Einar Vilhjálmsson

Einar Vilhjálmsson (fæddur 1. júní 1960) er íslenskur íþróttamaður, best þekktur fyrir árangur sinn í spjótkasti. Íslandsmet hans er 86,80 metrar, sett 30. ágúst 1992. Einar er sonur Vilhjálms Einarssonar, sem vann til silfurverðlauna í þrístökki á Ólympíuleikunum í Melbourne árið 1956 og Gerðar Unndórsdóttur.

Einar stundaði háskólanám í Bandaríkjunum og setti bandarískt háskólameistaramótsmet, 89,98 m, árið 1983 í Houston í Texas og bandarískt háskólamet, 92,42 m (303,2 fet), á Teras Relays 1984. Þar sló hann elsta frjálsíþróttamet NCAA á þeim tíma, sem sagt hafði verið að yrði aldrei slegið, 300 feta kast Mark Muro frá Tennessee.

Hann setti Norðurlandamet, 82,78 m, á Landsmóti UMFÍ á Húsavík árið 1987 og Evrópumeistaramótsmet, 85,48 m, árið 1990 í Split í þáverandi Júgóslavíu. Einar vann landskeppni Norðurlandanna og Bandaríkjanna árið 1983 og lagði þar heimsmethafann Tom Petranoff í annað sinn. Hann var valinn í úrvalslið Evrópu til keppni í heimsbikarkeppni árið 1985 og leiddi fyrstu Grand Prix stigakeppni IAAF ( í dag nefnd Gullmótaröð IAAF) sama ár frá fyrsta móti í Kaliforníu í maí allt til ágústmánaðar og eru þá allar frjálsíþróttagreinar meðtaldar.

Hann sigraði á heimsleikunum í Helsinki árið 1988 en það mót er sterkasta spjótkastskeppni heims sem haldin er árlega. Einar vann til yfir 10 gullverðlauna á Grand Prix stórmótaröðum IAAF og fjölda silfur og bronsverðlauna á árunum 1985, 1987, 1989 og 1991 en mótaröðin er haldin annað hvert ár í öllum greinum. Keppnisferill Einars spannar um 220 mót í um 22 löndum og hafnaði hann á verðlaunapalli á um 200 þeirra.

Einar komst fyrst á heimslistann yfir bestu spjótkastara heims árið 1983 og síðast árið 1992. Hann varð sjötti á Ólympíuleikunum í Los Angeles 1984 og kom Íslandi á blað í frjálsíþróttum með 1 stig.

Á keppnisferli Einar var spjótum breytt þrisvar sinnum vegna mistaka við fyrstu breytingar þess hjá IAAF árið 1986. Ferill hans spannar því kafla í sögu spjótkastsins sem skipta má í fjögur tímabil þar sem mismunandi áhöld voru löggild: 1) fyrir árið 1986 2) árin 1986-1988 3) árin 1989-1990 og 4) tímabil núverandi metaskrár sem hófst árið 1991. Þessar breytingar höfðu mikil áhrif á alla spjótkastara heimsins sem náð höfðu að kasta yfir 90 metra fyrir breytingarnar 1986 og nafnabreytingar á heimslistum milli ára hafa aldrei í sögu spjótkastsins verið meiri en á þessum árum. Einar var einn þriggja spjótkastara í heiminum sem náði að komast á heimslistann með öllum spjótunum. Sú staðreynd er sennilega eitt magnaðasta afrek Einars sem íþróttamanns.

Árlega fór Einar í íþróttavíking og keppti á flestum sterkustu mótum heims um tíu ára skeið. Jafnaðarárangur hans var mjög góður og sem dæmi má nefna að meðaltal tíu lengstu kasta hans árið 1985 var yfir 90 metrar. Fórnarkostnaður árlegra víkingaferða Einars virðist hafa verið sá að hann náði ekki að sýna sitt besta á medalíumótunum í lok keppnistímabila og komst ekki á pall á Ólympíuleikum, Heimsmeistaramóti og Evrópumeistaramóti þótt hann hafi margsinnis áður sigrað flesta þá sem unnu til verðlauna á þeim mótum.

Einar náði á ferli sínum að sigra alla heimsmethafa, heimsmeistara, Ólympíumeistara og Evrópumeistara í spjótkasti að Uwe Hone (DDR) undanskildum. Hone náði að kasta 104,80 m í heimalandi sínu, Austur-Þýskalandi árið 1984 en hætti keppni 1986 eftir meiðsli. Eftir metkastið mættust Einar og Uwe aðeins einu sinni. Þeir háðu harða keppni á Grand Prix-móti í Stokkhólmi árið 1985 þar sem Einar leiddi keppnina fram í fjórðu umferð með kasti upp á 89,36 m en Uwe Hone tók forustuna í fimmtu umferð með kasti upp á 91,54 m og sigraði. Þriðji var Tom Petranoff, fyrrum heimsmethafi. Eftir keppnina var Einar krýndur krónprins spjótsins í sænskum fjölmiðlum.

Einar grínaðist stundum með það að hann ætti að minnsta kosti heimsmetið með vinstri hendi, en hann er örvhentur.

Einar var kosinn Íþróttamaður ársins árin 1983, 1985 og 1988 og árið 2021 var hann útnefndur í Heiðurshöll ÍSÍ.