Գենդալֆ
| Գենդալֆ | |
 Գենդալֆը | |
| Անվան տարբերակներ | Գենդալֆ Մոխրագույն, Գենդալֆ Սպիտակ, Մոխրագույն Թափառական, Օլորին, Միտրանդիր, Տարկուն, Ինկանուս, Սպիտակ ձիավոր |
| Ռասա | մայար |
| Սեռ | արական |
| Բնակության վայր | Վալինոր, Իրմո (Լորիեն) այգիներ, Միջերկրում մշտական բնակության վայր չկա |
| Կյանքի տարիներ | Անմահ, Միջերկրում կյանքի տարիներ՝ մոտ Թ․դ․ 1000 — Թ․դ․ սեպտեմբերի 29, 3021) |
| Զենք | Գլամդրինգ սուր և մոգական գավազան |
| Մատանի | Էլֆական երեք մատանիներից մեկը՝ Նարիան |
Գենդալֆ (անգլ.՝ Gandalf), Ջոն Ռոնալդ Ռուել Թոլքինի լեգենդարիումի «Հոբիթ կամ գնալն ու գալը» և «Մատանիների տիրակալ» վեպի գլխավոր կերպարներից։
Ստեղծման պատմություն
| Գենդալֆ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | գրական հերոս, Maiar? և կինոհերոս |
| Հեղինակ | Ջոն Ռոնալդ Ռուել Թոլքին |
| Ներկայացված է | Հոբիթը, Մատանիների տիրակալը, Մատանիների տիրակալը. Թագավորի վերադարձը, Երկու ամրոց, Սիլմարիլիոն, Մատանու եղբայրությունը, Մատանիների տիրակալը. Մատանու եղբայրություն և Մատանիների տիրակալը. Երկու ամրոց |
| Սեռ | արական |
| Հրարած տիեզերքից | Տոլկինի լեգենդարիում |
| Մասնագիտություն | թրավոր և հրաշագործ |
| Դերը կատարել են | Իեն ՄակՔելլեն և Daniel Weyman? |
 Gandalf Վիքիպահեստում | |
Գենդալֆը իմաստուն կախարդ է, սկանդինավյան և բրիտանական դիցաբանության կերպար։ «Գենդալֆ» անունը, կամ, ավելի ճիշտ, «Գանդալվ», վերցված է հին նորվեգական Dvergatal վեպից, որտեղ նա պատկանում է թզուկների ռասային[1]։ «Հոբիթ»-ի սկզբնական փուլում Գենդալֆին անվանում էին թզուկների առաջնորդ և նկարագրում էին, ինչպես «ձեռնափայտով ծերունի»[1]։ Վերջնական տարբերակում Նաուգրիմ թագավորի տարբերակում նրանց առաջնորդը եղել է Տորին Դուբաշիտը[2], իսկ հեղինակը՝ կախարդին անվանել է Գենդալֆ, այն պատճառով, որ սկզբնականում նրան տվել էր Բլադորտին անունը, որը նրան թվացել է անլուրջ։ Գենդալֆ անունը ծագել է gandr (թարգմանվում է կախարդական ձեռնափայտ) և alfr («Ալվ» Հին իսլանդականով էլֆ) բառերից։
Նրա արտաքին նախատիպը դարձել է շվեյցարական փոստային բացիկը, «Լեռնային ոգի» անունով, որտեղ պատկերված է մորուսավոր տղամարդ, լայնեզր գլխարկով, որը կերակրում էր եղնիկին[3]։
Գրականագետ Գարոլդ Բլումի կարծիքով՝ Գենդալֆի կերպարանքում գտել են գերագույն սկանդինավյան աստծո՝ Օդինի դիմագծերը[4]
Դա հաստատվում է Թոլքինի նամակներից մեկում, որտեղ նա գրում է, որ Գենդալֆին պատկերացնում է, որպես «Ճամփորդ Օդինի հոգով»[5]: Քրիստափոր Հոբելը, վերլուծելով փոխադարձ կապը «Մատանիների տիրակալ» և շեքսպիրյան «Փոթորիկ» համեմատելով կերպարների հետ, նկատել է մի քանի բաներ, որոնք բարեկամացնում են Գենդալֆին Պրոսպերո կախարդի հետ, որտեղ երկուսն էլ մարմնավորում են եվրոպական իմաստուն կախարդների նախօրինակ[6]: Նրանց նմանեցնելու կարծիքը, բաժանում են նաև Ջենեթ Բրենան Քրոֆթի հետ, որն իր հերթին մատնանշում է փախադարձ կապ Մերլինի և Գենդալֆի միջև[7]։
«Mapping the Catholic cultural landscape» հեղինակների համաձայն՝ Գենդալֆը մարմնավորում է հույս նվիրողի կերպար[8]։
Գենդելֆի հայտնվելը Միջերկրում
Գենդալֆի իրական անունն Օլորին է։ Երբեմն նա հայտնվում էր էլֆերի մեջ, ստանալով էլֆի կերպար, և կիսվելով նրանց հետ իմաստուն մտքերով։ Շատ ժամանակ անց է կացրել Լորիենում, Վալա Իռմո այգիներում, որի պատվին են անվանել Լոտլորիեն անտառները Միջերկրում։
