K wobsahej skočić

Wulki krawnik

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Wulki krawnik
Wulki krawnik (Chelidonium majus)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Eudikotyledoneny
rjad: (Papaverales)
swójba: Makowe rostliny (Papaveraceae)
ród: Krawnik[1][2]
družina: Wulki krawnik
wědomostne mjeno za ród
Chelidonium
L.
wědomostne mjeno za družinu
Chelidonium majus
L.
Wobdźěłać
p  d  w
Jědojta družinaHojenska rostlina

Wulki krawnik (Chelidonium majus) je jenička družina monospecifiskeho roda Chelidonium znutřka swójby makowych rostlinow (Papaveraceae). Dalše ludowe mjena su: krawjace zelo, dobrotnik, złoty korjeń[2], čerwjene mloko.

ilustracija (Otto Wilhelm Thomé, 1885)

Botaniske mjeno „Chelidonium“ wotwodźuje so wot grjekskeho słowa „chelidon“. Woznjamjenja telko kaž łastojčka.

Wulki krawnik je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 30 - 70 cm (hač do 1 m). Rostlina je jědojta. Jědojta žołta mlokowa měza prjedy buchu přećiwo kurjacym wokam a brodawkam wužiwana.

Stołpik je krótki a hałuzaty. Runy, rozhałuzowany stołpik wobsahowa oranžojtu mlokowu mězu.

Łopjena su horjeka zelene, deleka módrozelene a pjerite. Jich wotrězki su tupje zubate.

Rostlina kćěje wot meje (apryla) hač do oktobra. Kćenja su žołte, docpěwaja šěrokosć wot 2 hač do 3 cm, a maja 2 keluškowej łopješce a 4 něhdźe 1 cm dołhe krónowe łopješka z jejkojtej formu. Wone steja po dwěmaj hač po wosmjoch we wokołkach.

Płód je truk z dołhosću mjezy 2 a 5 cm. Płody buchu wot mrowjow rozšěrjene.

Wón rosće na smjećišćach, pućnych kromach, murjach, kerčinach, swětłych lěsach a parkach.

Wulki krawnik je w nimale cyłej Europje (předewšěm w Skandinawiskej, srjedźnej a južnej Europje), Aziji a sewjernej Africe rozšěrjeny.

W rostlinskim lěkowanstwje

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

W rostlinskim lěkowanstwje wužiwaja so zelko (Herba Cheldonii). Zběraja zelko wot apryla do junija.

  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 215.
  2. 2,0 2,1 W internetowym słowniku: Schöllkraut
  • Dörfler, H.-P., Roselt, Gerhard: Heilpflanzen. Gestern und Heute. Urania, Leipzig - Jena - Berlin 1989, 80 (němsce)
  • GU Maxi-Kompaß Blumen, ISBN 3-7742-3852-9, strona 45 (němsce)
  • GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, strona 42 (němsce)
  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 106 (němsce)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 250 (němsce)
  • Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
  • Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
  • Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)
Commons
Commons
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije