Beirut
| Beirut | ||
| ||
| Kelk imaji pri la centro di Beirut. | ||
|
| |
| Standardo | Blazono | |
| Lando: |  Libano
| |
Informo:
| ||
| Latitudo: | 33°53'13" N | |
| Longitudo: | 35°30'47" E | |
| Altitudo: | 30 m | |
| Surfaco: | 67 km² | |
| Habitanti: | 433 249 (2017) | |
| Horala zono: | UTC+2 (UTC+3 dum somero) | |
| Urbestro: | Bilal Hamad | |
Mapo:
| ||
_-_LBN_-_UNOCHA.svg)
| ||
Oficala retosituo:
| ||
| www.beirut.gov.lb | ||
Beirut (Araba بيروت (transliterizita Bayrūt); anciena Hebrea: בְּאֵרוֹת (Be'erot); Hebrea: ביירות (Beirut); Latina: Berytus; Franca Beyrouth) esas chef-urbo ed la precipua portuo di Libano. Ne existas demografiala kontado recenta, ma on kalkulas ke ol havis 1 250 000 habitanti en 2007. Lua metropolala regiono posible havas cirkume 2 milion habitanti.
L'urbo ja mencionesis dal Egipti dum la 15ma yarcento aK. Beirut habitesas kontinue de ta epoko til nun. La fluvieto Beirut, longa de 29 km, fluas este til weste e pose debushas an Mediteraneo, norde del urbo.
Beirut esas la sideyo di Libanana guvernerio, e koncentras multa banki. Ante l'interna milito Libano konocesis kom "la Suisia del Proxim Oriento".
Historio
[redaktar | redaktar fonto]
Lia anciena nomo esis Be'erot, pluralo di beer, Hebrea vorto signifikante 'puteo' o 'fonto'[1][2]. Lua loko habitesis de la prehistorio.
Situo di anciena Feniciana habiteyo, depos la regiono apartenis ad Egiptia, Asiria, Babilonia e persian imperio. Alexandros la Magna konquestis ol, e pos lia morto la regiono apartenis ad Egiptia til la yaro 200 aK, kande Antiochus la 3ma la Magna konquestis ol por l'imperio Seleucid.
Romani konquestis la regiono en la yaro 64 aK, ed en 14 aK ol divenis Romana kolonio (Colonia Iulia Augusta Felix Berytus). Un ter-tremo e pos un ondego destruktis ol en la yaro 551 pos Kristo. En 635 Arabi okupis ol. En 975 Bizancani konquestis ol. De 1110 til 1291 l'urbo apartenis a la Rejio Jerusalem, kreita dum Krucomiliti. En 1291, ol rikonquestesis dal emiro Sandjar al-Shudja. En 1516 l'urbo dominacesis dal Otoman imperio. En 1888, ol divenis chef-urbo di un Wilayah (gubernio) establisita en Siria.
En 1894 Franci establisis nova portuo en la regiono e komencis konstruktar ferovoyo. En 1907 la precipua extera komerco dil urbo facesis kun Marseille. En 1911 Encyclopaedia Britannica kalkulis ke 36 000 mohamedani, 77 000 kristani, 2500 Judi, 400 Druzi e 4100 stranjeri vivis en Beirut.
En 1919 pos la vinkeso dil Otoman imperio dum l'unesma mondomilito Beirut divenis parto di Franca administro por Siria e Libano, qua recevis nedependo erste en 1943. Til 1975 l'urbo restis importanta kulturala, turistala e financala centro di Proxim Oriento.
En 1975 komencis Libanana interna milito qua duris til 1990. Dum granda parto di la milito, l'urbo dividesis en l'esto kristana e la westo Mohamedana. Lua centro, ante dinamika komercala regiono, divenis "tero di nulu", konocata kom "verda zono". En 1982 komencis la Libanana milito di 1982 kun la partopreno di Israelana e Siriana armei, qua duris til 1985. L'urbo subisis granda destruktadi dum ta periodo.
Pos 1990 eventis granda rikonstruktado, e l'urbo rekuperis lua stando kom turistala, kulturala ed intelektala centro de Proxim Oriento. De la 12ma di julio til la 14ma di agosto 2006 l'urbo subisis bombardi dum la Libanana milito di 2006, anke konocata kom "milito Israel-Hezbollah".
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
Beirut jacas an peninsulo qua extensas su weste en Mediteraneo, cirkume 94 km norde de la frontiero Israel-Libano. Lua teritorio havas triangulatra formo.
L'urbo dividesas en 12 distrikti. Du kampeyi por Palestinana refujanti jacas en la suburbi sude de Beirut: Bourj el-Barajneh e Shatila.
Lua klimato esas Mediteranea (Csa, segun la klimatala klasifikuro da Köppen-Geiger), kun varma e sika dii dum somero. Autuni e printempi ank esas esas varma. La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 730 mm, e la pluvoza sezono iras de mez-oktobro (autuno) til marto.
Dum vintro la mezvalora temperaturo esas 11°C e la pluvi esas plu intensa. Nivo esas rara, ecepte en la montoza suburbi, pro lua granda altitudi.
Transporto
[redaktar | redaktar fonto]
L'aeroportuo Rafik Hariri distas 9 kilometri sude del centro di Beirut, e ligas Libano ad internaciona destini. Segun statistiki de 2019, 8 689 603 veheri uzis ol.
La portuo dil urbo esas un ek la maxim importanta komercala portui de Mediteraneo. On povas voyajar a Chipro per paromi.
Publika transporto en Beirut administresas dal publika kompanio Office des Chemins de Fer et des Transports en Commun - OCFTC. En 1907 inauguresis l'unesma lineo di tramveturo del urbo, ma en 1964 ca servado extingesis. Nun, multa linei di autobusi ligas Beirut ad altra urbi de Libano e de Siria. On povas irar a Damaskus per choseo, tra la valo di Bekaa. L'autobusi qui ligas Beirut a la nordo di Libano e Siria departas de la termino Charles Helou. Existas linei di mikr-autobusi qui ligas diversa vilajeti Libanana a Beirut.
Segun statistiki de 2004, 68% ek la diplasi en Beirut facesis per propra automobilo. Pro ke la transporto-sistemo a vicina urbi ne esas bona, ofte la veheri preferas uzar taxii o lia propra vehili vice autobusi.
Kelka turistala loki
[redaktar | redaktar fonto]Ante l'explozo en lua portuo, Beirut recevis cirkume 2 milion viziteri omnayare. Importanta hotelo-kompanii internaciona havis hoteli en la urbo, exemple IHG (InterContinental Hotels Group), Marriot, Hilton ed AccorHotels. Inter la loki multe vizitata da turisti, esas la promeneyo, en qua lua habitanti e turisti povas promenar, kurar o biciklagar alonge Mediteraneo, e lua historiala centro. Ca lasta reformesis pos l'interna milito di Libano, e mixas historiala e moderna arkitekturo, e havas multa loki por kompri, restorerii ed amuzeyi. Existas plu kam 100 kafeerii e plu kam 350 butiki en ca zono.
Fratala urbi
[redaktar | redaktar fonto]
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ History - Beirut, 999Beirut
- ↑ History of Beirut - Idiomo: Angla.Lebanon Links