Դենդրիտ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դենդրիտ (այլ կիրառումներ)

Դենդրիտ (հուն․՝ δένδρον (dendron)՝ ծառ), նյարդային բջջի (նեյրոն) ճյուղավորված ելուստ, որն ընկալում է ուրիշ նեյրոնների կամ ռեցեպտորային բջիջների դրդող և արգելակող ազդեցությունները։ Դենդրիտ տերմինն առաջին անգամ օգտագործել է շվեյցարացի գիտնական Վիլյամ Հիսը 1889 թվականին^[1]։ Էլեկտրական ազդակը դենդրիտներ է փոխանցվում (մեծ մասամբ՝ աքսոնների եկող) սինապսների միջոցով, որոնք տեղադրված են դենդրիտային ծառի տարբեր հատվածներում։ Դենդրիտները կատարում են հսկայական դեր նյարդային ազդակի ինտեգրման և առաջացող գործողության պոտենցիալի մեծության որոշման մեջ^[2]։

Դենդրիտները ունեն աքսոնների գագաթային հատվածից եկող նյարդային ազդակների ընկալման մեծ մակերես, որով ապահովում են ազդակի փոխանցումը թիրախային բջիջներին^[3]։ Ազդեակների ընդւոնման մեկերեսը մեծանում է ի հաշվի դենդրիտների վրա գտնվող դենդրիտային փշիկների։

Բջիջներն ունեն մեկից մի քանի դենդրիտներ, որոնք առաջացնում են նյարդային բջջի զգացող բևեռ։ Դենդրիտը մասնակցում է նյարդային ազդակի ընկալմանը, հաղորդմանը և կարգավորում բջջի ֆունկցիոնալ վիճակը։ Որոշ տիպի բջիջների դենդրիտներ անմիջապես են ընկալում մեխանիկական, քիմիական, ջերմային գրգիռները։

Բարձրակարգ կենդանիների կենտրոնական նյարդային համակարգի դենդրիտներն ամենաճյուղավորվածն են։ Դենդրիտներն առաջացնում են աքսո-դենդրիտային և դենդրիտո-դենդրիտային սինապսներ։

Իմունային համակարգի դենդրիտային բջիջների ելուստները նույնպես անվանվում են դենդրիտներ։ Դենդրիտային բջիջները կաթնասունների իմունային համակարգում հակածին-ներկայացնող բջիջներ^[4]։

Ծանոթագրություններ

↑ Fiala, J.C.; Harris, K. M (1999). «Dendrite Structure». In Stuart G, Spruston N, Hausser M. (ed.). Dendrites. Oxford University Press. էջեր 2–41. ISBN ISBN 0-19-856656-5.. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: editors list (link)
↑ Urbanska, M.; Blazejczyk, M.; Jaworski, J. (2008). "Molecular basis of dendritic arborization". Acta neurobiologiae experimentalis 68 (2): 264–288.
↑ Alberts, Bruce (2009). Essential Cell Biology (3rd ed. ed.). New York: Garland Science. ISBN 978-0-8153-4129-1. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)
↑ Banchereau, J; Steinman, RM (1998 թ․ մարտի 19). «Dendritic cells and the control of immunity». Nature. 392 (6673): 245–52. doi:10.1038/32588. PMID 9521319.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 349)։

[Fiala_1999-1] Fiala, J.C.; Harris, K. M (1999). «Dendrite Structure». In Stuart G, Spruston N, Hausser M. (ed.). Dendrites. Oxford University Press. էջեր 2–41. ISBN ISBN 0-19-856656-5.. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: editors list (link)

[urbanska-2] Urbanska, M.; Blazejczyk, M.; Jaworski, J. (2008). "Molecular basis of dendritic arborization". Acta neurobiologiae experimentalis 68 (2): 264–288.

[Alberts_2009-3] Alberts, Bruce (2009). Essential Cell Biology (3rd ed. ed.). New York: Garland Science. ISBN 978-0-8153-4129-1. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)

[4] Banchereau, J; Steinman, RM (1998 թ․ մարտի 19). «Dendritic cells and the control of immunity». Nature. 392 (6673): 245–52. doi:10.1038/32588. PMID 9521319.

[1]

[2]

[3]

[4]