Bernard Feringa
| Bernard Feringa | ||
| ||
| Profesiono: | Kemiisto | |
| Lando: |  Nederlando
| |
| Naskodato: | 18 di mayo 1951 | |
| Nasko-loko: | Barger-Compascuum, Nederlando | |
| Retoloko: | http://www.benferinga.com/ | |
Bernard Lucas (Ben) Feringa (Barger-Compascuum, 18ma di mayo 1951) esas nederlandana kemiisto e profesoro che l'universitato Rijksuniversiteit Groningen, Groningen, Nederlando.
En 2016 Feringa ganis la Nobel-premio di Kemio, kun Jean-Pierre Sauvage e Fraser Stoddart, pro lia resercho pri molekulala nanomashini.
Biografio
[redaktar | redaktar fonto]Feringa esas duesme naskinta de dek pueri en la katolika familio di farmisto Geert Feringa (1918-1993) e Lies Feringa-Hake (1924-2013). Il pasis sua yuneso che farmeyo en la Bourtangermoeras an la frontiero kun Germania. Feringa esas di Nederlandana e Germana deveno. Inter lua ancestri esas Johann Gerhard Bekel. Kun sua spozino Betty il havas tri filiini. Ilu habitas Paterswolde.
En 1978 komencis Feringa che Rijksuniversiteit Groningen resercho pri nesimetra oxidigi di fenoli per la diserturo Asymmetric oxidation of phenols. Atropisomerism and optical activity duktita da Hans Wijnberg; pose il laboris dum kelka yari che Shell. En 1988 il divenis profesoro di organika kemio che la Rijksuniversiteit Groningen. Ultre to il divenis en 2003 la Jacobus van't Hoff Distinguished Professor of Molecular Science.
En 2004 ilu recevis la Premio Spinoza, ed en 2006 il divenis membro di la Rejala Nederlandana Akademio di Cienci. De 2008 til 2013 il esis Akademio-profesoro. En 2008 il divenis kavaliero en la Orde van de Nederlandse Leeuw. En 23 novembro 2016 Feringa promocesis da la ministro di Eduko, Kulturo e Cienco, Jet Bussemaker, a Commandeur en ta sama ordeno.
Il esas viceprezidanto dil komitato dil Rejala Nederlandana Akademio di Cienci e prezidanto dil komitato dil fako di naturala cienci. Il anke selektesis kom exterlandana honoro-membro dil Usana Akademio pri Arti e Cienci. En 2016 il ganis la Nobel-premio pri Kemio. Il ganis la premio kun Jean-Pierre Sauvage e Sir J. Fraser Stoddart pro lia resercho pri molekulala nanomashini. Pos ganar la premio la nova edifico di naturala e kemiala cienci dil Rijksuniversiteit Groningen en la Zernikecomplex nomizesis pro lu. En lua naskovilajo Barger-Compascuum placo nomizesis pro lu.
Resercho
[redaktar | redaktar fonto]La resercho da Feringa inkluzas inter altro: stereokemio, organika sintezo, nesimetra katalizo, "optofarma", molekulala swichili e motori, su-asemblo e molekulala nanosistemi. Surbaze la prelaboro da Stoddart e Sauvage, Feringa enfokigis la developo e sintezo di nanomolekulala mashini.
En 2011 Feringa sucesis unesme en la mondo sintezar molekulala motori qui duras funcionar sub influo di ultreviolea lumo. Mondvaste lua kolegi egardas ico kom granda suceso di moderna kemio. Kun sua reserchogrupo Feringa sucesis developar 'nano-automobilo', molekulo qua povas movar sur metala surfaco. La mikrega vehilo konsistas ek longa molekulo kun ye la quar anguli molekulala motori qui funcionas kom roti. "Rastertunel"-mikroskopo uzesis por "fotografar" la movo. Per dek pazi la vehilo movis disto de cirkume sis nanometri quaze rekte. Multa apliki esos posibla future, exemple transporto di medikamenti aden la korpo.
Kom ruro-puero Feringa asertas ke il inspiresis da naturo e rurala vivo por facar la mikrega motori.