Jump to content

«Սապալա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբ
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
"Escudo_de_Zapala.svg" Ֆայլը Ջնջվել է: Վիքիպահեստում՝ Jcb մասնակցի կողմից: Պատճառը սա է՝ No permission since 23 November 2018:
չ Cite news, Cite web, Տեղեկաքարտ Բնակավայր և Ռուսերեն գիրք կաղապարների ձևաչափի ուղղում
 
(16 intermediate revisions by 4 users not shown)
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր
| կարգավիճակ = քաղաք
| կարգավիճակ = քաղաք
| հայերեն անվանում = Սապալա
| հայերեն անվանում = Սապալա
| բնօրինակ անվանում =
| բնօրինակ անվանում =
| ենթարկում =
| զինանշան =
⚫
| դրոշ =
⚫
| երկիր = Արգենտինա
⚫
| դրոշի նկարագրում =
⚫
| պատկեր = Zapala 017.JPG
| պատկերի նկարագրում =
| զինանշանի նկարագրում =
⚫
| դրոշի լայնություն =
| զինանշան =
| զինանշանի լայնություն = 100
| զինանշանի լայնություն = 100
⚫
| պատկեր = Zapala 017.JPG
| զինանշանի նկարագրում =
⚫
| պատկերի նկարագրում =
⚫
| դրոշ =
| lat_deg = 38
⚫
| դրոշի լայնություն =
| lat_min = 54
⚫
| դրոշի նկարագրում =
|lat_dir = S|lat_deg = 38|lat_min = 54|lat_sec = 10
| lat_sec = 10
| lat_dir = S
|lon_dir = W|lon_deg = 70|lon_min = 3|lon_sec = 54
| CoordAddon =
| lon_deg = 70
| CoordScale =
| lon_min = 3
| lon_sec = 54
⚫
| երկրի քարտեզի չափ = 300
| lon_dir = W
⚫
| երկրամասի քարտեզի չափ = 300
| CoordAddon =
⚫
| շրջանի քարտեզի չափ =
| CoordScale =
⚫
| երկրամասի տեսակ = նահանգ
⚫
| երկիր = Արգենտինա
⚫
| երկրամաս = Նեուկեն
| ենթարկում =
⚫
| երկրամասը աղյուսակում =
| շրջանի տեսակ = դեպարտամենտ
| երկրամասի տեսակ = նահանգ
⚫
| երկրամաս = Նեուկեն
⚫
| շրջան = Սապալա
| շրջանը աղյուսակում =
| երկրամասը աղյուսակում =
| համայնքի տեսակ =
| շրջանի տեսակ = դեպարտամենտ
⚫
| շրջան = Սապալա
⚫
| համայնք =
| համայնքը աղյուսակում =
| շրջանը աղյուսակում =
| համայնքի տեսակ =
⚫
| երկրի քարտեզ =
⚫
| համայնք =
⚫
| երկրամասի քարտեզ =
⚫
| համայնքը աղյուսակում =
| շրջանի քարտեզ =
| ներքին բաժանում =
| ներքին բաժանում =
| ղեկավարի պաշտոն = քաղաքապետ
| ղեկավարի պաշտոն = քաղաքապետ
| ղեկավար = Մարիա Սոլեդադ Մարտինես
| ղեկավար = Մարիա Սոլեդադ Մարտինես
| հիմնադրման թվական = 1913
| հիմնադրման թվական = 1913
⚫
| առաջին հիշատակում =
⚫
| տվյալ կարգավիճակում = 1948
⚫
| այլ անվանումներ =
⚫
| առաջին հիշատակում =
⚫
| տվյալ կարգավիճակում = 1948
⚫
| այլ անվանումներ =
| տարածք = 452,47
| տարածք = 452,47
| կենտրոնի բարձրություն = 1012
| կենտրոնի բարձրություն = 1012
| կլիմա =
| կլիմա =
| լեզու = իսպաներեն
| լեզու = իսպաներեն
| բնակչություն = 32 355
| բնակչություն = 32 355
| մարդահամարի թվական = 2010
| մարդահամարի թվական = 2010
| խտություն =
| խտություն =
| ագլոմերացիա =
| ագլոմերացիա =
| ազգային կազմ =
| ազգային կազմ =
| կրոնական կազմ =
| կրոնական կազմ =
| տեղաբնականուն =
| տեղաբնականուն =
| ժամային գոտի = -3
| ժամային գոտի = -3
| DST =
| DST =
| հեռախոսային կոդ = 02942<ref>{{cite web|url=http://planetolog.ru/phonecode-city-detail.php?country=AR&city=ZAPALAAR|title=Телефонные коды Сапала (Аргентина)|work=Planetolog.ru|accessdate=2011-03-31|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sL0enjk|archivedate=2012-03-03}}</ref>
| հեռախոսային կոդ = 02942<ref>{{cite web|url=http://planetolog.ru/phonecode-city-detail.php?country=AR&city=ZAPALAAR|title=Телефонные коды Сапала (Аргентина)|work=Planetolog.ru|accessdate=2011 թ․ մարտի 31|archiveurl=https://www.webcitation.org/65sL0enjk?url=http://planetolog.ru/phonecode-city-detail.php?country=AR|archivedate=2012 թ․ մարտի 3|url-status=live}}</ref>
| փոստային ինդեքս = Q8340
| փոստային ինդեքս = Q8340
| փոստային ինդեքսներ =
| փոստային ինդեքսներ =
| ավտոմոբիլային կոդ =
| ավտոմոբիլային կոդ =
| իդենտիֆիկատորի տեսակ =
| իդենտիֆիկատորի տեսակ =
| թվային իդենտիֆիկատոր =
| թվային իդենտիֆիկատոր =
⚫
| կայք = http://www.zapala.com.ar/
⚫
| Վիքիպահեստում = Zapala
⚫
| երկրի քարտեզ =
⚫
| կայք = http://www.zapala.com.ar/
⚫
| երկրի քարտեզի չափ = 300
⚫
| երկրամասի քարտեզ =
⚫
| երկրամասի քարտեզի չափ = 300
⚫
| շրջանի քարտեզ =
⚫
| շրջանի քարտեզի չափ =
⚫
| Վիքիպահեստում = Zapala
}}
}}
'''Սապալա''' ({{lang-es|Zapala}}, արտասանվում է {{IPA|/θаˈраlа/}}), քաղաք [[Արգենտինա]]յի [[Պատագոնիա]]յի հյուսիսում՝ [[Նեուկեն (պրովինցիա)|Նեուկեն]] գավառի աշխարհագրական կենտրոնում։ Գտնվում է գավառի մայրաքաղաք [[Նեուկեն]]ից 182 կմ դեպի արևմուտք՝ արգենտինա-չիլիական սահմանից 115 կմ հեռավորության վրա։ Համանուն դեպարտամենտի վարչական կենտրոնն է։ Գտնվում է ծովի մակարդակից 1012 մետր բարձրության վրա<ref name="Caracterizacion">[http://www.zapalanoticias.com/files/caracterizacion.mht Zapala. Caracterizacion de la localidad]</ref>։
'''Սապալա''' ({{lang-es|Zapala}}, արտասանվում է {{IPA|/θаˈраlа/}}), քաղաք [[Արգենտինա]]յի [[Պատագոնիա]]յի հյուսիսում՝ [[Նեուկեն (պրովինցիա)|Նեուկեն]] գավառի աշխարհագրական կենտրոնում։ Գտնվում է գավառի մայրաքաղաք [[Նեուկեն]]ից 182 կմ դեպի արևմուտք՝ արգենտինա-չիլիական սահմանից 115 կմ հեռավորության վրա։ Համանուն դեպարտամենտի վարչական կենտրոնն է։ Գտնվում է ծովի մակարդակից 1012 մետր բարձրության վրա<ref name="Caracterizacion">[http://www.zapalanoticias.com/files/caracterizacion.mht Zapala. Caracterizacion de la localidad]</ref>։
Տող 73. Տող 79.


== Ֆիզիկաաշխարհագրական բնութագիրը ==
== Ֆիզիկաաշխարհագրական բնութագիրը ==
Քաղաքը տեղակայված է Պատագոնիայում՝ բազալտային հարթավայրում<ref name="Comunidades">{{cite web|url=http://www.comunidadargentina.org.ar/Default.aspx?cId=16551&nId=7796|title=Zapala. Quienes somos|work=Comunidades Argentinas|accessdate=2012-03-24|archiveurl=http://www.webcitation.org/68CUUVFeT|archivedate=2012-06-05}}</ref>։
Քաղաքը տեղակայված է Պատագոնիայում՝ բազալտային հարթավայրում<ref name="Comunidades">{{Cite web |title=Zapala. Quienes somos |url=http://www.comunidadargentina.org.ar/Default.aspx?cId=16551&nId=7796 |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/68CUUVFeT?url=http://www.comunidadargentina.org.ar/Default.aspx?cId=16551 |archivedate=2012 թ․ հունիսի 5 |accessdate=2012 թ․ մարտի 24 |work=Comunidades Argentinas}}</ref>։


