Jump to content

Գլոբալիստիկա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Գլոբալիստիկա, 1) մարդու գործու­նեության արդյունքում ձևավորված բազմաթիվ համընդգրկուն միահյուսվող փոխկապակցված դժվարությունների և հիմնախնդիրների ամբողջություն։ Գլո­բալ են համարվում այն հիմնախնղիրները. որոնք, ա) առնչվում են պետությունների և ժողովուրդների, ինչպես նաև մարդկանց կենսական շահերի հետ, բ) ժամանակակից քաղաքակրթության զարգացման օբյեկտիվ գործոններն են, գ) անչափ սուր բնույթ են կրում և սպառ­նում են մարդկության գոյությանը, դ) լուծ­ման համար պահանջում են համայն մարդկության միացյալ ջանքերը։ Գլոբալիստիկայի հիմնական կատեգորիան «գլոբալ լուծումն» է, որը մեկնաբանվում է որպես համա­ձայնեցված, համընդգրկուն և միաժա­մանակյա փորձեր լուծելու որքան հնա­րավոր է շատ համամարդկային հիմնախնդիրներ կամ գոնե ուրվագծեր դրանց լուծման ուղիները և ռազմավարությունը։ Դրանցից են ռազմական արդյունաբերության կողմնորոշումը խա­ղաղ նպատակների, հետամնաց երկրների սոցիալ-տնտեսական զարգացումը, որակապես նոր բնույթի բնապահպանա­կան խնդիրները, էներգետիկայի զարգացումը' որակապես նոր պայմաններում, անհավասարաչափ տնտեսական աճը, բնակչության աճը և միգրացիոն գործընթացները. աշխարհաքաղաքական իրադրության փոփոխությունները, միջազգային ահաբեկչությունն են։ 2) Միասնական աշխարհակեցության կայացման գործընթացներն ուսումնասի­րող գիտության։ Այս դեպքում առաջարկ­վում է աշխարհահամակալպային մոտե­ցումը, որի շրջանակներում գլոբալ աշ­խարհը պատմական համակարգ է' հիմն­ված կապիտալիզմի էքսպանսիայի և միասնական աշխարհի մասնատման (կենտրոն, ծայրամաս և կիսածայրամաս) վրա։ Հիմնական կատեգորիաներն են « արտադրության գլոբալ համակարգ», «դասակարգերի ձևավորման գլոբալ գործընթաց» են։ Մոտեցումը տա­ռապում է պարզունակությամբ և օգտապաշտությամբ. կարևորվում է տնտե­սության դերը, անտեսվում մարդկության մշակութային բազմազանությունը։ Այ­սօր առավել հրատապ է գլոբալ գործըն­թացների պատմական դինամիկայի, ինչպես նաև դրանց զարգացման հնա­րավոր ուղիների և երկարամյա հեռանկարների ուսումնասիրությանը։ Հենց այս տեսանկյունից են ուսումնասիրում գլոբալ աշխաըհը քաղաքակրթական կամ մշակաթաբանական մոտեցման կողմնակից­ները' գլոբալացման գործընթացը դիտե­լով որպես քաղաքակրթությունների երկ­խոսության հնարավոր և ցանկալի արդ­յունք։ Այս առումով քաղաքական գլոբալիստիկայի հիմնական խնդիրներից մեկը քաղա­քակրթությունների երկխոսության նոր հայեցակարգի մշակումն է։

  • Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, հատոր 1-12, 1974-1986 թթ, Երևան
  • Է․ Աղայան «Արդի հայերենի բացատրական բառարան», հատոր 1-2, 1976 թ, Երևան
  • А․ Б. Барихин "Большой юридический словарь", 2002 թ, Москва