Jump to content

Թոմաս Մորգան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Թոմաս Մորգան
Thomas Morgan
Ծնվել էսեպտեմբերի 25, 1866(1866-09-25)[1][2][3][…]
Լեքսինգտոն, Կենտուկի, ԱՄՆ[4]
Մահացել էդեկտեմբերի 4, 1945(1945-12-04)[4][1][2][…] (79 տարեկան)
Փասադենա, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
բնական մահով
ԳերեզմանMountain View Cemetery and Mausoleum
Բնակության վայր(եր)ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունէվոլյուցիոնիստ, գենետիկ, կենդանաբան, բժիշկ, համալսարանի դասախոս, ֆիզիոլոգ և կենսաբան
Հաստատություն(ներ)Բրին Մոր քոլեջ[5], Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և Կոլումբիայի համալսարան
Գործունեության ոլորտգենետիկա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն[5], Պապական գիտությունների ակադեմիա[6], ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Լվովի գիտական ընկերություն, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա (1917-1925), Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Ազգային բժշկական ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատերՋոնս Հոփքինսի համալսարան (1890), Կենտուկիի համալսարան (1886) և Կոլումբիայի համալսարան
Գիտական աստիճանգիտության բակալավր (1886) և փիլիսոփայության դոկտոր (1890)
Տիրապետում է լեզուներինթայերեն[7]
Եղել է գիտական ղեկավարՋոն Հոուարդ Նորթրոպ, Հերման Ջոզեֆ Մյուլլեր, Chester Ittner Bliss?[8] և Fernandus Payne?
Հայտնի աշակերտներՀերման Ջոզեֆ Մյուլլեր և Alfred Sturtevant?
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Lilian Vaughan Morgan?
Երեխա(ներ)Isabel Morgan?
ՀայրCharlton Hunt Morgan?
ՄայրEllen Key Howard?
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Thomas Hunt Morgan Վիքիպահեստում

Թոմաս Հանտ Մորգան (անգլ.՝ Thomas Hunt Morgan, սեպտեմբերի 25, 1866(1866-09-25)[1][2][3][…], Լեքսինգտոն, Կենտուկի, ԱՄՆ[4] - դեկտեմբերի 4, 1945(1945-12-04)[4][1][2][…], Փասադենա, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկացի կենսաբան, գենետիկայի հիմնադիրներից, ԱՄՆ-ի ազգային ԳԱ պրեզիդենտ (1927-1931

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավարտել է Կենտուքիի (1886) և Ջ․ Հոփքինսի (1891, Բալթիմոր) համալսարանները։ Եղել է Բրին-Մորի Կանանց կոլեջի (1891-1904) և Նյու Յորքի Կոլումբիայի համալսարանի (1904-1928) պրոֆեսոր, Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտի կենսաբանության լաբորատորիայի ղեկավար (1928-1945)։ Սկզբնական աշխատանքները վերաբերում են փորձարարական սաղմնաբանությանը, կենդանիների օրգանիզմի ռեգեներացիայի և սեռի որոշման հարցերին։ 1910 թվականից ուսումնասիրել է մուտացիաների ժառանգումը գենետիկական նոր օբյեկտի՝ դրոզոֆիլ պտղաճանճի մոտ։ Դրա հիման վրա Մորգանը փորձնականորեն հիմնավորել է (աշխատակիցների հետ) ժառանգականության նյութական հիմքի մասին պատկերացումները և վերջնականորեն ապացուցել ու ավարտել ժառանգականության քրոմոսոմային տեսությունը։ Մորգանի և նրա աշխատակիցների կողմից հաստատված գենի շղթայակցման և կրոսինգովերի օրինաչափությունները բացահայտեցին Մենդելի օրենքների բջջաբանական մեխանիզմները և խթան հանդիսացան բնական ընտրության տեսության գենետիկական հիմքերի մշակման համար։ Մորգանը նոբելյան մրցանակի դափնեկիր է (1933), ԽՍՀՄ ԳԱ պատվավոր անդամ 1932 թվականից։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 48
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թոմաս Մորգան» հոդվածին։