{| width="60%" border="0"
{| width="60%" border="0"
Տող 116. Տող 122.
1881 թվականին Պատագոնյայի գրավումը շարունակվեց գնդապետ Կոնրադ Վիլեգասի գլխավորությամբ։ Մեկ տարվա ընթացքում արգենտինական բանակը հասավ Լիմայ գետին։ Այդպիսով Արգենտինայի տիրապետության տակ անցան նոր տարածքներ, որոնք հետագայում ընդգրվեցին Նեուկեն գավառի կազմում։ Պատերազմական գործողությունների ժամանակ մասամբ ոչնչացվեց հնդկացիական բնակչությունը, իսկ մի մասն էլ ստիպված եղավ հեռանալ ժամանակակից Չիլիի տարածք։ Դրանից հետո այստեղ կազմավորվում են նոր բնակավայրեր, որտեղ բնակություն են հաստատում ներգաղթյալներ և Արգենտինայի այլ տարածքներից վերաբնակեցվածներ։ Նրանք զբաղվում էին անսանապահությամբ։
1881 թվականին Պատագոնյայի գրավումը շարունակվեց գնդապետ Կոնրադ Վիլեգասի գլխավորությամբ։ Մեկ տարվա ընթացքում արգենտինական բանակը հասավ Լիմայ գետին։ Այդպիսով Արգենտինայի տիրապետության տակ անցան նոր տարածքներ, որոնք հետագայում ընդգրվեցին Նեուկեն գավառի կազմում։ Պատերազմական գործողությունների ժամանակ մասամբ ոչնչացվեց հնդկացիական բնակչությունը, իսկ մի մասն էլ ստիպված եղավ հեռանալ ժամանակակից Չիլիի տարածք։ Դրանից հետո այստեղ կազմավորվում են նոր բնակավայրեր, որտեղ բնակություն են հաստատում ներգաղթյալներ և Արգենտինայի այլ տարածքներից վերաբնակեցվածներ։ Նրանք զբաղվում էին անսանապահությամբ։


Սապալա բնակավայրի հիմնադրման ամսաթիվ է համարվում 1913 թվականի հուլիսի 12-ը, երբ բացվեց ''Ferrocarril General Roca'' (ներկայում՝ ''Ferrosur Roca'') երկաթուղային կայանը։ Երկաթգիծը Սապալան միացնում էր գավառի վարչական կենտրոն Նեուկենին և Արգենտինայի արևելքին։ Սապալա առաջին անգամ գնացք ժամանել է 1914 թվականի սկզբին<ref name=pat>{{cite web|url=http://www.patagonia.com.ar/Zapala/320_Zapala%3A+la+ciudad+estrat%C3%A9gica.html|title=Сапала: Стратегический Город|accessdate=23 февраля 2010|publisher=Patagonia.com.ar|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sL1xGNo|archivedate=2012-03-03}}</ref>։
Սապալա բնակավայրի հիմնադրման ամսաթիվ է համարվում 1913 թվականի հուլիսի 12-ը, երբ բացվեց ''Ferrocarril General Roca'' (ներկայում՝ ''Ferrosur Roca'') երկաթուղային կայանը։ Երկաթգիծը Սապալան միացնում էր գավառի վարչական կենտրոն Նեուկենին և Արգենտինայի արևելքին։ Սապալա առաջին անգամ գնացք ժամանել է 1914 թվականի սկզբին<ref name=pat>{{Cite web |title=Сапала: Стратегический Город |url=http://www.patagonia.com.ar/Zapala/320_Zapala%3A+la+ciudad+estrat%C3%A9gica.html |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sL1xGNo?url=http://www.patagonia.com.ar/Zapala/320_Zapala%3A+la+ciudad+estrat%C3%A9gica.html |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=23 февраля 2010 |publisher=Patagonia.com.ar}}</ref>։


Երկաթգծի անցկացումը նպաստեց Սապալայի՝ որպես տրանսպորտային հանգույցի և առևտրային կենտրոնի զարգացմանը։ Սապալայում սկսեց զարգանալ կաշվի և բրդի արդյունաբերությունը, իսկ երկաթգծի անցկացումը թույլ տվեց արտադրված ապրանքները վաճառելու տանել մեծ քաղաքներ։
Երկաթգծի անցկացումը նպաստեց Սապալայի՝ որպես տրանսպորտային հանգույցի և առևտրային կենտրոնի զարգացմանը։ Սապալայում սկսեց զարգանալ կաշվի և բրդի արդյունաբերությունը, իսկ երկաթգծի անցկացումը թույլ տվեց արտադրված ապրանքները վաճառելու տանել մեծ քաղաքներ։
Տող 126. Տող 132.
Քաղաքի սոցիալական ենթակառուցվածքի և տնտեսության զարգացման մեջ մեծ նշանակություն ունեցավ դոն Ամադո Սապագի գործունեությունը, ով կառավարում էր քաղաքը 1953-1987 թվականներին։
Քաղաքի սոցիալական ենթակառուցվածքի և տնտեսության զարգացման մեջ մեծ նշանակություն ունեցավ դոն Ամադո Սապագի գործունեությունը, ով կառավարում էր քաղաքը 1953-1987 թվականներին։


Սապալայի՝ որպես տարածքային տրանսպորտային հանգույցի նշանակությունը թուլացավ 1970-ական թվականներին, երբ կառուցվեց № 237 (''[[:es:Ruta Nacional 237 (Argentina)|Ruta Nacional N° 237]]'') դաշնային ավտոճանապարհը, որի կառուցումը կապված էր Էլ-Չոկոն հէկի կառուցման հետ։ 1980-ական թվականներին դադարեցվեց երկաթուղով մարդկանց տեղափոխումը։ Տեղական կառավարությունը փորձ արեց աշխուժացնել քաղաքի տնտեսությունը, օրինակ՝ կառուցեց նոր երկաթգիծ, սակայն մինչ օրս հաջող են եղել միայն այն նախագծերը, որոնք կապված են հանքարդյունաբերության և փայտամշակման, ինչպես նաև դրանց պահանջները բավարարող ոլորտների հետ (հեռահաղորդակցում, լոգիստիկա, տրանսպորտ)<ref>{{cite news|url=http://www.zapalanoticias.com/files/descripcion.htm|title=La evolución de la ciudad de Zapala|work=Zapala Noticias|accessdate=2012-03-26}}</ref>։
Սապալայի՝ որպես տարածքային տրանսպորտային հանգույցի նշանակությունը թուլացավ 1970-ական թվականներին, երբ կառուցվեց № 237 (''[[:es:Ruta Nacional 237 (Argentina)|Ruta Nacional N° 237]]'') դաշնային ավտոճանապարհը, որի կառուցումը կապված էր Էլ-Չոկոն հէկի կառուցման հետ։ 1980-ական թվականներին դադարեցվեց երկաթուղով մարդկանց տեղափոխումը։ Տեղական կառավարությունը փորձ արեց աշխուժացնել քաղաքի տնտեսությունը, օրինակ՝ կառուցեց նոր երկաթգիծ, սակայն մինչ օրս հաջող են եղել միայն այն նախագծերը, որոնք կապված են հանքարդյունաբերության և փայտամշակման, ինչպես նաև դրանց պահանջները բավարարող ոլորտների հետ (հեռահաղորդակցում, լոգիստիկա, տրանսպորտ)<ref>{{Cite news |title=La evolución de la ciudad de Zapala |url=http://www.zapalanoticias.com/files/descripcion.htm |accessdate=2012 թ․ մարտի 26 |work=Zapala Noticias}}</ref>։


== Բնակչություն ==
== Բնակչություն ==
1920 թվականին անցկացված առաջին մարդահամարի տվյալների համաձայն՝ Սապալայում բնակվում էր 971 մարդ։ 1926 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ քաղաքի բնակչության թվաքանակը կրկնապատվել էր և կազմում էր 1817 մարդ<ref name="zapinf">{{cite web|url=http://www.zapalanoticias.com/historia.html|title=История Сапалы|work=Zapala Informa|accessdate=2011-04-07|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sL5cSGd|archivedate=2012-03-03}}</ref>։ 1991 թվականին Սապալայում ապրում էր 31167, իսկ 2001 թվականին՝ 35806 մարդ<ref>{{cite web|url=http://www.indec.gov.ar/censo2001s2_2/Datos/58000C21.xls|title=Переписи населения Аргентины 2001|work=INDEC|accessdate=2012-03-26|archiveurl=http://www.webcitation.org/68CUVriqL|archivedate=2012-06-05}}</ref>։ 2010 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ քաղաքի բնակչությունը կազմում է 32355 մարդ<ref>{{cite news|url=http://www.rionegro.com.ar/diario/los-datos-de-cada-ciudad-que-muestra-el-censo-1155176-9521-nota.aspx|title=Los datos de cada ciudad que muestra el censo|author=Газета Rio Negro|lang=es|accessdate=2013-03-03|date=2013-03-03}}</ref>։
1920 թվականին անցկացված առաջին մարդահամարի տվյալների համաձայն՝ Սապալայում բնակվում էր 971 մարդ։ 1926 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ քաղաքի բնակչության թվաքանակը կրկնապատվել էր և կազմում էր 1817 մարդ<ref name="zapinf">{{Cite web |title=История Сапалы |url=http://www.zapalanoticias.com/historia.html |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sL5cSGd?url=http://www.zapalanoticias.com/historia.html |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 7 |work=Zapala Informa}}</ref>։ 1991 թվականին Սապալայում ապրում էր 31167, իսկ 2001 թվականին՝ 35806 մարդ<ref>{{Cite web |title=Переписи населения Аргентины 2001 |url=http://www.indec.gov.ar/censo2001s2_2/Datos/58000C21.xls |url-status=dead |archiveurl=https://www.webcitation.org/68CUVriqL?url=http://www.indec.gov.ar/censo2001s2_2/Datos/58000C21.xls |archivedate=2012 թ․ հունիսի 5 |accessdate=2012 թ․ մարտի 26 |work=INDEC}}</ref>։ 2010 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ քաղաքի բնակչությունը կազմում է 32355 մարդ<ref>{{Cite news |author=Газета Rio Negro |date=2013 թ․ մարտի 3 |title=Los datos de cada ciudad que muestra el censo |url=http://www.rionegro.com.ar/diario/los-datos-de-cada-ciudad-que-muestra-el-censo-1155176-9521-nota.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131029195820/http://www.rionegro.com.ar/diario/los-datos-de-cada-ciudad-que-muestra-el-censo-1155176-9521-nota.aspx |archive-date=2013 թ․ հոկտեմբերի 29 |accessdate=2013 թ․ մարտի 3 |lang=es}}</ref>։


== Տրանսպորտ ==
== Տրանսպորտ ==
Տող 140. Տող 146.


