დახმარება:ლექსიკური ერთეულის კატეგორიები

(გადმომისამართდა დახმარება:მეტყველების ნაწილები-დან)

ვიქსიკონში ლექსიკური ერთეული (ლემა) ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელიმე ერთ ან რამდენიმე კატეგორიას შეიძლება მიეკუთვნებოდეს:

ანდაზა: გონებამახვილური მოკლე რიტმული გამონათქვამი (ჩვეულებისამებრ − დამრიგებლობითი შინაარსისა). მაგალითად, ტყუილს მოკლე ფეხები აქვს
არსებითი სახელი: სახლი, კაცი, ქალი
თუ არსებითი სახელი საკუთარი სახელია, შესაბამისად მიუთითეთ დამატებით: ტოპონიმი, ადამიანის სახელი, გვარი. მაგალითად: მტკვარი (არსებითი სახელი, ტოპონიმი), დავითი (არსებითი სახელი, ადამიანის სახელი), ბაგრატიონი (არსებითი სახელი, გვარი).
არტიკლი: გერმანული der, die, das, ein, eine
აფიქსი: (მორფემა, რომელიც ცალკე არ დგას, თავში ან ბოლოში ერთვის სიტყვას და დამოუკიდებელი გრამატიკული მნიშვნელობა აქვს), მაგალითები: -ეთი, -ობა, სა-, უ-
ვიქსიკონის სტატიაში ყოველთვის მივუთითებთ აფიქსის ქვესახეობებს:
თავსართი (აფიქსი, რომელიც მარტივ ფუძეს წინ უძღვის): სა-, უ-
ბოლოსართი (აფიქსი, რომელიც მარტივ ფუძეს ბოლოში ერთვის): -ეთი, -ო, -ება, -ობა
ცირკუმფიქსი (თავსართისა და ბოლოსართის ერთობლიობა): სა-ე, უ-ეს, მე-ე
უფრო იშვიათია:
ინფიქსი (ფუძეს ორ ნაწილად ხლეჩს და შუაში მოექცევა. მაგალითად, გერმანულ „-zu-“ გერმანულ სიტყვაში „ein-zu-kreisen“),
ინტერფიქსი (მაგალითად „-s-“ გერმანულ სიტყვაში „Geburt-s-tag-s-kind“)
ზედსართავი სახელი
მიმღეობა, ზმნისგან ნაწარმოები უუღლებელი ფორმა, რომელიც იბრუნვის და წინადადებაში გამოიყენება ზედსართავ სახელად. მაგალითად დაწერილი, ასაღები, ამოუთხრელი
ზოგიერთ ენაში ხშირად ზედსართავი სახელი (მათ შორის მიმღეობაც) ზმნიზედის ფუნქციითაც გამოიყენება. ასეთ შემთხვევაში, სალექსიკონო ერთეულის კატეგორიად მიეთითება მხოლოდ ზედსართავი სახელი.
ზმნა: დაწერს, დადის, გადააგდებს. ზმნები არ არის მიმღეობა (დახატული, დაწერილი) და სახელზმნა (წერა, ხატვა, სვლა, გადაგდება). გრამატიკული თვალსაზრისით მიმღეობა ზედსართავი სახელია, ხოლო სახელზმნა — არსებითი სახელი.
ზმნიზედა: მეტყველების ნაწილი, რომელიც აღნიშნავს, თუ სად, როდის, როგორ, რა ზომით, რამდენჯერ, რატომ ან რისთვის ხდება მოქმედება
თანდებული, დამხმარე სიტყვა ან ნაწილაკი, რომელიც დაერთვის სახელს და მართავს მას რომელსამე ბრუნვაში. მაგალითად, -ში, -ზე, გამო, მიხედვით.
წინდებული იგივე თანდებულია, რომელიც სახელს წინ უძღვის. მაგალითად, მიუხედავად, გარდა (როდესაც სახელს წინ უძღვის: მიუხედავად ამისა, გარდა ამისა).
იდიომი: შესიტყვება, რომელიც, ჩვეულებრივ, სხვა ენაზე სიტყვასიტყვით არ ითარგმნება; მაგ., თვალი დაუდგება, ყურს დაუგდებს, ბოლო მოეღება, ტანს აიყრის
კავშირი: და, ან, მაგრამ
კონტრაქცია (???) (შერწყმული სიტყვები): მაგალითად „I'm“ ინგლისურ ენაში
მყარი შესიტყვება: სიტყვები, რომლებიც ხშირად ან მუდმივად ერთად გამოიყენება. მაგალითად, დილა მშვიდობის, თოვლის ბაბუა
ნაცვალსახელი
სტატიაში ზოგადი კატეგორია ნაცვალსახელი არ მიეთითება, საჭიროა კონკრეტიზაცია:
განუსაზღვრელობითი ნაცვალსახელი: ვიღაც, რაღაც, რომელიღაც, როგორიღაც, ვინმე, რამე, რომელიმე, როგორიმე
უარყოფითი ნაცვალსახელი: არავინ, ვერავინ, ნურავინ, არაფერი, ვერაფერი, ნურაფერი, არარა, ვერა, ნურა
განსაზღვრებითი ნაცვალსახელი: თვით, თვითონ, თითოეული, ყოველი, ყველა
კითხვითი ნაცვალსახელი: ვინ? რა? როგორი? რანაირი? რამდენი? სადაური? როდინდელი?
ჩვენებითი ნაცვალსახელი: ეს, ეგ, ის, ასეთი, ეგეთი, ისეთი, ამნაირი, მაგნაირი, იმნაირი, ამისთანა, მაგისთანა, იმისთანა, ამდენი, მაგდენი, იმდენი.
პირის ნაცვალსახელი: მე, შენ, ის
კუთვნილებითი ნაცვალსახელი: ჩემი, შენი, მისი, მათი
უკუქცევითი ნაცვალსახელი: მაგ. გერმანული mich, dich; mir, dir
მიმართებითი ნაცვალსახელი: ვინც, რაც, რომელიც, როგორიც, რამდენიც, რანაირიც, ვისიც, რისიც, სადაურიც, როდინდელიც
ნაწილაკი: ნუ, არ, -ც, კი
რიცხვითი სახელი: ერთი, ორი, სამი, ოცდაერთი; პირველი, მეორე; ნახევარი, ერთადერთი, ბევრი, ცოტა; მეხუთედი; ოთხჯერ
სიმბოლო: (ამ შემთხვევაში ენად მიეთითება „საერთაშორისო“) !, , ², , ©, +
ასო: k
ციფრი: 0
შემოკლება, მაგალითად ა.შ., ძვ., აშშ.
შემოკლების სახეობაა აბრევიატურა (მაგ. აშშ, იუნესკო), მაგრამ იგი ვიქსიკონში ცალკე კატეგორიას არ ქმნის და სალექსიკონო ერთეულის აღწერაში ეტიმოლოგიის განყოფილებაში აღინიშნება.
შორისდებული: ოჰ! უი! ვაშა!