Սաշիբեկ Կարապետյան
| Սաշիբեկ Կարապետյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | 1914 |
| Ծննդավայր | Նորատուս, Նոր Բայազետի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | 1998 |
| Մահվան վայր | Նորատուս, Գեղարքունիքի մարզ, Հայաստան |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Հայաստան |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |      և  |
Սաշիբեկ Հայրապետի Կարապետյան (1914, Նորատուս, Նոր Բայազետի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն - 1998, Նորատուս, Գեղարքունիքի մարզ, Հայաստան), հայ խորհրդային կազմակերպիչ և գյուղատնտեսական արտադրության առաջամարտիկ։ Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1949)[1]։ ԽՍՀՄ IV գումարման Գերագույն Խորհրդի պատգամավոր։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սաշիբեկ Կարապետյանը ծնվել է 1914 թվականին Ռուսաստանի կայսրության Երևանի նահանգի Նորատուս գյուղում (այժմ՝ Հայաստանի Հանրապետության Գեղարքունիքի մարզ)։
Տասնհինգ տարեկանից Սաշիբեկ Կարապետյանը փոստարար է աշխատել Հայկական ԽՍՀ Նորատուս գյուղում[2]։ 1929 թվականին ընդունվել է ՀԼԿԵՄ և որոշ ժամանակ անց ստացել Նորատուսի գյուղական խորհրդի քարտուղարի պաշտոնը, այնուհետև եղել է գյուղխորհրդի բյուջետնիկ և գյուղխորհրդի նախագահի տեղակալ։ Իր ունակությունները դրսևորելով՝ Կարապետյանը ընտրվել է գյուղխորհրդի նախագահ[3]։ Խորհրդային Միության կոմունիստական կուսակցության անդամ դառնալուց հետո Կարապետյանը նշանակվել է Հայաստանի Կոմունիստական կուսակցության Նոր Բայազետի մարզային կոմիտեի հրահանգիչ[4]։
1941 թվականին Հայրենական մեծ պատերազմի սկսվելուց հետո Սաշիբեկ Կարապետյանը զորակոչվել է Կարմիր բանակ։ Ճակատում եղել է 1941 թվականի հունիսի 24-ից։ Ստացել է լեյտենանտի զինվորական կոչում, ծառայել է 18-րդ բանակի 51-րդ առանձին հրաձգային բրիգադի կազմում, եղել է հրամանատարի քաղաքական գծով տեղակալ։ 1942 թվականին Կարապետյանը մասնակցել է Նովոռոսիյսկի պաշտպանական գործողությանը։ Դժվար իրավիճակում, երբ թշնամու զորքերը սկսեցին խորհրդային զորքերը մղել Նովոռոսիյսկ քաղաքի հարավ-արևելյան մասից և սպառնացին արևելքից, հրամանատար Կարապետյանի հանձնարարությամբ, երկու մարտիկների հետ միասին դուրս է բերել գնդացրային դասակը քաղաքի հյուսիս-արևմտյան մասում գտնվող պահակակետից։ Այնտեղ նրանք չորս հաստոցային գնդացիր են տեղադրել և կրակ բացել հարձակող գերմանացիների վրա։ Արդյունքում հակառակորդի ճանապարհը դժվարանցանելի է դարձել, և խորհրդային զորամասերը հնարավորություն են ստացել ընդունել ամուր պաշտպանություն։ Կարապետյանը վիրավորվել է աջ ազդրից և ստացել կոնտուզիա։ 1947 թվականի նոյեմբերի 6-ին պարգևատրվել է «Մարտական ծառայություն» մեդալով։
Զորացրվել է 1945 թվականին։ Այնուհետև վերադարձել է հայրենի Նորատուս գյուղ, որտեղ ստացել է Մոլոտովի անվան կոլտնտեսության սկզբնական կուսակցական կազմակերպության քարտուղարի պաշտոնը[4]։ Միաժամանակ Կարապետյանն աշխատել է կոլտնտեսության արտադրությունում և 1948 թվականին նշանակվել կոլտնտեսության 10-րդ բրիգադի 4-րդ ծխախոտային օղակի օղակ[5]։ Նույն թվականին առաջավոր փորձի ներդրման և ծխախոտի աճեցման ագրոտեխնիկական միջոցառումների հետևողական կատարման արդյունքում Կարապետյանի օղակը 3 հա տարածքում ստացել է «Սամսուն» տեսակի ծխախոտի ռեկորդային բերք՝ 24,6 ցենտներ յուրաքանչյու հեկտարից[4]։
1949 թվականի ապրիլի 16-ի ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի Նախագահության հրամանագրով ՝ աշորայի, բամբակի և ծխախոտի բարձր բերք ստանալու համար, երբ կոլեկտիվ տնտեսությունները կատարում են պարտադիր մատակարարումներ և պայմանագրեր գյուղատնտեսական բոլոր տեսակների համար, 1948 թվականի ՄՏՍ-ի աշխատանքի և 1949 թվականի գարնանային սերմացուի պահանջարկի չափով բոլոր բերքների համար սերմացու տրամադրելու համար Սաշիբեկ Կարապետյանին շնորհվել է «Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի կոչում Լենինի շքանշանի և «Մանգաղ և մուրճ» ոսկե մեդալի շնորհմամբ[6]։