=== Երկաթուղային ===
=== Երկաթուղային ===
1948 թվականին արգենտինական երկաթգծերի ազգայնացումից հետո ''Ferrocarril Roca'' ազգային ընկերությունը ''Ferrocarril del Sud'' ընկերությունից գնեց երկաթուղին։ 1993 թվականին երկաթուղին գնեց ''Ferrosur Roca'' ընկերությունը։ Սապալան վերջին կետն է այն երկաթգծի, որն սկիզբ է առնում Ատլանտյան օվկիանոսի ափին՝ Բաիա-Բլանկայում։ Սկզբում նախատեսված էր կառուցել միջօվկիանոսյան երկաթուղագիծ, սակայն այդ նախագիծը չեղյալ համարվեց 1920-ական թվականներին։ 2006-2009 թվականներին փորձ արվեց վերսկսել երկաթգծի շինարարությունը, սակայն նախագիծը նորից դադարեցվեց չիլիական կողմի պատճառով<ref>{{cite web|url=http://diario.rionegro.com.ar/diario/2009/04/12/1239501910207.php|title=En Chile, el Tren Trasandino no tiene estaciones ni vías|work=Газета Рио Негро|date=2009-04-12|accessdate=2011-02-23|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sL6QdI5|archivedate=2012-03-03}}</ref>։
1948 թվականին արգենտինական երկաթգծերի ազգայնացումից հետո ''Ferrocarril Roca'' ազգային ընկերությունը ''Ferrocarril del Sud'' ընկերությունից գնեց երկաթուղին։ 1993 թվականին երկաթուղին գնեց ''Ferrosur Roca'' ընկերությունը։ Սապալան վերջին կետն է այն երկաթգծի, որն սկիզբ է առնում Ատլանտյան օվկիանոսի ափին՝ Բաիա-Բլանկայում։ Սկզբում նախատեսված էր կառուցել միջօվկիանոսյան երկաթուղագիծ, սակայն այդ նախագիծը չեղյալ համարվեց 1920-ական թվականներին։ 2006-2009 թվականներին փորձ արվեց վերսկսել երկաթգծի շինարարությունը, սակայն նախագիծը նորից դադարեցվեց չիլիական կողմի պատճառով<ref>{{Cite web |date=2009 թ․ ապրիլի 12 |title=En Chile, el Tren Trasandino no tiene estaciones ni vías |url=http://diario.rionegro.com.ar/diario/2009/04/12/1239501910207.php |url-status=dead |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sL6QdI5?url=http://diario.rionegro.com.ar/diario/2009/04/12/1239501910207.php |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ փետրվարի 23 |work=Газета Рио Негро}}</ref>։


=== Օդային ===
=== Օդային ===
Տող 146. Տող 152.


== Տնտեսություն ==
== Տնտեսություն ==
Քաղաքը մշակութային, տրանսպորտային ու գործնական խոշոր կենտրոն է։ Տնտեսության ակտիվությամբ 3-րդ քաղաքն է Նեուկեն գավառում<ref>{{cite web|url=http://www.patagonialands.com/zapala/|title=Zapala — Inversiones y negocios — Neuquén, Patagonia Argentina|work=Patagonia Lands|accessdate=2011-03-27|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sL8g0l3|archivedate=2012-03-03}}</ref>։
Քաղաքը մշակութային, տրանսպորտային ու գործնական խոշոր կենտրոն է։ Տնտեսության ակտիվությամբ 3-րդ քաղաքն է Նեուկեն գավառում<ref>{{Cite web |title=Zapala — Inversiones y negocios — Neuquén, Patagonia Argentina |url=http://www.patagonialands.com/zapala/ |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sL8g0l3?url=http://www.patagonialands.com/zapala/ |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ մարտի 27 |work=Patagonia Lands}}</ref>։


Արդյուբերության կարևոր ճյուղերից են լեռնարդյունաբերությունը, ցեմենտի ու կրի արդյունաբերությունը, անասնապահությունը։ Կարելի է առանձնացնել նաև տրանսպորտը և տուրիզմը։
Արդյուբերության կարևոր ճյուղերից են լեռնարդյունաբերությունը, ցեմենտի ու կրի արդյունաբերությունը, անասնապահությունը։ Կարելի է առանձնացնել նաև տրանսպորտը և տուրիզմը։
Տող 153. Տող 159.


== Քաղաքական կյանք ==
== Քաղաքական կյանք ==
Սապալան համանուն դեպարտամենտի վարչական կենտրոնն է։ Քաղաքում տեղակայված են պետական կառույցներ, խոշոր բանկերի մասնաճյուղեր, ինչպիսիք են՝ ''El Banco de la Nación Argentina'', ''Banco Macro Bansud'' և ''Banco Provincia del Neuquén''<ref name="zapinf" />։ Տեղական սահմանդրությունը, համաձայն որի քաղաքապետ ընտրվում է չորս տարով, գործում է 1995 թվականի հունվարից։ 2006 թվականին 1995 թվականին ընտրված սահմանադրությունը ենթարկվել է փոփոխության<ref>{{cite news|url=http://www1.rionegro.com.ar/diario/2006/10/01/1159734109.php|title=Aprobaron la nueva Carta Orgánica Municipal en Zapala|date=2006-10-1|accessdate=2012-5-4|lang=es}}</ref>։
Սապալան համանուն դեպարտամենտի վարչական կենտրոնն է։ Քաղաքում տեղակայված են պետական կառույցներ, խոշոր բանկերի մասնաճյուղեր, ինչպիսիք են՝ ''El Banco de la Nación Argentina'', ''Banco Macro Bansud'' և ''Banco Provincia del Neuquén''<ref name="zapinf" />։ Տեղական սահմանդրությունը, համաձայն որի քաղաքապետ ընտրվում է չորս տարով, գործում է 1995 թվականի հունվարից։ 2006 թվականին 1995 թվականին ընտրված սահմանադրությունը ենթարկվել է փոփոխության<ref>{{Cite news |date=2006 թ․ հոկտեմբերի 1 |title=Aprobaron la nueva Carta Orgánica Municipal en Zapala |url=http://www1.rionegro.com.ar/diario/2006/10/01/1159734109.php |accessdate=2012 թ․ մայիսի 4 |lang=es}}</ref>։


Սապալայում է ծնվել ''Movimiento Popular Neuquino'' տեղական կուսակցության համահիմանդիր Ամադո Սապագը, ով 1953-1987 թթ զբաղեցրել է Սապալայի քաղաքապետի պաշտոնը<ref>{{cite news|url=http://www.lanacion.com.ar/420505-murio-amado-sapag-fundador-del-movimiento-popular-neuquino|title=Скончался соучредитель Movimiento Popular Neuquino Амадо Сапаг|work=La Nación|publisher=La Nación S.A.|accessdate=2011-07-20}}</ref>։ 2011 թվականին Մարիա Մարտինեսը, ով ներկայացնում էր ''Frente Grande'' կուսակցությունը, ընտրություններում հաղթեց նախկին քաղաքապետ Էդգարդո Սապագին, ով ներկայացնում էր ''Movimiento Popular Neuquino'' կուսակցությունը, և դարձավ Սապալայի առաջին կին քաղաքապետը<ref>{{cite news |url=http://www.rionegro.com.ar/diario/rn/nota.aspx?idart=642519&idcat=9521&tipo=2|title=Soledad Martínez destronó al MPN en Zapala |work=La Mañana Neuquén|date=2010-6-13|accessdate=2011-7-10}}</ref>։
Սապալայում է ծնվել ''Movimiento Popular Neuquino'' տեղական կուսակցության համահիմանդիր Ամադո Սապագը, ով 1953-1987 թթ զբաղեցրել է Սապալայի քաղաքապետի պաշտոնը<ref>{{Cite news |title=Скончался соучредитель Movimiento Popular Neuquino Амадо Сапаг |url=http://www.lanacion.com.ar/420505-murio-amado-sapag-fundador-del-movimiento-popular-neuquino |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 20 |work=La Nación |publisher=La Nación S.A.}}{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}</ref>։ 2011 թվականին Մարիա Մարտինեսը, ով ներկայացնում էր ''Frente Grande'' կուսակցությունը, ընտրություններում հաղթեց նախկին քաղաքապետ Էդգարդո Սապագին, ով ներկայացնում էր ''Movimiento Popular Neuquino'' կուսակցությունը, և դարձավ Սապալայի առաջին կին քաղաքապետը<ref>{{Cite news |date=2010 թ․ հունիսի 13 |title=Soledad Martínez destronó al MPN en Zapala |url=http://www.rionegro.com.ar/diario/rn/nota.aspx?idart=642519&idcat=9521&tipo=2 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110614131158/http://www.rionegro.com.ar/diario/rn/nota.aspx?idart=642519&idcat=9521&tipo=2 |archive-date=2011 թ․ հունիսի 14 |accessdate=2011 թ․ հուլիսի 10 |work=La Mañana Neuquén}}</ref>։


