Դեգեներատիվ արվեստ

Գեբելսի այցը ցուցահանդես (1937)

Դեգեներատիվ արվեստ (գերմ.՝ Entartete Kunst), նացիստական ռեժիմի ընդունած եզրույթը, որը բնութագրում էր մոդեռնիստական արվեստը։ Նման արվեստն արգելվեց, որակվելով որպես ոչ գերմանական, հրեական կամ կոմունիստական, իսկ այսպես կոչված «Դեգեներատիվ արվեստագետները» ենթարկվեցին սանկցիաների, որոնց պատճառով չէին կարող դասավանդել, ցուցադրել կամ վաճառել իրենց գործերը, իսկ որոշ դեպքերում արգելվեց անգամ ստեղծագործելը։

Հասարակության մեջ մոդեռնիզմի նկատմամբ բացասական վերաբերմունք առաջացնելու նպատակով 1937 թվականին Մյունխենում նացիստների կողմից կազմակերպվել էր Դեգեներատիվ արվեստ անունով ցուցահանդես, որի ժամանակ անկանոն կերպով ցուցադրվում էին մոդեռնիստական աշխատանքներ՝ ծաղրական տեքստեր պարունակող ցուցանակներով։ Այն ներկայացվեց Գերմանիայի ու Ավստրիայի մի շարք քաղաքներում։

Ի հակառակ արվեստի մոդեռնիստական ոճերի արգելմանը, նացիստները խրախուսում էին ավանդական բնույթի նկարներն ու քանդակները, որոնք վեհացնում ու մեծարում էին ռասայի մաքրության «արյուն և հող» արժեքները, միլիտարիզմը, հպատակությունը։ Նույնատիպ խիստ վերաբերմունք կար նաև երաժշտության նկատմամբ, որն ըստ նրանց պետք է լիներ տոնային ու զերծ ցանկացած տիպի ջազային հնչողությունից։ Հավանության չարժանացած երաժշտությունը որակվում էր որպես Դեգեներատիվ։ Ֆիլմերն ու ներկայացումները ևս ցենզուրայի էին ենթարկվում։

Մոդեռնիզմի դեմ

Քսաներորդ դարի սկիզբը արվեստի ոլորտում աղավաղիչ փոփոխությունների շրջան էր։ Կերպարվեստում այնպիսի նորարարությունները, ինչպիսիք են ֆովիզմը, կուբիզմը, դադաիզմն ու սյուրռեալիզմը, որոնք հետևում էին սիմվոլիզմին ու պոստիմպրեսիոնիզմին, միարժեքորեն չգնահատվեցին։ Գերմանիայում և այլ երկրներում մարդկանց մեծամասնությունը ուշադրություն չէր դարձնում այդ նոր արվեստին, որը թվում էր էլիտար, բարոյապես կասկածելի և հաճախ անհասկանալի։

Վայմարյան հանրապետության ժամանակ 1920-ականներին Գերմանիան դարձավ ավանգարդի կենտրոնը։ Այն նկարչության ու քանդակագործության մեջ էքսպրեսիոնիզմի ծննդավայրն էր։

