იხილეთ წყარო გვერდისთვის MP 40

{{ინფოდაფა იარაღი
|weight=3.97
|number=1,100,000
|service=1940–1945 (ნაცისტური გერმანია)<br>1940-დღემდე (სხვა ქვეყნებში)
|sights=რკინის სამიზნე
|origin={{დროშა|ნაცისტური გერმანია}}
|type=[[პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევი]]
|is_ranged=yes
|manufacturer=Steyr-Mannlicher<br>Erma Werke<br>Haenel
|variants=MP 36<br>MP 38<br>MP 40<br>MP 40/1<br>MP 41<br>Zastava M56
|production_date=1940–1945
|design_date=1940
|image= MP 40 AYF 3.JPG
|designer=ჰაინრიხ ფოლმერი<br>ბერთოლდ გაიპელი
|length=833 გაშლილი კონდახით<br>630 დაკეცილი კონდახით
|cartridge=9×19 მმ პარაბელუმი
|action=უკუცემითი, ღია საკეტი
|range=100–200
|velocity=400 მ/წმ
|feed=32 ვაზნიანი მოხსნადი მჭიდი
|part_length=251 მმ
|name=Maschinenpistole 40 (MP 40)
|caption=MP 40 დაკეცილი და გაშლილი კონდახით
|rate=500–550 ვაზნა/წუთი
}}
'''MP 40''' (გერმ. ''Maschinenpistole 40'') — გერმანული პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევი, რომელიც იყენებს 9×19 მმ პარაბელუმის ვაზნებს. ის შეიქმნა ნაცისტურ გერმანიაში და აქტიურად გამოიყენებოდა [[ღერძი ბერლინი-რომი-ტოკიო|ღერძის ქვეყნების მიერ]] [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომში]].

შექმნილია [[ჰაინრიხ ფოლმერი|ჰაინრიხ ფოლმერის]] მიერ 1938 წელს მისი წინამორბედ MP 38-ის ბაზაზე. იარაღი აქტიურად გამოიყენებოდა ქვეითების (განსაკუთრებით ოცეულისა და სხვა რაზმების მეთაურების), მედესანტეთა და ჯავშანტექნიკის ეკიპაჟების მიერ. მისი თანამედროვე და ინოვაციური მახასიათებლების გამო MP 40 ვერმახტის ჯარისკაცებისთვის სასურველი და პოპულარული იარაღი იყო. მის მიმართ ინტერესი ასევე დიდი იყო სხვა ქვეყნებში ომის დასრულების შემდგომ. მოკავშირეები იარაღს ხშირად უწოდებდნენ „შმაისერს“, თუმცა სინამდვილეში [[ჰუგო შმაიზერი|ჰუგო შმაისერს]] ამ პისტოლეტ-ტყვიამრფქვევის შექმნაში არანაირი წვლილი არ მიუძღვის. ერთადერთი კავშირი, რაც მას MP 40-თან აქვს, არის მისი მჭიდი, რომლის პატენტის მფლობელიც შმაისერი იყო. შმაისერის მიერ შექმნილი პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევი იყო [[MP 18]]. MP 40-ის სხვა ვარიანტებია MP 40/I და MP 41. ნავარაუდებია, რომ 1940-1945 წლებში Erma Werke-მ 1.1 მილიონი MP 40 დაამზადა.