== Տեսարժան վայրեր ==
== Տեսարժան վայրեր ==
[[Պատկեր:Zapala 001.JPG|thumb|Կենտրոնական հրապարակը և առաջին բնակիչների հուշարձանը|upright]]
[[Պատկեր:Zapala 001.JPG|thumb|Կենտրոնական հրապարակը և առաջին բնակիչների հուշարձանը|upright]]
''Պռոֆեսոր Օլասախերի անվան հանքաբանության թանգարանը'' բացվել է 1969 թվականի մայիսի 24-ին։ Թանգարանում ցուցադրվում է ավելի քան 2000 տեսակի միներալներից և թանկարժեք զարդերից բաղկացած հավաքածու, որը պատկանել է Խուան Օլսախերին, ինչպես նաև հնէաբանական ցուցանմուշներ։ 2004-2009 թվականներին թանգարանի շենքը վերակառուցվել է<ref>{{cite news |url=http://www.lmneuquen.com.ar/noticias/2009/9/22/reabrio-un-prestigioso-museo-de-zapala-_41070|title=Вновь открылся престижный музей в Сапале|work=La Mañana Neuquén|publisher=Подсекретариат общественной инфорации провинции Неукен|date=2009-09-22|accessdate =2012-03-08}}</ref>։
''Պռոֆեսոր Օլասախերի անվան հանքաբանության թանգարանը'' բացվել է 1969 թվականի մայիսի 24-ին։ Թանգարանում ցուցադրվում է ավելի քան 2000 տեսակի միներալներից և թանկարժեք զարդերից բաղկացած հավաքածու, որը պատկանել է Խուան Օլսախերին, ինչպես նաև հնէաբանական ցուցանմուշներ։ 2004-2009 թվականներին թանգարանի շենքը վերակառուցվել է<ref>{{Cite news |date=2009 թ․ սեպտեմբերի 22 |title=Вновь открылся престижный музей в Сапале |url=http://www.lmneuquen.com.ar/noticias/2009/9/22/reabrio-un-prestigioso-museo-de-zapala-_41070 |accessdate=2012 թ․ մարտի 8 |work=La Mañana Neuquén |publisher=Подсекретариат общественной инфорации провинции Неукен}}{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}</ref>։


''Քաղքի պատմության թանգարանը'' բացվել է 2005 թվականի հուլիսի 15-ին։ Թանգարանում ցուցադրվում են քաղաքի առաջին բնակիչների իրերը, փաստաթղթեր և լուսանկարներ։
''Քաղքի պատմության թանգարանը'' բացվել է 2005 թվականի հուլիսի 15-ին։ Թանգարանում ցուցադրվում են քաղաքի առաջին բնակիչների իրերը, փաստաթղթեր և լուսանկարներ։


''«Դոն Ամադոն Սապագ»'' կինոթատրոնը, որը ամենամեծն է գավառում և օգտագործվում է նաև համերգների ու թատերական ներկայացումների անցկացման համար, կոչվել է ''Movimiento Popular Neuquino'' քաղաքան կուսակցության հիմնադրի անունով<ref>{{cite web|url=http://www.lanacion.com.ar/421268-amado-sapag|title=Погребение Амадо Сапага|work=Газета La Nación|date=2002-08-10|accessdate=2011-03-24|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sL9Onwt|archivedate=2012-03-03}}</ref>։
''«Դոն Ամադոն Սապագ»'' կինոթատրոնը, որը ամենամեծն է գավառում և օգտագործվում է նաև համերգների ու թատերական ներկայացումների անցկացման համար, կոչվել է ''Movimiento Popular Neuquino'' քաղաքան կուսակցության հիմնադրի անունով<ref>{{Cite web |date=2002 թ․ օգոստոսի 10 |title=Погребение Амадо Сапага |url=http://www.lanacion.com.ar/421268-amado-sapag |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sL9Onwt?url=http://www.lanacion.com.ar/421268-amado-sapag |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ մարտի 24 |work=Газета La Nación}}</ref>։


[[Պատկեր:Estación de Zapala.jpg|thumb|right|upright|Սապալայի երկաթուղային կայարանը]]
[[Պատկեր:Estación de Zapala.jpg|thumb|right|upright|Սապալայի երկաթուղային կայարանը]]
Տող 170. Տող 176.
Տրաննակ ընտանիքի տան ճակատամասը, երկաթուղային կայարանը տամական շինություններ են, որոնք 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի ճարտարապետական ոճի նմուշներ են։
Տրաննակ ընտանիքի տան ճակատամասը, երկաթուղային կայարանը տամական շինություններ են, որոնք 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի ճարտարապետական ոճի նմուշներ են։


Քաղաքում ամեն տարի անցկացվող միջոցառումներից են արդյունաբերական և արհեստագործական իրերի տոնավաճառը (անցկացվում է 2007 թվականի մարտից)<ref>{{cite news |url=http://neuqueninforma.com/2011/03/21/hubo-150-expositores-en-la-feria-de-productores-y-artesanos-de-zapala/|title=Были 150 участников на ярмарке промышленных и ремесленных изделий Сапалы|work=Neuquén Informa|publisher=Подсекретариат общественной информации провинции Неукен|date=2011-03-21|accessdate =2011-04-05}}</ref>, գրքի տոնավաճառը (հունիսին), քաղաքի տոնը (հուլիսի 12), գարնանային պարի երեկոն (սեպտեմբերին), գավառային թատերական հանդիպումը (հոկտեմբերին)։
Քաղաքում ամեն տարի անցկացվող միջոցառումներից են արդյունաբերական և արհեստագործական իրերի տոնավաճառը (անցկացվում է 2007 թվականի մարտից)<ref>{{Cite news |date=2011 թ․ մարտի 21 |title=Были 150 участников на ярмарке промышленных и ремесленных изделий Сапалы |url=http://neuqueninforma.com/2011/03/21/hubo-150-expositores-en-la-feria-de-productores-y-artesanos-de-zapala/ |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 5 |work=Neuquén Informa |publisher=Подсекретариат общественной информации провинции Неукен}}{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}</ref>, գրքի տոնավաճառը (հունիսին), քաղաքի տոնը (հուլիսի 12), գարնանային պարի երեկոն (սեպտեմբերին), գավառային թատերական հանդիպումը (հոկտեմբերին)։


== Զբոսաշրջություն ==
== Զբոսաշրջություն ==
Սապալայի միջով կարելի է հասնել զբոսաշրջային այնպիսի օբեկտներ, ինչպիսիք են հիդրոթելմալ կենտրոն Կավիաուե-Կոպաուեն<ref>{{cite web|url=http://www.argentinaturismo.com.ar/neuquen/termascopahue.php|title=Гидротермальный центр Кавиауе-Копауе|work=Argentina Turismo|accessdate=2012-03-26|archiveurl=http://www.webcitation.org/68CUWp6Wp|archivedate=2012-06-05}}</ref>, Անդակոլո բնակավայրը և Լաս-Օվեխաս քաղքը (հյուսիսում), Վիլյա Պեուենիա քաղաքը<ref>{{cite web|url=http://www.argentinaturismo.com.ar/villapehuenia/|title=Вилья Пеуэния|work=Argentina Turismo|accessdate=2012-03-26|archiveurl=http://www.webcitation.org/68CUY9xtS|archivedate=2012-06-05}}</ref> Ալումինե լճի հյուսիսային ափին, Խունին դե Լոս Անդես<ref>{{cite web|url=http://www.argentinaturismo.com.ar/junindelosandes/pesca.php|title=Хунин-де-Лос-Андес|work=Argentina Turismo|accessdate=2012-03-26|archiveurl=http://www.webcitation.org/68CUZLtjD|archivedate=2012-06-05}}</ref> և Սան Մարտին դե Լոս Անդես<ref>{{cite web|url=http://www.argentinaturismo.com.ar/sanmartindelosandes/|title=Сан-Мартин-де-Лос-Андес|work=Argentina Turismo|accessdate=2012-03-26|archiveurl=http://www.webcitation.org/68CUaJ370|archivedate=2012-06-05}}</ref> քաղաքները հարավում և Սան Կարլոս դե Բարիլոչե Ռիո-Նեգրոյում։
Սապալայի միջով կարելի է հասնել զբոսաշրջային այնպիսի օբեկտներ, ինչպիսիք են հիդրոթելմալ կենտրոն Կավիաուե-Կոպաուեն<ref>{{Cite web |title=Гидротермальный центр Кавиауе-Копауе |url=http://www.argentinaturismo.com.ar/neuquen/termascopahue.php |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/68CUWp6Wp?url=http://www.argentinaturismo.com.ar/neuquen/termascopahue.php |archivedate=2012 թ․ հունիսի 5 |accessdate=2012 թ․ մարտի 26 |work=Argentina Turismo}}</ref>, Անդակոլո բնակավայրը և Լաս-Օվեխաս քաղքը (հյուսիսում), Վիլյա Պեուենիա քաղաքը<ref>{{Cite web |title=Вилья Пеуэния |url=http://www.argentinaturismo.com.ar/villapehuenia/ |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/68CUY9xtS?url=http://www.argentinaturismo.com.ar/villapehuenia/ |archivedate=2012 թ․ հունիսի 5 |accessdate=2012 թ․ մարտի 26 |work=Argentina Turismo}}</ref> Ալումինե լճի հյուսիսային ափին, Խունին դե Լոս Անդես<ref>{{Cite web |title=Хунин-де-Лос-Андес |url=http://www.argentinaturismo.com.ar/junindelosandes/pesca.php |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/68CUZLtjD?url=http://www.argentinaturismo.com.ar/junindelosandes/pesca.php |archivedate=2012 թ․ հունիսի 5 |accessdate=2012 թ․ մարտի 26 |work=Argentina Turismo}}</ref> և Սան Մարտին դե Լոս Անդես<ref>{{Cite web |title=Сан-Мартин-де-Лос-Андес |url=http://www.argentinaturismo.com.ar/sanmartindelosandes/ |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/68CUaJ370?url=http://www.argentinaturismo.com.ar/sanmartindelosandes/ |archivedate=2012 թ․ հունիսի 5 |accessdate=2012 թ․ մարտի 26 |work=Argentina Turismo}}</ref> քաղաքները հարավում և Սան Կարլոս դե Բարիլոչե Ռիո-Նեգրոյում։


