Sjaldgæfur jarðmálmur
Sjaldgæfur jarðmálmur er þversagnakennt nafn yfir sautján fremur algeng frumefni: skandín, yttrín og fimmtán lantaníða. Lantaníðinn prómetín, sem ekki finnst í náttúrunni, er þó yfirleitt ekki talinn til sjaldgæfra jarðmálma.
Sjaldgæfir jarðmálmar draga nafn sitt af því að þegar þeir voru uppgötvaðir var mjög erfitt að vinna þá úr þeim steintegundum sem þeir fundust í og voru sökum þess taldir vera sjaldgæfir.
Í frumefnisformi eru sjaldgæfir jarðmálmar járngráir, yfir í silfurgljáandi, málmar sem eru yfirleitt mjúkir, mótanlegir, og teygjanlegir; og yfirleitt hvarfgjarnir, þá sérstaklega við aukið hitastig eða þegar þeir eru fínkorna duft. Auk þess leysast þeir allir upp í sýru og mynda þá lausn þríhlaðinna jóna.
Aðaluppsprettur sjaldgæfra jarðmálma eru steinefnin bastanasít, mónasít og lóparít ásamt laterískum, jónaaðsogandi leirum. Eins og getið var til áður getur nafnið „sjaldgæfur jarðmálmur“ verið frekar misvísandi – gnægð þessara frumefna í jarðskorpunni varar frá seríni, sem er 25. algengasta frumefnið af 78 algengum frumefnum (60 milljónahlutar, algengara en blý), niður í túlín og lútetín, sem eru óalgengust þeirra (0,5 milljónahlutar).
