Mario
«Mario» (հայերեն՝ Մարիո), «Նինթենդո» ընկերության կողմից ստեղծված համակարգչային խաղերի, ֆիլմերի և այլ լիզենզվարումների մեդիա ֆրենչայզ[1]։ Համարվում է վիդեոխաղերի արդյունաբերության պատմության մեջ ամենամեծ շարքերից մեկը։ Հիմնական շարքի խաղերը պլատֆորմային ժանրի են՝ գլխավոր հերոս իտալացի ջրմուղագործ Մարիոյի մասնակցությամբ[2][3]։
| Mario | |
|---|---|
 | |
 | |
| Մշակող | Նինթենդո Square |
| Նախագծող | Սիգերու Միյամոտո |
| Հրատարակիչ | Նինթենդո |
| Խաղադիզայներ | Շիգերու Միյամոտո |
| Վայր | Mushroom World? և Mushroom Kingdom |
| Անոնսի թվական | Հուլիսի 9, 1981 |
| Թողարկման թվական | 1983 |
| Պլատֆորմներ | |
| Վերջին տարբերակ | NES Remix |
| Վերջին տարբերակի թվական | դեկտեմբերի 18, 2013 |
| Ժանր | պլատֆորմային, RPG |
| 🌐 | mario.nintendo.com(անգլ.) |
 Mario (video game series) Վիքիպահեստում | |
Կերպար
խմբագրելՆինթենդոյի այս շարքի խաղերի գլխավոր հերոսը (պրոտագոնիստ) Մարիոն է՝ ստեղծված Շիգերու Միյամոտոյի կողմից։ Հանդիսանալով Նինթենդոյի թալիսմանը, ստեղծումից ի վեր Մարիոն հանդես է եկել ավելի քան 200 համակարգչային խաղում։ Չնայած սկզբնապես թողարկվել է որպես պլատֆորմային խաղերի հերոս, ներկա ժամանակներում առկա է նաև այնպիսի խաղաժանրերում, ինչպիսիք են օրինակ՝ մրցավազքային, փազլային, RPG, պայքարային և սպորտային և այլն։ Քանի որ հավաքականորեն Մարիոն և վերջինիս եղբայր Լուիջիին անվանվում են «Մարիո եղբայրներ», տարբեր խոսակցություններ էին գնում, որ Մարիոյի լրիվ անունը Մարիո Մարիո է։ 1980-ականներին Նինթենդոն պաշտոնապես հայտարարաեց, որ ո'չ Մարիոն, ո'չ Լուիջին չունեն ազգանուն, սակայն 1993 թվականին էկրան բարձրացած «Սուպեր Մարիո եղբայրներ» գեղարվեստական ֆիլմում, որը նկարվել էր Մարիոյի մասնակցությամբ խաղերի հիման վրա, ջրմուղագործ եղբայրները կրում են Մարիո ազգանունը, համապատասխանաբար որպես՝ Մարիո Մարիո և Լուիջի Մարիո։ 1995 թվականից Մարիոյին հնչյունավերել է Չարլզ Մարտինեն։
Պատմություն
խմբագրել
Առաջին հիշատակում
խմբագրելՄարիոյի կերպարն առաջին անգամ հայտնվել է «Donkey Kong» խաղում՝ Ջամփմեն անվամբ (անգլ.՝ Jumpman - ցատկող), որտեղ եղել է ոչ թե ջրմուղագործ, այլ ատաղձագործ։ Դրանից հետո խաղն ունեցել է մի շարք հավելումներ և դարձել առանձին խաղաշարք՝ մշակվելով Նինթենդոյի ու «Rare Ltd.» ստուդիայի կողմից։
Առաջին խաղը, որում Մարիոն գլխավոր հերոսն էր որպես ջրմուղագործ՝ դարձավ 1983 թվականին թողարկված «Մարիո եղբայրներ» (Mario Bros.) միաէկրան պլատֆորմային խաղը։ Այստեղ առաջին անգամ հայտնվում է Լուիջիի կերպարը։ Խաղը հարմարեցվել էր մի շարք տնային համակարգիչների և խաղային պլատֆորմերի համար։
Զարգացումը
խմբագրելՄարիո խաղաշարքի վերջնական գաղափարը ձևավորվեց «Nintendo Entertainment System» (NES) խաղահամակարգի համար 1985 թվականի ավարտին թողարկված «Super Mario Bros.» խաղում։ Մարիոն դարձավ հորիզոնական շարժումով պլատֆորմային խաղ։ Առաջին անգամ ցույց տրվեց գործողության վայրը՝ Սնկային թագավորությունը, հայտնվեցին որոշ երկրորդ պլանի դրական և բացասական կերպարներ, ինչպիսիք էին օրինակ Փիչ արքայադուստրն ու Թոադը։ Խաղում կար 8 մակարդակ (խոսակցական լեզվում՝ «աշխարհ»), որոնցից յուրաքանչյուրն իր հերթին բաղկացած էր 4 ենթամակարդակից։ Հերոսին տրվեց հնարավորություն գլխով ջարդել աղյուսներ ու ստանալ մրցանակներ, ինչպես նաև հավաքել դրամներ, հարձակվել թշնամիների վրա՝ թռիչքի միջոցով և/կամ կրակային գնդեր նետելու միջոցով։ Ի հայտ է գալիս նաև սյուժետային բովանդակություն, որն այնուհետև օգտագործվեց խաղաշարքի այլ խաղերում. հերոսը պետք է փրկեր արքայադստերը և կուպա կոչվող էակներից և ազատագրեր Սնկային թագավորությունը։ Բոլոր մակարդակները վերջանում էին ամրոցի մասում, որում գտնվում էր արքայադուստրը։ Սակայն հաղթանակից հետո հերոսը գտնում էր Թոադին, ով հայտնում էր նրան, որ արքայադուստրը այլ ամրոցում է գտնվում։