Քաղաքի մոտ գտնվող տեսարժան վայրերից է Կովունոկ ջրամբարը, որը գտնվում է քաղաքից 21 կմ հեռավորության վրա, նրա ափին է տեղակայված Մարիանո-Մորենո գյուղը։ Կովունկո հարթավայրը, ի տարբերություն շրջակա տարածքների, պատված էվառ կանաչ բուսականությամբ։ Այն հանգստի սիրված վայր է<ref>{{cite web|url=http://www.argentinaturismo.com.ar/zapala/arroyo-covunco.html|title=Ручей Ковунко|work=Argentina Turismo|accessdate=2011-04-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sLANtC3|archivedate=2012-03-03}}</ref>։
Քաղաքի մոտ գտնվող տեսարժան վայրերից է Կովունոկ ջրամբարը, որը գտնվում է քաղաքից 21 կմ հեռավորության վրա, նրա ափին է տեղակայված Մարիանո-Մորենո գյուղը։ Կովունկո հարթավայրը, ի տարբերություն շրջակա տարածքների, պատված էվառ կանաչ բուսականությամբ։ Այն հանգստի սիրված վայր է<ref>{{Cite web |title=Ручей Ковунко |url=http://www.argentinaturismo.com.ar/zapala/arroyo-covunco.html |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sLANtC3?url=http://www.argentinaturismo.com.ar/zapala/arroyo-covunco.html |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 14 |work=Argentina Turismo}}</ref>։


Լագունա Բլանկա ազգային պարկը ունի 11200 հեկտար տարածք։ Այն գտնվում է Սապալայից 30 կմ հեռավորության վրա։ Բացվել է 1940 թվականին տեղական էկոհամակարգի պահպանության համար<ref>{{Cite web |title=Национальный парк «''Лагуна Бланка''», национальные парки Аргентины |url=http://www.viajoporargentina.com/parque_nacionales/laguna_blanca_esp.php |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sPo2R6F?url=http://www.viajoporargentina.com/parque_nacionales/laguna_blanca_esp.php |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 14 |work=ViajoporArgentina.com}}</ref>։ Սևավիզ կարապի բնադրման և տարբեր տեսակների բնակության վայր է։ Ազգային պարկը տեղակայված է Կոնիական բլուրների միջև։ Այնտեղ հայտնաբերվել են այնպիսի հնագիտական իրեր, ինչպիսիք են այս տարածքներում ապրած մապուչե հնդակիցիների շիրիմներն ու քարե գործիքները<ref>{{Cite web |title=Национальный парк «'Лагуна Бланка'» |url=http://www.parquesnacionales.gov.ar/03_ap/17_lblanca_PN/17_lblanca_PN.htm |url-status=dead |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sPpTfZf?url=http://www.parquesnacionales.gov.ar/03_ap/17_lblanca_PN/17_lblanca_PN.htm |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 14 |work=Администрация национальных парков Аргентины}}</ref>։
Լագունա Բլանկա ազգային պարկը ունի 11200 հեկտար տարածք։ Այն գտնվում է Սապալայից 30 կմ հեռավորության վրա։ Բացվել է 1940 թվականին տեղական էկոհամակարգի պահպանության համար<ref>{{cite web
| url = http://www.viajoporargentina.com/parque_nacionales/laguna_blanca_esp.php
| title = Национальный парк «''Лагуна Бланка''», национальные парки Аргентины
| work = ViajoporArgentina.com
| accessdate = 2011-04-14
| archiveurl = http://www.webcitation.org/65sPo2R6F
| archivedate = 2012-03-03
}}</ref>։ Սևավիզ կարապի բնադրման և տարբեր տեսակների բնակության վայր է։ Ազգային պարկը տեղակայված է Կոնիական բլուրների միջև։ Այնտեղ հայտնաբերվել են այնպիսի հնագիտական իրեր, ինչպիսիք են այս տարածքներում ապրած մապուչե հնդակիցիների շիրիմներն ու քարե գործիքները<ref>{{cite web|url=http://www.parquesnacionales.gov.ar/03_ap/17_lblanca_PN/17_lblanca_PN.htm|title=Национальный парк «'Лагуна Бланка'»|work=Администрация национальных парков Аргентины|accessdate=2011-04-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sPpTfZf|archivedate=2012-03-03}}</ref>։


Լեռնադահուկային հանգստավայր Պրիմերոս-Պինոսը տեղակայված է Սապալայից 50 կմ հեռավորության վրա<ref>{{cite web|url=http://www.neuquentur.gob.ar/nieve-y-esqui/1240/primeros-pinos|title=Примерос-Пинос: Снег и лыжный спорт|work=Туристический сайт провинции Неукен|accessdate=2011-04-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sPq2TTF|archivedate=2012-03-03}}</ref>։ Նրա տարածքում են գտնվում Արակուարիի անտառները։ Հանգստավայրն ունի 8 հեկտար տարածք, որ պիտանի է դահուկասպորտով զբաղվելու համար։ Տեղակայված է ծովի մակարդակից 1800 մետր բարձրության վրա։ Այնտեղ կարելի է զբաղվել սնոուբորդ մարզաձևով<ref>{{cite web|url=http://www.argentour.com/es/esqui/primeros_pinos.php|title=Примерос-Пинос|work=Argentour|accessdate=2011-04-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sPqdWir|archivedate=2012-03-03}}</ref>։
Լեռնադահուկային հանգստավայր Պրիմերոս-Պինոսը տեղակայված է Սապալայից 50 կմ հեռավորության վրա<ref>{{Cite web |title=Примерос-Пинос: Снег и лыжный спорт |url=http://www.neuquentur.gob.ar/nieve-y-esqui/1240/primeros-pinos |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sPq2TTF?url=http://www.neuquentur.gob.ar/nieve-y-esqui/1240/primeros-pinos |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 14 |work=Туристический сайт провинции Неукен}}</ref>։ Նրա տարածքում են գտնվում Արակուարիի անտառները։ Հանգստավայրն ունի 8 հեկտար տարածք, որ պիտանի է դահուկասպորտով զբաղվելու համար։ Տեղակայված է ծովի մակարդակից 1800 մետր բարձրության վրա։ Այնտեղ կարելի է զբաղվել սնոուբորդ մարզաձևով<ref>{{Cite web |title=Примерос-Пинос |url=http://www.argentour.com/es/esqui/primeros_pinos.php |url-status=dead |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sPqdWir?url=http://www.argentour.com/es/esqui/primeros_pinos.php |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ ապրիլի 14 |work=Argentour}}</ref>։


== Առողջապահություն ==
== Առողջապահություն ==
Ավտոմայրուղիների հատման վայրում գտնվելու պատճառով Սապալան գավառի առողջապահական կենտրոններից է։ Քաղաքում է տեղակայված սանիտարական երկրորդ շրջանը, որը ներառում է գավառի արևմտյան մասը<ref>{{cite web|url=http://www.saludneuquen.gov.ar/index.php?option=com_content&view=article&id=57%3Asistema-de-salud-de-la-provincia-del-neuquen&Itemid=169|title=Санитарная система провинции Неукен|work=Министерство охраны здоровья провинции Неукен|date=2011-01-06|accessdate=2011-03-31|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sPrNCln|archivedate=2012-03-03}}</ref>։ Քաղաքում գործում են Սապալա, Ռոսալես և Ուիկա-Լաուեն հիվանդանոցները<ref>{{cite web|url=http://www.zapala.gov.ar/salud.htm|title=Здравоохранение|work=Министерство охраны здоровья провинции Неукен|date=2011-01-06|accessdate=2011-03-31|dead-url=404|archiveurl=http://web.archive.org/20110902184847/www.zapala.gov.ar/salud.htm|archivedate=2011-09-02}}</ref>։
Ավտոմայրուղիների հատման վայրում գտնվելու պատճառով Սապալան գավառի առողջապահական կենտրոններից է։ Քաղաքում է տեղակայված սանիտարական երկրորդ շրջանը, որը ներառում է գավառի արևմտյան մասը<ref>{{Cite web |date=2011 թ․ հունվարի 6 |title=Санитарная система провинции Неукен |url=http://www.saludneuquen.gov.ar/index.php?option=com_content&view=article&id=57%3Asistema-de-salud-de-la-provincia-del-neuquen&Itemid=169 |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sPrNCln?url=http://www.saludneuquen.gov.ar/index.php?option=com_content |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=2011 թ․ մարտի 31 |work=Министерство охраны здоровья провинции Неукен}}</ref>։ Քաղաքում գործում են Սապալա, Ռոսալես և Ուիկա-Լաուեն հիվանդանոցները<ref>{{Cite web |date=2011 թ․ հունվարի 6 |title=Здравоохранение |url=http://www.zapala.gov.ar/salud.htm |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110902184847/http://www.zapala.gov.ar/salud.htm |archivedate=2011 թ․ սեպտեմբերի 2 |accessdate=2011 թ․ մարտի 31 |work=Министерство охраны здоровья провинции Неукен}}</ref>։


== Հայտնի անձինք ==
== Հայտնի անձինք ==
Տող 208. Տող 207.


