Kuracao

Land Curaçao Pais Kòrsou Chefurbo Willemstad Oficala linguo Papiamento, Nederlandana, Angla Surfaco 444 km² Habitanti Denseso di habitantaro 148 925 (2023) 349,13 hab./km² Guberniestro Lucille George-Wout Horala zono UTC-4 TNP (yaro) US$ 8,1 miliardi (2012) Reto www.gobiernu.cw

Kuracao esas insulo che Karibia, distanta 65 km norde de la litoro di Venezuela. De 1954 til 2010 ol esis parto di Nederlandan Antili, e de 2010 til nun ol esas lando di la Rejio Nederlando. Ol havas sua propra parlamento e chefministro.

Bazala fakti pri Kuracao.

Historio

Petroglifi* de 1500 yari ante nun proxim groto Hato.

L'unesma habitanti dil insulo esis indijeni Arawak e Caquetío. Lia ancestri ekmigris de Sud-Amerika centi de yari ante l'arivo dil Europani. L'unesma Europani qui vidis l'insulo esis membri di Hispana expediciono komandita da Alonso de Ojeda, en 1499. Hispani sklavigis le Arawak e le Caquetío, tamen li havis poka intereso pri koloniigar Kuracao. Lia koloniigo duris til la 16ma yarcento, e dum ca epoko, l'originala habitanti dil insulo transferesis a Hispaniola. Hispani adportis kavali, mutoni, kapri, porki e bovi al insulo, sive de Europa, sive de lia kolonii en la kontinento.

En 1634, Nederlando nedependanteskis de Hispana imperio, pos l'ok-yara milito. Admiralo Johann van Walbeeck invadis l'insulo, e Hispana trupi ibe kapitulacis. Cirkume 30 Hispani e multa aborijeni deportesis vers Venezuela. Cirkume 30 familii Taíno darfis habitar l'insulo. Depos 1662, Kuracao divenis centro por Nederlandana komerco di sklavi. Cirkume ta epoko, Judi Sefarad fuginta depos ke Nederlandani ekpulsesis de Nord-estala regiono di Brazilia, establisis su en Kuracao e kontributis por formacar lua socio e kulturo e developar lokala ekonomio. Multa Nederlandani e Judi pluricheskis per komerco di sklavi, e konstruktis granda edifici en Willemstad, qui nun esas Mondala Patrimonio di la Homaro, segun UNESKO.

En 1795 eventis granda revolto di sklavi, komandita da Tula Rigaud, Louis Mercier, Bastian Karpata, and Pedro Wakao. Til 4 mil sklavi partoprenis la revolto, e plu kam 1000 partoprenis en pafo-kombati. Pos 1 monato, la revolto supresesis.

Pro la proximeso kun Sud-Amerika, existis interagi kulturala e komercala kun lora vicerejio Nova-Granada. Kelka Kuracaoani, exemple Manuel Piar e Luís Brión, partoprenis la militi pri nedependo di Venezuela e Kolumbia, e Simón Bolívar ed altra refujinti rigrupigis en Kuracao. Dum la 19ma yarcento, Britaniani atakis Kuracao multafoye, nome en 1800, 1804, e de 1807 til 1815.

Geografio

Mapo pri Kuracao.

Handelskade in Willemstad, Curaçao

La topografio di Kuracao esas kolinoza, e lua maxim alta punto, Christoffelberg, havas 372 metri di altitudo. L'insulo havas multa fonti de varma aquo, uzata en hidroterapio. Fore la sudala rivo existas plata insuleto, nomizita "Klein Curaçao", kun entote 1,7 km², nehabitata.

La klimato di Kuracao esas miarida (Bsh segun la klimatala klasifikuro da Köppen), kun sika sezono iranta de januaro til septembro, e pluvoza sezono de oktobro til decembro. L'insulo havas poka biodiverseso.

Ekonomio

Turismo, internaciona komerco, servadi navala, rafino di petrolo, enmagazinigado di petrolo e karbono, ed internaciona financala servadi esas la maxim importanta ekonomial agadi en Kuracao. Ensemble kun Sint Maarten, l'insulo uzas la guilder di Nederlandan Antili kom monetaro.

Demografio

Habitantaro di Kuracao, 1960-2015

Katolika katedralo en Willemstad

Segun statistiki de The World Factbook por julio 2021, Kuracao havis 151 885 habitanti. Segun statistiki por la yaro 2011, la maxim multa (75,4%) esas Kuracaoani. Nederlandani esas 6%, Dominikani esas 3,6%, Kolumbiani esas 3%, Bonaireani, Sint-Eustatiani e Sabaani esas 1,5%, Haitiani esas 1,2%, Surinameani esas 1,2%, Venezuelani esas 1,1%, Arubaani esas 1,1%, altri esas 5%, e 0,9% esas nekonocata.

L'oficala lingui dil insulo esas: Papiamento, parolata rispektive da 79,9% ek la habitantaro; Nederlandana, parolata da 8%; e l'Angla parolata da 3,1% ek la habitantaro. La Hispana parolesas da 5,6% ek la habitantaro, 2,9% parolas altra lingui, e ne savesas la linguo parolata da 0,3% de la habitantaro.

Segun la sama statistiki, la maxim praktikata religio en Kuracao esas katolikismo: 72,8% ek la habitantaro. Pentekostalisti esas 6,6%, protestanti esas 3,2%, Adventisti esas 3%, Testi di Jehova esas 2%, Evangeliani esas 1,9%, altra religii esas 3,8%, sen religio esas 6%, e 0,6% ne informis pri religio en 2011.