Ֆթալաթթու

Ֆթալաթթվի բյուրեղներ

Ֆթալաթթուներ, բենզոլերկ-կարբոնաթթուներ, արոմատիկ երկկարբոնաթթուներ՝ С₆Н₄ (СОOH)₂։

Հայտնի են օրթո- (կամ պարզապես ֆթալաթթու), մետա- (իզոֆթալաթթու) և պարա- (տերեֆթաալաթթու) ֆթալաթթուներ։ Անգույն բյուրեղներ են, հալվում են համապատասխանաբար՝ 200 (քայքայումով), 348 և 425 °C-ում (փակ մազանոթում)։

Ֆթալաթթուներն ստացվում է կատալիզատորների ներկայությամբ՝ ծխացող H₂ՏՕ₄-ով կամ օդի Օ₂-ով նավթալինի օքսիդացմամբ։ Աղերն ու եթերները կոչվում են ֆթալատներ։ Կիրառական նշանակություն ունեն С₆Н₄ (СОOH)₂ տիպի էսթերները, որոնք դժվարաեռ հեղուկներ են, օգտագործվում են որպես պոլիմերների պլաստիֆիկատորներ, մանոմետրի հեղուկ, որոշները՝ ներկանյութերի արտադրության մեջ։

Կիրառվում են օրթո-ֆթալաթթուների պոլիէսթերային, օրինակ, գլիֆթալային (գլիցերինի հետ) և պենտաֆթալային (պենտաէրիտրիտի հետ) խեժերը։ Իզոֆթալաթթվի աղերն ու եթերները կոչվում են իզոֆթալատներ։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։