Օլորինը հաճախ եղել է Նիենայի դահլիճներում, որը գտնվում է հեռավոր արևմուտքում, աշխարհի սահմաններին։ Նրա մոտ Օլորինը սովորել է համբերությանը և կարեկցանքին։ Սակայն ավելի շատ նրան կապում են Մանվեյի և Վառդայի հետ, քանի որ հենց նրանք են ուղարկել Գենդալֆին Միջերկիր 3 դարաշրջանի 1000 թվականին։ Հենց նա է ընտրվել Վալար խորհրդի կողմից Միջերկիր ուղարկելու համար, որպեսզի օգնի էլֆերին և մարդկանց Սաուրոնի դեմ պայքարելու համար, նորաստեղծ սև տիրակալին։ Սկզբում Օլորինը հրաժարվում էր, սակայն հետո համաձայնվեց։ Միջերկրում նա եղել է հայտնի ինչպես Գենդալֆ մոխրագույն։ Նարյայի պահապանը, Երեք էլֆական մատանիներից, որը նվիրաբերել է էլֆ Քիրդան Կորաբելը, երբ Գենդալֆը եկել է Միջերկիր։
Գենդալֆը դարձավ ավելի հայտնի, երբ սկսել է ճանապարհորդել ամբողջ Միջերկրով։ Տարբեր երկրներում նա ստացել է տարբեր անուններ՝
|
Տարբեր երկրներում իմ անունը տարբեր է։ Էլֆերի մեջ ես Միտրանդիրն եմ, թզուկների մեջ Թարկուն, պատանեկության տարիներին, հին մոռացված արևմուտքում ես եղել եմ Օլորինը, հարավում Ինկանուս, հյուսիսում՝ Գենդալֆ, իսկ արևելքում ես չեմ լինում։ | 
|
Գենդալֆը և Հոբիթները
Հայտնի չէ, երբ Գենդալֆը սկսեց հետաքրքրվել հոբիթ կոչվող ժողովրդի հետ։ Նա սիրել է նրանց դրա համար, որ համարում էր, որ նրանք մեծ դեր կխաղան ապագայում։ Ճիշտ է հոբիթների մեջ նա եղել է հայտնի որպես կախարդ և մոգ։
Հետաքրքիր փաստեր
- Նոր Զելանդիայում, դուրս է եկել մետաղադրամների հավաքածու «Մատանիների տիրակալ» ֆիլմի կերպարների պատկերներով, ընդգրկելով 50 ցենտանոց դրամ, որի վրա Գենդալֆի պատկերն է[9][10][11]։
- Գենդալֆ անունը ծագել է gandr (թարգմանվում է կախարդական ձեռնափայտ) և alfr («Ալվ» (Հին իսլանդականով էլֆ) բառերից։
- Յան Մաքկելենի կատարած դերը զբաղեցրել է 30-րդ տեղը (03.04.2016) 100 մեծագույն կերպարների ցանկում Empire ամսագրում[12]։
- Սկզբում Գենդելֆի դերի համար հրավիրվել են Շոն Քոններին և Թոմ Բեյքերը, սակայն ընտրվեց Յան Մաքկելենը։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 Greg Harvey. The Origins of Tolkien's Middle-earth For Dummies. — For Dummies, 2011. — 360 p.
- ↑ Douglas Anderson. The Annotated Hobbit, «Inside Information», note 9, p. 287.
- ↑ Manfred Zimmerman, «The Origin of Gandalf»; Josef Madlener, Mythlore 34 (1983).
- ↑ Harold Bloom. J.R.R. Tolkien's «The Lord of the Rings». — Infobase Publishing, 2008. — P. 73. — 208 p.
- ↑ Burns, M. Perilous Realms: Celtic and Norse in Tolkien's Middle-earth. — Toronto: University of Toronto Press, 2005. — P. 97. — 225 p. — ISBN 0802038069
- ↑ Christoph Höbel. J.R.R. Tolkien's Gandalf and Saruman in the Tradition of Shakespeare's Prospero. — 2005.
- ↑ Janet Brennan Croft. Tolkien and Shakespeare: essays on shared themes and language. — McFarland, 2007. — P. 210. — 327 p.
- ↑ Paula Jean Miller & Richard Fossey. Mapping the Catholic cultural landscape. — Rowman & Littlefield, 2004. — P. 59—60. — 276 p.
- ↑ «Իրկուտսկում հայտնվել են Էլֆյան դոլարներ». REGNUM. 03.02.2004. Վերցված է 2012-06-02-ին.
- ↑ «50 ցենտը Գենդալֆի հետ, Նոր Զելանդիա» (անգլերեն). Numismaster. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-22-ին. Վերցված է 2012-06-02-ին.
- ↑ «1 դոլար «Մատանինեչի տիրակալ» ֆիլմի հերոսների հետ, Նոր Զելանդիա». Global coins. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-22-ին. Վերցված է 2012-06-02-ին.
- ↑ The 100 Greatest Movie Characters| 28. Gandalf | Empire | www.empireonline.com
| ||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Գենդալֆ կատեգորիայում։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գենդալֆ» հոդվածին։ |
| ||||||