== გამოყენების ისტორია ==
მეორე მსოფლიო ომის დასაწყისში გერმანელი სამხედროების უმეტესობა [[Karabiner 98k]] შაშხანით ან MP 40 პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევით იყო შეიარაღებული. ეს ორივე იარაღი ქვეითისთვის სტანდარტულ არჩევნად ითვლებოდა.[[ფაილი:Bundesarchiv Bild 101I-278-0899-26, Russland, Soldat mit MP 40 im Schnee.jpg|მარცხნივ|მინი|258x258პქ|გერმანელი ჯარისკაცი MP 40-ით.]]თუმცა, მოგვიანებით, საბჭოთა წითელ არმიასთან ქალაქის ბრძოლებში, მაგალითად, [[სტალინგრადის ბრძოლა|სტალინგრადის ბრძოლაში]], წითელარმიელთა მთლიანი რაზმები ხშირად [[PPSh-41]] პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევებით იყვნენ შეიარაღებული და ახლო მანძილებზე ბრძოლებში გერმანელებს უჭირდათ მათთან გამკლავება Kar 98k ხელით გადასატენი გრძივმოძრავსაკეტიანი შაშხანებით. მაუზერის ამ შაშხანებით შეიარაღებულ გერმანელ სამხედროებს ყოველი გასროლის შემდეგ უწევდათ ხელით იარაღის გადატენვა, მაშინ როცა საბჭოთა ჯარისკაცი [[PPSh-41]]-დან ტყვიების მთლიან ჯერს ისროდა. ეს ყოველივე კი ახლო მანძილზე ძალიან დიდ უპირატესობას აძლევდა საბჭოთა ჯარისკაცს. ამიტომაც ომის მიმდინარეობასთან ერთად გერმანელებმა ტაქტიკა შეცვალეს და ხშირად მათი მთლიანი შემტევი ოცეულები უკვე MP 40-ით ან მისი სხვა რომელიმე ვარიანტით იყვნენ შეიარაღებული. 1943 წლიდან დაწყებული, [[ვერმახტი|ვერმახტმა]] Karabiner 98k შაშხანისა და MP 40 პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევის ჩანაცვლება დაიწყო რევოლუციური საიერიშო ავტომატური შაშხანით—<nowiki/>[[StG 44]].

გერმანელების გარდა, ნაალაფარ MP 40-ებს აქტიურად იყენებდნენ ნაცისტური გერმანიიის მიერ ოკუპირებული ქვეყნების წინააღმდეგობის მოძრაობები, პარტიზანები და ხანდახან მოკავშირეთა ჯარისკაცებიც კი.

=== ომისშემდგომი გამოყენება ===
მეორე მსოფლიო ომის დროს და მის დასრულების შემდეგ 200,000-მდე MP 40 მოკავშირეებს ჩაუვარდათ ხელში, რომლებმაც ეს იარაღები შემდგომ განვითარებადი ქვეყნების გასამხედროებულ და არარეგულარულ ძალებს გაუგზავნეს. ასევე, ნორვეგიის არმიამ MP 38-ის გამოყენება მხოლოდ 1975 წელს შეწყვიტა, თუმცა ნორვეგიის ეროვნული გვარდია MP 40-ს კიდევ რამდენიმე წელი იყენებდა, სანამ მას Heckler&Koch-ის წარმოებული MP5-ებით არ ჩაანაცვლებდა.

MP 40-ების გარკვეულ რაოდენობას იყენებდნენ [[ვიეტ კონგი|ვიეტ კონგის]] წევრები ვიეტნამის ომში და ასევე აფრიკელი პარტიზანები.

== ლიტერატურა ==

* Axworthy, Mark (1991). ''The Romanian Army of World War II''. Osprey Publishing.
* Bishop, Chris (2002). ''The Encyclopedia of Weapons of World War II''. Sterling Publishing Company, Inc.
* Dunlap, Roy (1966). ''Ordnance Went Up Front''. R & R Books.
* Fowler, William (2005). ''Stalingrad, the Vital Seven Days''. Spellmount.
* Hobart, Frank (1975). ''Pictorial History of the Sub-machine Gun''. Scribner Publishing.
* Hogg, Ian; Weeks, John, eds. (1977). ''Military Small Arms of the 20th Century''. Arms & Armour Press.
* Hogg, Ian (2001). ''Submachine Guns''. Greenhill Books.
* Ingram, Mike (2001). ''The MP40 Submachine Gun''. Zenith Imprint.
* Neil, Grant (2015). ''Mauser Military Rifles''. Osprey Publishing.

== რესურსები ინტერნეტში ==

* [https://www.mp40.nl საიტი MP 38, MP 40 და MP 41-ის შესახებ]
* [https://modernfirearms.net/en/submachine-guns/germany-submachine-guns/mp-40-mp-38-eng/ Gunworld-ის სტატია MP 40-ზე]

[[კატეგორია:ცეცხლსასროლი იარაღები]]