OPEP ŋgbɛyɛ
.jpg)
.jpg)
Kedeŋa kpeekpe ajɛya naayɛ nɩna ɖama nɛ aɖʋ ŋgbɛyɛ naɖɩyɛ nɛ payaɣ-ɖɩ se OPEP. Ajɛya wena awɛ OPEP ŋgbɛyɛ taa yɔ, añɩnɩɣ se a nɛ ajɛye wena a-taa kaɖazɩm wɛɛ yɔ, paɖʋ taabalɩyɛ kaɖazɩm pɛdʋʋ nɛ pɩ-lɩzʋʋ nʋmɔʋ taa.
OPEP ŋgbɛyɛ takayaɣ taa mayʋ sɔsɔ kɛlɛ ɖajaa Mohammed Barkindo. Kɩyɛɛna fenaɣ kɩyakʋ kajalaɣ ñɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2016 taa palɩza-ɩ nɛ ɛkɛ OPEP takayaɣ taa mayʋ sɔsɔ nɛ pɩsɩɩna sɔnɔ. Ɖajaa Mohammed Barkindo kɛkɛ ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se NNPC ɖɩ-ñʋʋdʋ. NNPC ŋgbɛyɛ kɛ Naajeeriya ɛjaɖɛ taa ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩcɔŋna tɛtɛɛ ñɩm mbʋ payaɣ se Hidrokaarɩbiiri yɔ pʋ-yɔɔ.
Salaŋ fenaɣ kɩyakʋ hiu nɛ naanza (14) ñɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1960 taa OPEP ŋgbɛyɛ ñʋwa. Kedizaɣ sɔsaɣ nakɛyɛ palaba Bagdad tɛtʋ taa nɛ ɖajaa Abdullah Tariki nɛ ɖajaa Juan Pablo Pérez Alfonso palɩzɩ lɩmaɣzɩyɛ se pʋwɛɛ se paɖʋ OPEP ŋgbɛyɛ. Ɖajaa Abdullah Tariki kɛ Arabii-Sahʊditi ɛjaɖɛ taa tʋ.
Piyele ɖajaa Juan Pablo Pérez Alfonso ñɛkɛ Fenezuyeelaa ɛjaɖɛ taa tʋ. Ɖajaa Juan Pablo Pérez Alfonse kɛkɛ Fenezuwelaa ɛjaɖɛ taa Minisi weyi ɛcɔŋna tɛtɛɛ ñɩm tʋma yɔɔ yɔ. Dajaanaa panɛ palɩzɩ lɩmaɣzɩyɛ ɖɩnɛ se ajɛya wena a-taa kaɖazɩm wɛɛ yɔ, alʋ siŋŋ nɛ kaɖazɩm toonoo liidiye ɛtaatii tibu yɔɔ, ɛlɛ, pɩkpa kpaʋ yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ palakaɣ kedizaɣ sɔsaɣ ŋga se paɖʋ OPEP ŋgbɛyɛ lɛ, kaɖazɩm toonoo liidiye taatalɩ dollars waa kagbaanzɩ. Amerika ñɩma liidiye payaɣ se dollar.
Kiɖe tɛɛ lɛ, ajɛya kagbaanzɩ ɖeke kɛwɛna OPEP ŋgbɛyɛ taa. Ajɛya ana, a-hɩla yɔ : Arabii sawudiiti nɛ Iiranɩ nɛ Irakɩ nɛ Kowɛɛtɩ nɛ Fenezuwelaa.
Pʋ-wayɩ lɛ, ajɛya sakɩyɛ sʋʋ OPEP ŋgbɛyɛ taa. Ajɛya ana, alɛ hɩla yɔ : Qatar ɛjaɖɛ sʋ ɖɩ-taa pɩnaɣ 1961 piyele Ɛndoneezii nɛ Liibii paba ajɛya ñasʋ OPEP ŋgbɛyɛ taa pɩnaɣ 1962 taa. Ɛndoneezii ɛjaɖɛ lɩ OPEP ŋgbɛyɛ taa pɩnaɣ 2008 taa, ɛlɛ, kɩɖaɣnɩ ɖɩ-taa sʋʋ pɩnaɣ 2016 ñɩŋa taa. Abu Dabi ɛjaɖɛ ñasʋ ŋgbɛyɛ ńɖɩ ɖɩ-taa pɩnaɣ 1967 taa.
Alizeerii ɛjaɖɛ ñasʋʋ pɩnaɣ 1969 taa nɛ Naajeeriya ɛjaɖɛ ñasʋʋ pɩnaɣ 1971 ñɩŋa taa. Ekuwatɛrɩ ɛjaɖɛ sʋ pɩnaɣ 1973 taa, ɛlɛ, ɖɩlɩɩ ŋgbɛyɛ ńɖɩ ɖɩ-taa pɩnaɣ 1992 taa nɛ ɖɩɖaɣnɩ pɩsɩʋ ɖɩsʋʋ ɖɩ-taa pɩnaɣ 2007 ñɩŋa taa. Kaabɔɔ ɛjaɖɛ sʋ OPEP ŋgbɛyɛ taa pɩnaɣ 1975, ɛlɛ, ɖɩlɩɩ pɩnaɣ 1996 taa nɛ ɖikiti ɖɩɖaɣnɩ sʋʋ hasɩyaɖɛ fenaɣ taa, pɩnaɣ 2016 taa. Aŋgoola ɛjaɖɛ sʋ pɩnaɣ 2007 taa.
Ɖooo ɛzɩ OPEP ŋgbɛyɛ ñɔʋ yɔ, ɖɩ-tʋma ñʋʋ wɛ Jenɛɛvʋ (Genève) ɛjaɖɛ taa Suwiisi tɛtʋ taa. Ɛlɛ, pɛkɛzɩ ɖɩ-tʋma ñʋʋ salaŋ fenaɣ kajalaɣ kɩyakʋ ñɩŋʋ wiye nɛ pasɩɩ Otirisi ɛjaɖɛ taa Fiyɛɛnɩ (Vienne) tɛtʋ taa.