== Գրականություն ==
== Գրականություն ==
* {{Ռուսերեն գիրք |автор=Де Кано Де Гальван, Кристина. |заглавие=''Neuquen: Tantos lugares, tantas historias'' |год=1999 |место=Генераль-Рока |издательство=''La Avelopa'' |isbn=987-925757-0}}
* {{ռուսերեն գիրք
|автор = Де Кано Де Гальван, Кристина.
|заглавие = ''Neuquen: Tantos lugares, tantas historias''
|ответственный =
|ссылка =
|место = Генераль-Рока
|издательство = ''La Avelopa''
|год = 1999
|том =
|страниц =
|страницы =
|isbn = 987-925757-0
}}


== Արտաքին հղումներ ==
== Արտաքին հղումներ ==
* {{cite web|url=http://www.neuquen.com/localidades_zapala.php|title=Муниципалитеты: Сапала. Официальный сайт провинции Неукен|accessdate=23 февраля 2010|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sL2airz|archivedate=2012-03-03}}
* {{Cite web |title=Муниципалитеты: Сапала. Официальный сайт провинции Неукен |url=http://www.neuquen.com/localidades_zapala.php |url-status=dead |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sL2airz?url=http://www.neuquen.com/localidades_zapala.php |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=23 февраля 2010}}
* [http://www.interpatagonia.com/zapala/index_i.html Զբոսաշրջային տեղեկություններ] {{ref-en}}
* [http://www.interpatagonia.com/zapala/index_i.html Զբոսաշրջային տեղեկություններ] {{ref-en}}
* [http://www.liveargentina.com/Argentina/Neuquen/Zapala/index.htm Զբոսաշրջային տեղեկություններ] {{ref-es}}
* [http://www.liveargentina.com/Argentina/Neuquen/Zapala/index.htm Զբոսաշրջային տեղեկություններ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080516224040/http://www.liveargentina.com/Argentina/Neuquen/Zapala/index.htm |date=2008-05-16 }} {{ref-es}}
* [http://www.culturazapala.com.ar Քաղաքի մշակութային կյանքը]
* [http://www.culturazapala.com.ar Քաղաքի մշակութային կյանքը]{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.mininterior.gov.ar/municipales/busqueda/amplia_info.asp?ID=NEU049 Официальная информация]
* [http://www.mininterior.gov.ar/municipales/busqueda/amplia_info.asp?ID=NEU049 Официальная информация] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930204325/http://www.mininterior.gov.ar/municipales/busqueda/amplia_info.asp?ID=NEU049 |date=2007-09-30 }}
* {{cite web|url=http://www.interpatagonia.com/zapala/historia.html|title=Сапала. История города и местные легенды. InterPatagonia.com.ar|accessdate=24 февраля 2010|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sL4qaVS|archivedate=2012-03-03}}
* {{Cite web |title=Сапала. История города и местные легенды. InterPatagonia.com.ar |url=http://www.interpatagonia.com/zapala/historia.html |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/65sL4qaVS?url=http://www.interpatagonia.com/zapala/historia.html |archivedate=2012 թ․ մարտի 3 |accessdate=24 февраля 2010}}
{{Արտաքին հղումներ}}


[[Կատեգորիա:1913 թվականին հիմնադրված բնակավայրեր]]
[[Կատեգորիա:1913 հիմնադրումներ Արգենտինայում]]
[[Կատեգորիա:Արգենտինայի քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Արգենտինայի քաղաքներ]]

Ընթացիկ տարբերակը 16:02, 15 Ապրիլի 2024-ի դրությամբ

Քաղաք
Սապալա
ԵրկիրԱրգենտինա Արգենտինա
ՆահանգՆեուկեն
ԴեպարտամենտՍապալա
ՀամայնքZapala Department?
ՔաղաքապետՄարիա Սոլեդադ Մարտինես
Հիմնադրված է1913 թ.
Տվյալ կարգավիճակում1948 թվականից
Մակերես452,47 կմ²
ԲԾՄ1012 մ
Խոսվող լեզուներիսպաներեն
Բնակչություն32 355 մարդ (2010)
Ժամային գոտիUTC-3
Հեռախոսային կոդ02942[1]
Փոստային ինդեքսQ8340
Փոստային դասիչQ8340
Պաշտոնական կայքzapala.com.ar
Սապալա (Արգենտինա)##
Սապալա (Արգենտինա)

Սապալա (իսպ.՝ Zapala, արտասանվում է /θаˈраlа/), քաղաք Արգենտինայի Պատագոնիայի հյուսիսում՝ Նեուկեն գավառի աշխարհագրական կենտրոնում։ Գտնվում է գավառի մայրաքաղաք Նեուկենից 182 կմ դեպի արևմուտք՝ արգենտինա-չիլիական սահմանից 115 կմ հեռավորության վրա։ Համանուն դեպարտամենտի վարչական կենտրոնն է։ Գտնվում է ծովի մակարդակից 1012 մետր բարձրության վրա[2]։

Բնակավայրի հիմանդրման ամսաթիվ է համարվում 1913 թվականի հուլիսի 12-ը՝ Սապալայում Ferrocarril General Roca (ներկայում՝ Ferrosur Roca) երկաթուղագծի կայարանի բացման օրը։ Քաղաքի (մունիցիպալ շրջան՝ municipio) կարգավիճակ ստացել է 1948 թվականին։ Մեր օրերում Սապալան տնտեսական, տրանսպորտային ու մշակութային կենտրոն է։ Հենց այդտեղից են սկիզբ առնում Պատագոնիայի զբոսաշրջային բազմաթիվ ուղիներ։ Քաղաքի միջով են անցնում №22 և №40 ազգային ավտոմայրուղիները, այստեղ են հատվում գավառային նշանակություն ունեցող № 13, 14, 16 և 46 ճանապարհները։

Արդյունաբերական հիմնական ուղղություններն են հանքարդյունաբերությունը, ցեմենտի արդյունաբերությունը և չհանգած կրի արդյունաբերությունը։

Քաղաքում է տեղակայված պրոֆեսոր Օլսախերի անվան հանքաբանության թանգարանը։

Անվանում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի և դեպարտամենտի անվանումը՝ Սապալա (իսպ.՝ Zapala), հավանաբար ծագում է արաուկանյան լեզվի «չապադլա» բառից, որ նշանակում է մեռյալ ճահիճ[3]։

Ֆիզիկաաշխարհագրական բնութագիրը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը տեղակայված է Պատագոնիայում՝ բազալտային հարթավայրում[4]։

Չոս-Մալալ (196 կմ)
Լոնկոպուե (120 կմ) Մարիանո-Մարենո (20 կմ) Բուտա-Ռանկիլ (279 կմ)
Լաս-Լախաս (50 կմ) Անելո (151 կմ)
Վիլյա-Պեուենյա (140 կմ) Կուտռալ-Կո (58 կմ) Նեուկեն (182 կմ)
Ալումինե (90 կմ) Պեդրա-դել-Ագիլա (205 կմ) Պիկուն-Լեուֆու (150 կմ)
Խունին դե լոս Անդես (205 կմ)

Կլիման չորային է բարեխառն ներմայրցամաքային։ Տեղումների հիմանական մասը, որ քամին բերում է Խաղաղ օվկիանոսից թափվում են արևմտյան լանջերին։ Սարերն անցնելուց հետո օդային հոսանքները զրկվում են խոնավությունից և տեղումներ չեն լինում։ Քամիները հիմնականում արևմտյան են, հյուսիսարևմտյան և հարավարևմտյան, հիմնականում լինում են օգոստոսից մինչև հոկտեմբեր։ Միջին արագությունը 45կմ/ժ է երբեմն կարող է հասնել 180 կմ/ժ[4]։

Անձրևները հազվադեպ են, տեղումներ լինում են հիմնականում ձյան տեսքով, 200-300 մմ տարեկան, մայիսից մինչև սեպտեմբեր։