Գրականություն

• Adam, Peter (1992). Art of the Third Reich. New York: Harry N. Abrams, Inc. ISBN 0-8109-1912-5
• Barron, Stephanie, ed. (1991). 'Degenerate Art:' The Fate of the Avant-Garde in Nazi Germany. New York: Harry N. Abrams, Inc. ISBN 0-8109-3653-4
• Bradley, W. S. (1986). Emil Nolde and German Expressionism: A prophet in his Own Land Ann Arbor, Mich: UMI Research Press. ISBN 0-8357-1700-3
• Evans, R. J. (2004). The Coming of the Third Reich. New York: The Penguin Press. ISBN 1-59420-004-1
• Grosshans, Henry (1983). Hitler and the Artists. New York: Holmes & Meyer. ISBN 0-8419-0746-3
• Grosshans, Henry (1993). Hitler and the Artists. New York: Holmes & Meyer. ISBN 0-8109-3653-4
• Karcher, Eva (1988). Otto Dix 1891-1969: His Life and Works. Cologne: Benedikt Taschen.
• Laqueur, Walter (1996). Fascism: Past, Present, Future. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509245-7
• Lehmann-Haupt, Hellmut (1973). Art Under a Dictatorship. New York: Oxford University Press.
• Minnion, John (2nd edition 2005). Hitler's List: an Illustrated Guide to 'Degenerates' . Liverpool: Checkmate Books. ISBN 0-9544499-2-4
• Nordau, Max (1998). Degeneration, introduction by George L. Mosse. New York: Howard Fertig. ISBN 0-8032-8367-9 /(1895) London: William Heinemann
• O'Brien, Jeff (2015). "'The Taste of Sand in the Mouth': 1939 and 'Degenerate' Egyptian Art." Critical Interventions 9, Issue 1: 22-34.
• Oosterlinck Kim (2009). "The Price of Degenerate Art," Working Papers CEB 09-031.RS, ULB—Universite Libre de Bruxelles, https://ideas.repec.org/p/sol/wpaper/09-031.html
• Petropoulos, Jonathan (2000). The Faustian Bargain: the Art World in Nazi Germany. New York, N.Y.: Oxford University Press. ISBN 0-19-512964-4
• Rose, Carol Washton Long (1995). Documents from the End of the Wilhemine Empire to the Rise of National Socialism. San Francisco: University of California Press. ISBN 0-520-20264-3
• Schulz-Hoffmann, Carla; Weiss, Judith C. (1984). Max Beckmann: Retrospective. Munich: Prestel. ISBN 0-393-01937-3
• Suslav, Vitaly (1994). The State Hermitage: Masterpieces from the Museum's Collections vol. 2 Western European Art. New York: Harry N. Abrams, Inc. ISBN 1-873968-03-5
• Victoria and Albert Museum (2014). “Entartete” Kunst: digital reproduction of a typescript inventory prepared by the Reichsministerium für Volksaufklärung und Propaganda, ca. 1941/1942. London: Victoria and Albert Museum. (V&A NAL MSL/1996/7)
• Roh F. Entartete Kunst. Kunstbarbarei im Dritten Reich. Hannover: Fackelträger-Verlag, 1962.
• Brenner H. Die Kunstpolitik des Nationalsozialismus. Reinbek: Rowohlt, 1963
• Kaiser F., Bunce W.C. Degenerate art: guide through the exhibition Degenerate art. Redding: Silver Fox Press, 1972
• Richard L. Le nazisme et la culture. Paris: Editions Complexe, 1988
• «Degenerate Art»: The Fate of the Avant-Garde in Nazi Germany/ Stephanie Barron, ed. New York: Harry N. Abrams, Inc., 1991
• Zuschlag C. Entartete Kunst. Austellungsstrategien im Nazi-Deutschland. Worms: Werner Verlag, 1995
• Davidson M.G. Kunst in Deutschland 1933—1945: eine wissenschaftliche Enzyklopädie der Kunst im Dritten Reich. Tübingen: Grabert, 1995
• Childs E.C. Suspended license: censorship and the visual arts. Seattle: University of Washington Press, 1997
• Lühr H.-P. Die Ausstellung «Entartete Kunst» und der Beginn der NS-Barbarei in Dresden. Dresden: Geschichtsverein, 2004
• Kashapova D. Kunst, Diskurs und Nationalsozialismus. Semantische und pragmatische Studien. Tübingen: Niemeyer, 2006
• Angriff auf die Avantgarde. Kunst und Kunstpolitik im Nationalsozialismus/ Uwe Fleckner (Hrsg.). Berlin: Akademie-Verlag, 2006

Արտաքին հղումներ

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Դեգեներատիվ արվեստ կատեգորիայում։

Արտաքին տեսաֆայլեր
	Արվեստը Նացիստական Գերմանիայում, Smarthistory

• "Դեգենրատիվ արվեստ" Արխիվացված 2009-04-13 Wayback Machine, հոդված A Teacher's Guide to the Holocaust-ից
• Նացիստները կողոպտում են Եվրոպայի Մեծ արվեստը Արխիվացված 2005-04-19 Wayback Machine
• Victoria and Albert Museum Entartete Kunst, Հատորներ 1 և 2 Գերմանիայի հասարակական հաստատություններից նացիստների կոնֆիսկացրած արվեստի գործերի գույքագրում, 1937–1938
• Դեգեներատիվ արվեստի շոուի տեսաձայնագրություն Արխիվացված 2014-02-01 Wayback Machine
• Sensational Find in a Bombed-Out Cellar - Der Spiegel-ի սլայդ շոուն
• "Entartete Kunst: Degenerate Art" Արխիվացված 2011-01-09 Wayback Machine, գրառումներ ու լրացումներ ֆիլմին
• Օրիգինալ 1937/1938 կատալոգ Արխիվացված 2008-05-30 Wayback Machine (Գերմաանիա)
• Դեգեներատիվ արվեստի համառոտ պատմություն Արխիվացված 2016-05-31 Wayback Machine
• Դեգեներատիվ արվեստի ուսումնասիրության նախագծի տեսանյութ
• “Դեգեներատիվ արվեստ” ցուցադրություն, 1937