Jump to content

Ժան Կոկտո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ժան Կոկտո
ֆր.՝ Jean Cocteau
Ծննդյան անունֆր.՝ Jean Maurice Eugène Clément Cocteau
Ծնվել էհուլիսի 5, 1889(1889-07-05)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՄեզոն-Լաֆիտ, Ֆրանսիա[4][5]
Վախճանվել էհոկտեմբերի 11, 1963(1963-10-11)[6][7][8][…] (74 տարեկան)
Վախճանի վայրՄիյի-լա-Ֆորե, Ֆրանսիա[5]
ԳերեզմանՍենտ-Բլեզ-դե-Սիմպլե դե Միլի-լա-Ֆորե[9]
Մասնագիտություննկարիչ, դրամատուրգ, կինոռեժիսոր, բանաստեղծ, դերասան, նկարազարդող, վիպասան, սցենարիստ, լիբրետիստ, հնչյունավորող, փոստային բացիկների դիզայներ, գրող, դիզայներ, լուսանկարիչ, կոմպոզիտոր, արձակագիր, ակնագործ, խեցեգործ, հեղինակ և ռեժիսոր
Լեզուֆրանսերեն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
ԿրթությունԿոնդորսե լիցեյ
Ժանրերդրամա և ողբերգություն
Գրական ուղղություններԱբսուրդի թատրոն և մոդեռնիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներOrphee?[10], The Blood of a Poet?[10] և Beauty and the Beast?[10]
ԱնդամակցությունՖրանսիական ակադեմիա, Լեզվի և պոեզիայի գերմանական ակադեմիա, Բելգիայի ֆրանսերեն լեզվի և գրականության թագավորական ակադեմիա[11] և Société des poètes français?
Պարգևներ
Համատեղ ապրողԺան Մարե, Նատալյա Պավլովնա Փալեյ, Էդուրարդ Դերմի, Jean Desbordes?, Jean Le Roy? և Raymond Radiguet?
Изображение автографа
 Jean Cocteau Վիքիպահեստում

Ժան Կոկտո (Cocteau) (հուլիսի 5, 1889(1889-07-05)[1][2][3][…], Մեզոն-Լաֆիտ, Ֆրանսիա[4][5] - հոկտեմբերի 11, 1963(1963-10-11)[6][7][8][…], Միյի-լա-Ֆորե, Ֆրանսիա[5]), ֆրանսիացի գրող։ Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ (1955)։ Կուբո-ֆոաուրիզմին և դադաիզմին հատուկ միտումներ են դրսևորվել Կոկտոյի «Բանաստեղծություններ» ժողովածուում (1920)։ Վեպերից հայտնի են «Ինքնակոչ Թոմասը» (1923) և «Դժվարահաճ երեխաներ»-ը (1929)։ Գրել է «Մարդկային ձայն» (1930) և «Դժվարահաճ ծնողներ» (1938) պիեսները։ 30-ական թվականներին աշխատել է որպես կինոսցենարիստ և կինոռեժիսոր («Օրփևս», 1950, «Բանաստեղծի արյունը», «Օրփևսի կտակը», 1960)։

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1932-1934 թվականներին նա ապրել է ռուս դերասանուհի՝ իշխանուհի Նատալյա Պավլովնա Պալեյի հետ; զույգը բաժանվել է այն բանից հետո, երբ Պալեյը կորցրել է երեխային։

Ժան Կոկտոոն բիսեքսուալ էր, որը նա երբեք չէր ժխտում։ 1937 թվականից մինչև իր մահը ՝ 1963 թվականը, Կոկտոյի կյանքի ընկերն էր դերասան Ժան Մարեն, ով խաղացել է որոշ դերեր նրա ֆիլմերում[12]։

Ժան Կոկտոյի որդեգրած երեխան և ժառանգը ֆրանսիացի դերասան և նկարիչ Էդուարդ Դերմիտն (1925-1995) էր։

Կոկտեն միշտ իրեն համարել էր կաթոլիկ[13]։

Ճանաչում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1916 թվականից հրատարակվեց «Փոքր ակնարկ» գրական ամերիկյան ամսագրում, որը հիմնադրվել էր Ջեյն Հեփիի և Մարգարետ Անդերսոնի կողմից։ 1955-ին ընտրվել է Ֆրանսիայի ակադեմիայի և Բելգիայի Թագավորական ակադեմիայի անդամ։ Պատվո լեգեոնի հրամանատար, Մալարմե ակադեմիայի և աշխարհի շատ ազգային ակադեմիաների անդամ, Կաննի կինոփառատոնի պատվավոր նախագահ, Ջազի ակադեմիա և այլն։ Միլլի-լա-Ֆորետում, որտեղ մահել է Ժան Կոկտոն, գործում է տուն-թանգարան։

Կոկտոն և երաժիշտները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոկտոն լայն կապ ուներ իր օրերի երաժշտության և երաժիշտների հետ։ Նրա ստեղծագործությունների շարքում կան լիբրետներ և տեքստեր տասնյակ օպերաների, բալետների և նվագարանների համար, որոնք ոչ միայն հայտնի դարձրին իրենց հեղինակի, այլ կազմեցին ամբողջ ֆրանսիական երաժշտության պատմությունը։

