Jump to content

Ամելիա Ռոբինսոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ամելիա Ռոբինսոն
անգլ.՝ Amelia Boynton Robinson
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 18, 1911(1911-08-18)[1]
ԾննդավայրՍավաննա, Ջորջիա, ԱՄՆ
Մահացել էօգոստոսի 26, 2015(2015-08-26)[2] (104 տարեկան)
Մահվան վայրՄոնթգոմերի, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունԹասքիգիի համալսարան
Մասնագիտությունակտիվիստ, իրավապաշտպան և գրող
 Amelia Boynton Robinson Վիքիպահեստում

Ամելիա Բոյթոն Ռոբինսոն (անգլ.՝ Amelia Boynton Robinson, ի ծնե Ամելիա Այսեդորա Պլատս, անգլ.՝ Amelia Isadora Platts, օգոստոսի 18, 1911(1911-08-18)[1], Սավաննա, Ջորջիա, ԱՄՆ - օգոստոսի 26, 2015(2015-08-26)[2], Մոնթգոմերի, ԱՄՆ), ամերիկացի հասարակական գործիչ և ԱՄՆ սևամորթ քաղաքացիների իրավունքների համար շարժման ակտիվիստ։ Նա Սելմայից մինչև Մոնտգոմերի երթերի առանցքային կազմակերպիչներից մեկն էր[3][4]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամելիա Այսեդորա Պլատսը ծնվել է 1911 թվականին Ջորջիա նահանգի Սավանա քաղաքում՝ աֆրոամերիկացիների ընտանիքում։ Ուներ ինը եղբայր և քույր[3][5]։ Մանկության տարիներին Ամելիան տեսել է, թե ինչպես է իր մայրը մասնակցել կանանց ընտրական իրավունքի քարոզարշավին, որն ամրագրված էր 1920 թվականին[3]։ 14 տարեկանում ընդունվել է սևամորթների քոլեջ։ 1927 թվականին ավարտել է Թասկիգի համալսարանի տնտեսագիտական ֆակուլտետը։ Դրանից հետո աշխատել է ԱՄՆ-ի գյուղատնտեսության նախարարությունում՝ գյուղացիներին խորհուրդ տալով գյուղատնտեսության և սննդի վարման մասին[3][4]։

Ամելիան երեք անգամ ամուսնացած է եղել։ Նրա առաջին ամուսինը Սեմյուել Բոյնթոնն էր (1936-1963), երկրորդը՝ Բոբ Բիլլապսը (1969-1973), երրորդը՝ Ջեյմս Ռոբինսոնը (1976-1988)։ Բոլոր ամուսնություններն ավարտվել են ամուսինների մահով։ Ուներ երկու որդի առաջին ամուսնությունից։ 1930-ական թվականների վերջից Բոյնթոն ամուսիններն օգնել են սևամորթ ընտրողների գրանցմանը[3]։ 1954 թվականին նրանք ծանոթացան Մարտին Լյութեր Քինգի հետ և սկսեցին անցկացնել Հարավային քրիստոնեական ղեկավարության ժողովներ իրենց տանը[3][4]։

1964 թվականի ընտրություններում Բոյնթոնը դարձել է առաջին սևամորթ կինը, ով առաջադրվել է ԱՄՆ Կոնգրեսում։ Նա ստացել է ձայների 10 տոկոսը[3][6]։ 1965 թվականին օգնել է Մարտին Լյութեր Քինգին Սելմայից մինչև Մոնտգոմերի երթեր կազմակերպելու գործում։ Մարտի 7-ի «արյունալի կիրակի»-ի ժամանակ ցուցարարները հարձակվել են ոստիկանության վրա, շատերը վիրավորվել են։ Բոյթոնը հարվածից կորցրել է գիտակցությունը[3][4][7]։ «Արյունալի կիրակի»-ի 50-րդ տարելիցին Բոյնթոն Ռոբինսոնը հանդիպել է ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի հետ[3]։

1991 թվականին Բոյնթոն Ռոբինսոնը հրապարակեց Bridge Across Jordan ինքնակենսագրականը։ Ռոբինսոնը մահացել է 2015 թվականին Մոնտգոմերիում իր 104-րդ տարեդարձից մի քանի օր անց[3]։ Նրան անվանել են «հանուն ընտրական իրավունքների շարժման մայրիշխան»[3]։ 2014 թվականի Պատմական «Սելմա» կինոֆիլմում Բոյնթոն Ռոբինսոնի դերը կատարել է Լորեյն Թուսենը։ Ակտիվիստուհին դրական է արտահայտվել ֆիլմի մասին[8]։

  • Martin Luther King Jr. Freedom Medal (1990)[3]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 Amelia Boynton Robinson dies at 104; civil rights icon was at SelmaEl Segundo: 2015. — ISSN 0458-3035; 2165-1736
  2. 2,0 2,1 2,2 Civil rights activist Amelia Boynton Robinson, icon of 'Bloody Sunday' march, dies at 104
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 Fox, Margalit (2015 թ․ օգոստոսի 26). «Amelia Boynton Robinson, a Pivotal Figure at the Selma March, Dies at 104». The New York Times. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 24-ին.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Bauer P. Amelia Boynton Robinson(անգլ.) // Энциклопедия Британника.
  5. «Amelia Boynton Robinson» (անգլերեն). Biography.com. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 24-ին.
  6. «Amelia Boynton Robinson» (անգլերեն). Encyclopedia of Alabama.
  7. Hardy S. J.; Hardy P. S. Extraordinary People of the Civil Rights Movement. — Paw Prints, 2008. — С. 264. — ISBN 978-1-4395-2357-5
  8. Basu, Moni (2015 թ․ հունվարի 10). «Watching 'Selma' with 103-year-old matriarch of the movement». CNN.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամելիա Ռոբինսոն» հոդվածին։