Միջին տարեկան ջերմաստիճանը 14 °C, ամռան միջին ջերմաստիճանը՝ 22 °C, ամենաբարձրը 31 °C, ձմռան միջին ջերմաստիճանը 6 °C, ամենացածրը գրանցվել է -15 °C[4]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արգենտինական Պատագոնիայի տեղաբնիկները հնդկացիական պուելչե և տեուելչե ցեղի ներկայացուցիչներն են։ XVI—XIX դարերում նրանք մեծ մասամբ ձուլվել են Չիլիի խաղաղօվկիանոսյան ափերից այստեղ գաղթած մապուչե հնդկացիներին։ XIX դարում՝ 1816 թվականին Արգենտինայի անկախ պետության հռչակումից հետո, Արգենտինայի կառավարությունը ձեռնամուխ եղավ հարավային տարածքների միավորմանը. այդ ժամանակ կարիք էր զգացվում նոր տարածքների գյուղատնտեսության զարգացման և ներգաղթյալներին տեղավորելու համար, իսկ մյուս կողմից հիմքեր կային զգուշանալու Չիլիի կողմից պատագոնիայի հողերը գրավելուց։

1871 թվականին Արգենտինայի կառավարությունը կազմակերպեց ռազմական գործողություններ հնդկացիական ցեղերի դեմ, ինչը շարունակվեց մինչև 1880-ական թվականների կեսերը և պատմության մեջ մտավ «անապատի նվաճումը» անվամբ։ Այս գործողությունների ընթացքում՝ 1879 թվականի ապրիլին, արգենտինական բանակը Խուլիո Արխենտինո Ռոկայի գլխավորությամբ վերահսկողություն սահմանեց Ռիո Նեգրո գետից և նրա վտակ Նեուկենից հյուսիս ընկած տարածքներում։

1881 թվականին Պատագոնյայի գրավումը շարունակվեց գնդապետ Կոնրադ Վիլեգասի գլխավորությամբ։ Մեկ տարվա ընթացքում արգենտինական բանակը հասավ Լիմայ գետին։ Այդպիսով Արգենտինայի տիրապետության տակ անցան նոր տարածքներ, որոնք հետագայում ընդգրվեցին Նեուկեն գավառի կազմում։ Պատերազմական գործողությունների ժամանակ մասամբ ոչնչացվեց հնդկացիական բնակչությունը, իսկ մի մասն էլ ստիպված եղավ հեռանալ ժամանակակից Չիլիի տարածք։ Դրանից հետո այստեղ կազմավորվում են նոր բնակավայրեր, որտեղ բնակություն են հաստատում ներգաղթյալներ և Արգենտինայի այլ տարածքներից վերաբնակեցվածներ։ Նրանք զբաղվում էին անսանապահությամբ։

Սապալա բնակավայրի հիմնադրման ամսաթիվ է համարվում 1913 թվականի հուլիսի 12-ը, երբ բացվեց Ferrocarril General Roca (ներկայում՝ Ferrosur Roca) երկաթուղային կայանը։ Երկաթգիծը Սապալան միացնում էր գավառի վարչական կենտրոն Նեուկենին և Արգենտինայի արևելքին։ Սապալա առաջին անգամ գնացք ժամանել է 1914 թվականի սկզբին[3]։

Երկաթգծի անցկացումը նպաստեց Սապալայի՝ որպես տրանսպորտային հանգույցի և առևտրային կենտրոնի զարգացմանը։ Սապալայում սկսեց զարգանալ կաշվի և բրդի արդյունաբերությունը, իսկ երկաթգծի անցկացումը թույլ տվեց արտադրված ապրանքները վաճառելու տանել մեծ քաղաքներ։

XX դարի սկզբին մեծ թվով մարդիկ ներգաղթեցին Չիլիից, Իտալիայից, Սիրիայից, Լիբանանից, ինչպես նաև Արգենտինայի այլ գավառներից։ 1914 թվականին բացվեցին փոստը և հեռագրակայանը։ Մունիցիպալ առաջին խորհուրդը կազմավորվեց 1920 թվականի փետրվարի 20-ին։

1935—1945 թվականներին Սապալայում կառուցվեցին Covunco Centro զորանոցները, որտեղ տեղավորվեց տասներորդ լեռնահետևակային գունդը (R.I.M 10), ինչպես նաև բանակային կայազորը (la Guarnición Ejército Zapala), որտեղ տեղավորվեց չորրորդ հեծյալ գունդը (Reg. 4 de Caballeria)։ Այդ երկու զորամասերի կառուցումը նպաստեց քաղաքում առևտրի, կրթության, առողջապահության և բանկային ոլորտի զարգացմանը։ 1948 թվականին Սապալան ստացավ քաղաքի կարգավիճակ[5]։

Քաղաքի սոցիալական ենթակառուցվածքի և տնտեսության զարգացման մեջ մեծ նշանակություն ունեցավ դոն Ամադո Սապագի գործունեությունը, ով կառավարում էր քաղաքը 1953-1987 թվականներին։

Սապալայի՝ որպես տարածքային տրանսպորտային հանգույցի նշանակությունը թուլացավ 1970-ական թվականներին, երբ կառուցվեց № 237 (Ruta Nacional N° 237) դաշնային ավտոճանապարհը, որի կառուցումը կապված էր Էլ-Չոկոն հէկի կառուցման հետ։ 1980-ական թվականներին դադարեցվեց երկաթուղով մարդկանց տեղափոխումը։ Տեղական կառավարությունը փորձ արեց աշխուժացնել քաղաքի տնտեսությունը, օրինակ՝ կառուցեց նոր երկաթգիծ, սակայն մինչ օրս հաջող են եղել միայն այն նախագծերը, որոնք կապված են հանքարդյունաբերության և փայտամշակման, ինչպես նաև դրանց պահանջները բավարարող ոլորտների հետ (հեռահաղորդակցում, լոգիստիկա, տրանսպորտ)[6]։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1920 թվականին անցկացված առաջին մարդահամարի տվյալների համաձայն՝ Սապալայում բնակվում էր 971 մարդ։ 1926 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ քաղաքի բնակչության թվաքանակը կրկնապատվել էր և կազմում էր 1817 մարդ[5]։ 1991 թվականին Սապալայում ապրում էր 31167, իսկ 2001 թվականին՝ 35806 մարդ[7]։ 2010 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ քաղաքի բնակչությունը կազմում է 32355 մարդ[8]։

Տրանսպորտ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքային ավտոբուսային կայան

Ավտոմոբիլային

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սապալայի միջով են անցնում 2 պետական մայրուղիներ՝ № 22 es:Ruta Nacional 22 , որն ձգվում է Արգենտինայի արևելքից մինչև արևմուտք՝ հասնելով Չիլի Paso de Pino Hachado լեռնային անցակետով, և № 40, որը Բոլիվիայի հետ սահմանից ձգվում էր դեպի հյուսիս՝ հասնելով մինչև Հարավային Ամերիկայի ծայրը։ Քաղաքում են սկիզբ առնում № 13, № 14, № 16 и № 46 գավառային ավտոմայրուղիները։

Քաղաքի արևելյան մուտք

Երկաթուղային

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1948 թվականին արգենտինական երկաթգծերի ազգայնացումից հետո Ferrocarril Roca ազգային ընկերությունը Ferrocarril del Sud ընկերությունից գնեց երկաթուղին։ 1993 թվականին երկաթուղին գնեց Ferrosur Roca ընկերությունը։ Սապալան վերջին կետն է այն երկաթգծի, որն սկիզբ է առնում Ատլանտյան օվկիանոսի ափին՝ Բաիա-Բլանկայում։ Սկզբում նախատեսված էր կառուցել միջօվկիանոսյան երկաթուղագիծ, սակայն այդ նախագիծը չեղյալ համարվեց 1920-ական թվականներին։ 2006-2009 թվականներին փորձ արվեց վերսկսել երկաթգծի շինարարությունը, սակայն նախագիծը նորից դադարեցվեց չիլիական կողմի պատճառով[9]։

Օդային

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սապալայում գործում է ''Վիցե-կոմմոդոր Օլեսսա'' տեղական օդանավակայանը (38°58′31″ հվ. լ. 070°06′48″ ամ. ե.HGЯO)

Տնտեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը մշակութային, տրանսպորտային ու գործնական խոշոր կենտրոն է։ Տնտեսության ակտիվությամբ 3-րդ քաղաքն է Նեուկեն գավառում[10]։

Արդյուբերության կարևոր ճյուղերից են լեռնարդյունաբերությունը, ցեմենտի ու կրի արդյունաբերությունը, անասնապահությունը։ Կարելի է առանձնացնել նաև տրանսպորտը և տուրիզմը։

Երկաթգծով Սապալա բերված բեռներն այստեղ տեղափոխվում են ավտոմեքենաների վրա, որպեսզի հասցվեն հեռավոր շրջաններ կամ արտահանվեն Չիլի։

Քաղաքական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սապալան համանուն դեպարտամենտի վարչական կենտրոնն է։ Քաղաքում տեղակայված են պետական կառույցներ, խոշոր բանկերի մասնաճյուղեր, ինչպիսիք են՝ El Banco de la Nación Argentina, Banco Macro Bansud և Banco Provincia del Neuquén[5]։ Տեղական սահմանդրությունը, համաձայն որի քաղաքապետ ընտրվում է չորս տարով, գործում է 1995 թվականի հունվարից։ 2006 թվականին 1995 թվականին ընտրված սահմանադրությունը ենթարկվել է փոփոխության[11]։

Սապալայում է ծնվել Movimiento Popular Neuquino տեղական կուսակցության համահիմանդիր Ամադո Սապագը, ով 1953-1987 թթ զբաղեցրել է Սապալայի քաղաքապետի պաշտոնը[12]։ 2011 թվականին Մարիա Մարտինեսը, ով ներկայացնում էր Frente Grande կուսակցությունը, ընտրություններում հաղթեց նախկին քաղաքապետ Էդգարդո Սապագին, ով ներկայացնում էր Movimiento Popular Neuquino կուսակցությունը, և դարձավ Սապալայի առաջին կին քաղաքապետը[13]։