Ժան Կոկտոյի համար առանձնահատուկ նշանակություն ուներ սկանդալային լեգենդար Սաթի-Պիկասո-Կոկտո «Պարադ» բալետը, որը բեմադրվեց 1917 թվականի մայիսին Փարիզում՝ Դիագիլևի ռուսական բալետի կողմից։ Պատմության մեջ «առաջին սյուրռեալիստական պիեսի» աղմկոտ պրեմիերան հայտնություն բերեց Կոկտոյին և այս ցնցող ներկայացման բոլոր մյուս մասնակիցներին։ 20-րդ դարի տարօրինակ կոմպոզիտորներից մեկի ՝ Էրիկ Սաթիի հետ շփումը մեծ նշանակություն ուներ ինչպես Կոկտոյի, այնպես էլ նրա ստեղծագործական և անձնական ոճերի ձևավորման համար։

Հինգ տարի անց Ժան Կոկտոն և Էրիկ Սաթը հանրաճանաչ քննադատ Անրի Քոլեթի ստեղծեցին հայտնի ֆրանսիական «Վեց» խումբը՝ բաղկացած երիտասարդ կոմպոզիտորներից, որի նախատիպն էր «Հզոր փունջը» կամ «Ռուսական հնգյակը», ինչպես այն հաճախ անվանում էին Ֆրանսիայում։

«…Երաժշտության և Ժան Կոկտոյի միջև գոյություն ուներ օրգանական վստահելի կապ … Նա ֆիզիկապես ամբողջովին երաժշտության մեջ էր … Երաժշտության և երաժիշտների մասին խոսելու համար նա կարողանում էր գտնել իդեալական բառեր, ճշգրիտ արտահայտություններ՝ ամբողջովին խուսափելով հատուկ երաժշտական տերմինաբանությունից …[14] "
- (Անրի Կոգե, «Ժան Կոկտոն և երաժիշտները»)
«Արտաքուստ, Սատին նման էր սովորական պաշտոնյայի. մորուք, քթակնոց, կոտելոկ, հովանոց։ Էգոիստ, մոլեռանդ, նա ոչինչ չէր ճանաչում, բացի իր դոգմայից, և պատռվում ու փչացնում էր, երբ ինչ-որ բան դրան հակասում էր։ > Էրիկ Սաթին իմ ուսուցիչն էր, Ռադիգը՝ քննիչը։ Անդրադառնալով նրանց՝ ես տեսնում էի իմ սխալները, չնայած նրանք մատնանշում դրանք, և եթե անգամ ես չէի կարողանում դրանք շտկել, ես գոնե գիտեի, թե որտեղ եմ սխալվել…»[15]:
- (Ժան կոկտո, «Գոյության բեռը» գրքից, 1947թ.)
Մեր «վեցյակի» պատմությունը նման է երեք հրացանակիրների պատմությանը, որոնք Դարտանյանի հետ միասին չորսն էին։ Այնպես որ, ես «Վեցնյակում» յոթերորդն էի։ Ավելի ստույգ, այս պատմությունը ավելի շատ նման է «Քսան տարի անց»-ին և նույնիսկ «Վիկոնտ դե Բրաժելոն»-ին, քանի որ այս ամենը եղել է շատ վաղուց, և որդիները արդեն փոխարինել էին իրենց հայրերին։ Նմանությունը լրացնում է այն փաստը, որ մեզ միավորում էր ոչ այնքան գեղագիտությունը, որքան էթիկան։ Եվ սա, իմ կարծիքով, հատկապես կարևոր է մեր դարաշրջանում…»[16]:(Ժան կոկտո, «Իմ սուրբ հրեշներ» գրքից, 1979թ.)

:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 filmportal.de — 2005.
  2. ↑ 2,0 2,1 NooSFere (ֆր.) — 1999.
  3. ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Кокто Жан // Большая советская энциклопедия (ռուս.): Кварнер — Конгур — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1973. — Т. 12. — С. 403. — 623 с.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Jean Cocteau (նիդերլ.)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Jean Cocteau — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  9. ↑ http://www.leparisien.fr/essonne-91/milly-la-foret-la-region-devient-proprietaire-de-la-maison-cocteau-19-03-2019-8035470.php
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Jean Cocteau and the Orphic Trilogy – MondesFrancophones.com — Mondesfrancophones.com.
  11. ↑ http://www.arllfb.be/composition/successions.html
  12. ↑ «Любовь в фотографиях: Жан Кокто и Жан Маре». // officiel-online.com (ռուսերեն). 2018 թ․ հունիսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 13-ին. «Любовный и дружеский союз Жана Маре и Жана Кокто продлился 26 лет.»
  13. ↑ J. Maritain. Réponse à Jean Cocteau. — J. Maritain. Oeuvres (1912–1939). Paris, Desclée De Brouwer, 1975, p. 363–392.
  14. ↑ Ժան Կոկտո. Աքլորն ու Արլեքինը. — М.: Прест, 2000. — С. 139.
  15. ↑ Ժան Կոկտո Դիմանկարները հիշողություններ են - Մ. Իզվեստիա, 1985- էջ. 94-96.
  16. ↑ Ժան Կոկտո Դիմանկարները հիշողություններ են - Մ.: Իզվեստիա, 1985- էջ 98.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 528)։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժան Կոկտո» հոդվածին։
 ⛭ 
  Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ժան_Կոկտո&oldid=9510867» էջից