«Super Mario Bros.»-ը և խաղաշարքի խաղերի մեծամասնությունը բացառապես թողարկվում էին Նինթենդոյի պլատֆորմերի համար։ Սակայն կային նաև բացառություններ, օրինակ՝ «Philips CD»-ն։
Խաղի սիկվելը թողարկվել է Ճապոնիայում` 1986 թվականին՝ «Super Mario Bros. 2» անվամբ։ Գործնականորեն այն ներառում էր նոր ու առավել դժվար մակարդակներ։ Որոշ պատճառներով ԱՄՆ-ում այն թողարկվել է 1988 թվականին՝ նույն անվան տակ և հանդիսացել ճապոնական «Doki Doki Panic» խաղի վերաձևափոխված տարբերակը։ Խաղում փոխված էին գլխավոր հերոսները, գրաֆիկայի մի մասը և երաժշտությունը։ Այս պատճառով այն տարբերվում է խաղաշարքի մնացած խաղերից և ունի առանձնահատուկ թշնամիներ ու խաղային հնարավորություններ։ 1992 թվականին խաղի այս տարբերակը թողարկվել է Ճապոնիայում՝ «Super Mario USA» անվան տակ, իսկ Ճապոնիայում թողարկված առաջին տարբերակը վերաթողարկվել է ԱՄՆ-ում՝ 1993 թվականին, «Super Mario All-Stars» ժողովածուի կազմի մեջ, որում այն ստացել է «Super Mario Bros.: The Lost Levels» անվանումը։
Խաղաշարքի հաջորդ խաղը՝ «Super Mario Bros. 3»-ը, թողարկվել է 1988 թվականին Ճապոնիայում, 1990 թվականին՝ ԱՄՆ-ում և 1991 թվականին՝ Եվրոպայում։ Հյուսիսամերիկյան թողարկումից առաջ խաղի ընթացքը ցույց է տրվել «Կախարդը» ֆիլմում, ինչը նպաստել է հանրաճանաչության մեծացմանը։ Այն դարձավ ամենավաճառվող խաղերից մեկը համակարգչային արդյունաբերության պատմության մեջ։ 1993 թվականին վաճառվել էր 4 միլիոն օրինակ Ճապոնիայում և 7 միլիոն՝ ԱՄՆ-ում, ինչը ընկերությանը բերեց ավելի քան 500 միլիոն ԱՄՆ դոլարի եկամուտ։ 2008 թվականին այն ներառվեց Գինեսի ռեկորդների գրքում որպես ամենավաճառվող խաղը՝ աշխարհում վաճառելով՝ արձանագրելով 17,2 միլիոն օրինակի վաճառք։
Ընդունուում
խմբագրել"Mario" սերիան գրավառություն է ստացել դիտորդներից եւ գրադարանոց: 1996 թվականի Next Generation հոդվածում ասվաւ, որ "Mario սերիայի էվոլյուցիան ձեւափոխել է բոլոր խաղերը, տեղադրելով ճանապարհը եւ դասավանդելով խաղադրության, կառուցվածքի եւ աբսոլյուտ խաղավորելիության գործողության դասերը ամենամասնագետշաւի այցելուողին"[4][5]: Super Mario խաղերի սերիան ստացաւ մրցանակ "Լաւագույն վիդեոխաղը" աւարտին 2017-ի բրիտանական հեռուստատեսության Academy Awards-ի հաւաքահայտությանը[6]։
Ազդույշը եւ ժառանգությունը
խմբագրելМариоն է արւեստագետների ամսագրերի, ճաշարդ ձեռնարկերի։ "Mario" ֆրանշիզան է ամենաշատ վաճառված վիդեոխաղերի ֆրանշիզայի[7]։ ամենափոքրիկությամբ 31 տարբերակային Mario խաղերը երիտասարդվել է ավելի քան մեկ միլիոն պատճեններ յստոււթյամբ սկսած 1995 թվականից։ Սակայն Super Mario հիմնական սերիան է, որը մեկն իրեն վաճառել է ավելի քան 370 միլիոն տոկոսներ աշխարհում, 69 և դառնալ է Mario Kart սերիան, որը վաճառվել է 154.26 միլիոն ձևերով[8]; Mario Party սերիան, որը վաճառվել է ավելի քան 56 միլիոն կրկնօրինակագրություններ; Donkey Kong, որը վաճառել է ավելի քան 125 000 խաղային ավտոմատներ 72 եւ վեց միլիոն Coleco իլիքարկանալիքներ; 73 եւ Mario Bros., որը վաճառվել է 1.72 միլիոն Ֆամիկոմ իլիքարկանալիքներով։74 Մինչեւ 2002 թվականը Super Mario սերիայի ծրագրումը վաճառվել է ավելի քան 7 միլիարդ դոլար[9]:
Նվեր խանութ
խմբագրելМариоն է ժամանակային տուփերի մեջ, ֆուտբոլկաշատի, գէնսէն[10]։ ամսագրերում, դիմադրություններում (հատուկ՝ Got Milk? դիմադրության մեջ)[11], կոնֆէտի տեսքով, շամպույի շիշերում, աղախնավորամիջոցներում եւ փոցիկ աղբյուրի ձևով։51 1992 թվականին Gottlieb-ը ստեղծել է Super Mario տիպի պինբոլի ավտոմատ[12]։ Մոնոպոլիտի բաղադրիչ խաղը, որը հիմնված է "Mario" ֆրանշիզայի վրա, հաստատված է USAopoly կայքի կողմից։ 53 2017 թվականի ապրիլին պայմանաւորվել է խաղ, որը մշակուած է USAopoly կողմից, որպէս Super Mario Level Up[13]! 2017 թվականի աոգուստոսին հրատարակվել է աւելի մեկ Monopoly տիպի խաղ՝ Monopoly Gamer[14].
Մարիոն զանգվածային մշակույթում
խմբագրելԽաղաշարքի հանրաճանաչությունը հանգեցրեց համապատասխան արտադրության ստեղծման ու փոխակերպման՝ այլ մեդիա ոլորտներ։
1993 թվականին խաղային սյուժեի հիման հիման վրա նկարահանվեց «Սուպեր Մարիո եղբայրներ» գեղարվեստական ֆիլմը։ Ֆիլմում օգտագործվում էին ֆրենչայզի անվանումն ու գլխավոր հերոսների անունները, սակայն այն ուներ իր սեփական բովանդակությունը։ Ֆիլմը հայտնվել է Գինեսի ռեկորդների գրքում որպես համակարգչային խաղի առաջին կինոնկարային վերածում։
2005 թվականին ամերիկացի և տեսաբլոգեր Ջոնաթան Մանը սեփական սցենարով ստեղծեց «The Mario Opera»-ն՝ հիմնված խաղաշարքի վրա՝ անձամբ խաղալով գլխավոր դերը։
Խաղի հիման վրա ստեղծվել են նաև ինչպես ճապոնական, այնպես էլ ամերիկյան արտադրության կոմիքսներ ու մուլտսերիալներ։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Mario games - Super Mario games - Super Mario Bros games». www.mariogames.be (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «SUPER MARIO RUN». SUPER MARIO RUN | Nintendo (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «The official home for Mario - Home». The official home for Mario - Home. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «A Video Game Legend: The Evolution of Mario». www.jotform.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «The Evolution Of Mario - A History Of How Mario Has Evolved From The 80's To Modern Day». superluigibros.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «سلسلة ألعاب سوبر ماريو». sp.games. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «Mario Through the Ages: Complete History, Every Game in Order, and More». history-computer.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «Nintendo DS Lite Suggested Retail Price Drops to $99.99 and Mario Games Go Red». www.businesswire.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «Move over pretty boys, Mario the man to beat». www.newspapers.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «Mario's Very Own Encylopedia Will Leap Onto Book Shelves This October». www.nintendolife.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «👖x 🍄. Coming soon». x.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «Nintendo's Shining Star: The History of Mario». www.gamecubicle.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «Super Mario Level Up! is an Intriguing New Board Game From USAopoly». www.nintendolife.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.
- ↑ «Super Mario ahora tiene su juego de mesa». www.latercera.com. Վերցված է 2024-07-22-ին.