Տեսարժան վայրեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կենտրոնական հրապարակը և առաջին բնակիչների հուշարձանը

Պռոֆեսոր Օլասախերի անվան հանքաբանության թանգարանը բացվել է 1969 թվականի մայիսի 24-ին։ Թանգարանում ցուցադրվում է ավելի քան 2000 տեսակի միներալներից և թանկարժեք զարդերից բաղկացած հավաքածու, որը պատկանել է Խուան Օլսախերին, ինչպես նաև հնէաբանական ցուցանմուշներ։ 2004-2009 թվականներին թանգարանի շենքը վերակառուցվել է[14]։

Քաղքի պատմության թանգարանը բացվել է 2005 թվականի հուլիսի 15-ին։ Թանգարանում ցուցադրվում են քաղաքի առաջին բնակիչների իրերը, փաստաթղթեր և լուսանկարներ։

«Դոն Ամադոն Սապագ» կինոթատրոնը, որը ամենամեծն է գավառում և օգտագործվում է նաև համերգների ու թատերական ներկայացումների անցկացման համար, կոչվել է Movimiento Popular Neuquino քաղաքան կուսակցության հիմնադրի անունով[15]։

Սապալայի երկաթուղային կայարանը

«Տրաբում-Ռուկա» գյուղատնտեսական-արհեստագործական տոնավաճառը գործում է «Տրաբում-Ռուկա» վայրում՝ № 22 ավտոմայրուղու և Նուևե դե Խուլիո փողոցի հատման տեղում։ Տոնավաճառում վաճառվում են տեղի արհեստավորների ստեղծած իրերը, որոնց շարքում են փայտե ու քարե առարկաներ, տեղական խոհանոցի ավանդական կերակուրներ, շոկոլադ և խմիչք։ Ամռանն անցկացվում են երաժշտական ներկայացումներ։

Տրաննակ ընտանիքի տան ճակատամասը, երկաթուղային կայարանը տամական շինություններ են, որոնք 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի ճարտարապետական ոճի նմուշներ են։

Քաղաքում ամեն տարի անցկացվող միջոցառումներից են արդյունաբերական և արհեստագործական իրերի տոնավաճառը (անցկացվում է 2007 թվականի մարտից)[16], գրքի տոնավաճառը (հունիսին), քաղաքի տոնը (հուլիսի 12), գարնանային պարի երեկոն (սեպտեմբերին), գավառային թատերական հանդիպումը (հոկտեմբերին)։

Զբոսաշրջություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սապալայի միջով կարելի է հասնել զբոսաշրջային այնպիսի օբեկտներ, ինչպիսիք են հիդրոթելմալ կենտրոն Կավիաուե-Կոպաուեն[17], Անդակոլո բնակավայրը և Լաս-Օվեխաս քաղքը (հյուսիսում), Վիլյա Պեուենիա քաղաքը[18] Ալումինե լճի հյուսիսային ափին, Խունին դե Լոս Անդես[19] և Սան Մարտին դե Լոս Անդես[20] քաղաքները հարավում և Սան Կարլոս դե Բարիլոչե Ռիո-Նեգրոյում։

Քաղաքի մոտ գտնվող տեսարժան վայրերից է Կովունոկ ջրամբարը, որը գտնվում է քաղաքից 21 կմ հեռավորության վրա, նրա ափին է տեղակայված Մարիանո-Մորենո գյուղը։ Կովունկո հարթավայրը, ի տարբերություն շրջակա տարածքների, պատված էվառ կանաչ բուսականությամբ։ Այն հանգստի սիրված վայր է[21]։

Լագունա Բլանկա ազգային պարկը ունի 11200 հեկտար տարածք։ Այն գտնվում է Սապալայից 30 կմ հեռավորության վրա։ Բացվել է 1940 թվականին տեղական էկոհամակարգի պահպանության համար[22]։ Սևավիզ կարապի բնադրման և տարբեր տեսակների բնակության վայր է։ Ազգային պարկը տեղակայված է Կոնիական բլուրների միջև։ Այնտեղ հայտնաբերվել են այնպիսի հնագիտական իրեր, ինչպիսիք են այս տարածքներում ապրած մապուչե հնդակիցիների շիրիմներն ու քարե գործիքները[23]։

Լեռնադահուկային հանգստավայր Պրիմերոս-Պինոսը տեղակայված է Սապալայից 50 կմ հեռավորության վրա[24]։ Նրա տարածքում են գտնվում Արակուարիի անտառները։ Հանգստավայրն ունի 8 հեկտար տարածք, որ պիտանի է դահուկասպորտով զբաղվելու համար։ Տեղակայված է ծովի մակարդակից 1800 մետր բարձրության վրա։ Այնտեղ կարելի է զբաղվել սնոուբորդ մարզաձևով[25]։

Առողջապահություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավտոմայրուղիների հատման վայրում գտնվելու պատճառով Սապալան գավառի առողջապահական կենտրոններից է։ Քաղաքում է տեղակայված սանիտարական երկրորդ շրջանը, որը ներառում է գավառի արևմտյան մասը[26]։ Քաղաքում գործում են Սապալա, Ռոսալես և Ուիկա-Լաուեն հիվանդանոցները[27]։

Հայտնի անձինք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկերասրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Սապալայի երկաթուղային կայանի բացման օրը
    Սապալայի երկաթուղային կայանի բացման օրը
  • Սապալայի երկաթուղային կայանը մոտ 1915 թվականին
    Սապալայի երկաթուղային կայանը մոտ 1915 թվականին
  • Տեսարան Սապալայից 20-րդ դարում
    Տեսարան Սապալայից 20-րդ դարում

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «Телефонные коды Сапала (Аргентина)». Planetolog.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 31-ին.
  2. ↑ Zapala. Caracterizacion de la localidad
  3. ↑ 3,0 3,1 «Сапала: Стратегический Город». Patagonia.com.ar. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 23 февраля 2010-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 «Zapala. Quienes somos». Comunidades Argentinas. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 24-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «История Сапалы». Zapala Informa. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 7-ին.
  6. ↑ «La evolución de la ciudad de Zapala». Zapala Noticias. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 26-ին.
  7. ↑ «Переписи населения Аргентины 2001». INDEC. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 26-ին.
  8. ↑ Газета Rio Negro (2013 թ․ մարտի 3). «Los datos de cada ciudad que muestra el censo» (իսպաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 3-ին.
  9. ↑ «En Chile, el Tren Trasandino no tiene estaciones ni vías». Газета Рио Негро. 2009 թ․ ապրիլի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23-ին.
  10. ↑ «Zapala — Inversiones y negocios — Neuquén, Patagonia Argentina». Patagonia Lands. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 27-ին.
  11. ↑ «Aprobaron la nueva Carta Orgánica Municipal en Zapala» (իսպաներեն). 2006 թ․ հոկտեմբերի 1. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 4-ին.
  12. ↑ «Скончался соучредитель Movimiento Popular Neuquino Амадо Сапаг». La Nación. La Nación S.A. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 20-ին.(չաշխատող հղում)
  13. ↑ «Soledad Martínez destronó al MPN en Zapala». La Mañana Neuquén. 2010 թ․ հունիսի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 10-ին.
  14. ↑ «Вновь открылся престижный музей в Сапале». La Mañana Neuquén. Подсекретариат общественной инфорации провинции Неукен. 2009 թ․ սեպտեմբերի 22. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 8-ին.(չաշխատող հղում)
  15. ↑ «Погребение Амадо Сапага». Газета La Nación. 2002 թ․ օգոստոսի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 24-ին.
  16. ↑ «Были 150 участников на ярмарке промышленных и ремесленных изделий Сапалы». Neuquén Informa. Подсекретариат общественной информации провинции Неукен. 2011 թ․ մարտի 21. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 5-ին.(չաշխատող հղում)
  17. ↑ «Гидротермальный центр Кавиауе-Копауе». Argentina Turismo. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 26-ին.
  18. ↑ «Вилья Пеуэния». Argentina Turismo. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 26-ին.
  19. ↑ «Хунин-де-Лос-Андес». Argentina Turismo. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 26-ին.
  20. ↑ «Сан-Мартин-де-Лос-Андес». Argentina Turismo. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 26-ին.
  21. ↑ «Ручей Ковунко». Argentina Turismo. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 14-ին.
  22. ↑ «Национальный парк «Лагуна Бланка», национальные парки Аргентины». ViajoporArgentina.com. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 14-ին.
  23. ↑ «Национальный парк «'Лагуна Бланка'»». Администрация национальных парков Аргентины. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 14-ին.
  24. ↑ «Примерос-Пинос: Снег и лыжный спорт». Туристический сайт провинции Неукен. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 14-ին.
  25. ↑ «Примерос-Пинос». Argentour. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 14-ին.
  26. ↑ «Санитарная система провинции Неукен». Министерство охраны здоровья провинции Неукен. 2011 թ․ հունվարի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 31-ին.
  27. ↑ «Здравоохранение». Министерство охраны здоровья провинции Неукен. 2011 թ․ հունվարի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 31-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Де Кано Де Гальван, Кристина. Neuquen: Tantos lugares, tantas historias. — Генераль-Рока: La Avelopa, 1999. — ISBN 987-925757-0

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սապալա» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սապալա&oldid=9822698» էջից