1949 թվականին Սաշիբեկ Կարապետյանի ղեկավարած օղակը հասել է ավելի բարձր արդյունքի՝ 3 հեկտար տարածքում յուրաքանչյուր հեկտարից ստացվել է 25,7 ցենտ բերք[7]։ 1950 թվականին Սաշիբեկ Կարապետյանն ընտրվել է Հայկական ԽՍՀ Նոր Բայազետի շրջանի Մոլոտովի անվան կոլտնտեսության վարչության նախագահ։ Կարապետյանի ղեկավարության տարիներին կոլխոզը մեծ հաջողությունների է հասել բերքատվության բարձրացման և անասնապահության զարգացման գործում, իսկ արդեն 1959 թվականին զգալիորեն ավելացել է անասնաբուծական մթերքների արտադրությունը[8]։ Կարապետյանի ղեկավարության օրոք կատարվել է արտադրական և մշակութային օբյեկտների շինարարություն, բարելավվել է բնակչության մշակութա-կենցաղային մակարդակը։ Նորատուս գյուղը հագեցած էր էլեկտրական լուսավորությամբ և խմելու մաքուր ջրով, հիմնվեցին գրադարան, հիվանդանոց, մանկապարտեզ[9]։ Հետագայում հիմնադրվեց Նորատուսի սովխոզը և Կարապետյանը մնաց նրա տնօրենը[10]։ Յոթամյա պլանի արդյունքում Կարապետյանը պարգևատրվել է «Պատվո նշան» շքանշանով, ութերորդ հնգամյակի արդյունքներով՝ Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշանով, իսկ իններորդ հնգամյակի արդյունքներով՝ Լենինի երկրորդ շքանշանով[6]։
Սաշիբեկ Հայրապետի Կարապետյանը նույնպես հասարակական գործունեություն է ծավալել։ Նա ընտրվել է ԽՍՀՄ 4-րդ գումարման Գերագույն Խորհրդի Ազգությունների Խորհրդի պատգամավոր[11]։
Սաշիբեկ Կարապետյանը մահացել է 1998 թվականին Հայաստանի Հանրապետության Գեղարքունիքի մարզի Նորատուս գյուղում։ Թաղվել է տեղի գերեզմանատանը[12]։
Շքանշաններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի Նախագահության 1949 թվականի ապրիլի 16-ի հրամանագիրը, Լենինի շքանշանը և «Մանգաղ և մուրճ» մեդալը)՝ աշորայի, բամբակի և ծխախոտի բարձր բերք ստանալու համար, երբ կոլեկտիվ տնտեսությունները կատարում են պարտադիր մատակարարումներ և պայմանագրեր գյուղատնտեսական բոլոր տեսակների համար, 1948 թվականի ՄՏՍ-ի աշխատանքի և 1949 թվականի գարնանային սերմացուի պահանջարկի չափով բոլոր բերքների համար սերմացու տրամադրելու համար[6]։
- Լենինի շքանշան (27.12.1976)[6]:
- Հոկտեմբերյան Հեղափոխության Շքանշան (8.04.1971)[6]:
- Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշան (6.05.1987):
- «Պատվո Նշան» Շքանշան (22.03.1966)[6]:
- «Մարտական ծառայություն» մեդալ (6.11.1947):
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Лица, удостоенные почётных званий СССР. Герои Социалистического Труда // Армянская советская энциклопедия / В. А. Амбарцумян. — Ер., 1987. — Т. 13. Советская Армения. — С. 666. — 688 с.
- ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 182
- ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 183
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 184
- ↑ Касарджян, Карагёзян, 1950, էջ 16
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Սաշիբեկ Կարապետյան «Երկրի հերոսներ» կայքում
- ↑ Касарджян, Карагёзян, 1950, էջ 17
- ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 185
- ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 186
- ↑ Балаян, 1984, էջ 141—142
- ↑ «Депутаты Верховного Совета СССР IV-го созыва». Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 13-ին.
- ↑ «Сашибек Айрапетович Карапетян». hush.am. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 13-ին.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Балаян З. А. Очаг. — Ер.: Советакан грох, 1984. — 420 с.(չաշխատող հղում)
- Саакян В. М., Геворкян В. А. Карапетян Сашибек Айрапетович // Герои Социалистического Труда Армении = Հայաստանի սոցիալիստական աշխատանքի հերոսները. — Ер.: Айпетрат, 1960. — С. 182—187. — 325 с.
- Касарджян О. К., Карагёзян Г. А. Герои Социалистического Труда табаководства Армянской ССР = Հայկական ՍՍՌ-ի ծխախոտագործության սոցիալիստական աշխատանքի հերոսները. — Ер.: Айпетрат, 1950. — 40 с.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
- 1914 ծնունդներ
- Ռուսական կայսրությունում ծնվածներ
- 1998 մահեր
- Գեղարքունիքի մարզում մահացածներ
- ԽՄԿԿ անդամներ
- Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսներ
- Լենինի շքանշանի ասպետներ
- Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշանով պարգևատրվածներ
- Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշանակիրներ
- Պատվո շքանշանի ասպետներ (ԽՍՀՄ)
- «Մարտական ծառայությունների համար» մեդալով պարգևատրվածներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Հայ քաղաքական գործիչներ
- Հայրենական մեծ պատերազմի հայ մասնակիցներ