Imperio Sueco

Imperio Sueco

Konungariket Sverige (sv)
Localización
Poboación
Lingua oficial	lingua sueca
Relixión	luteranismo
Datos históricos
Creación	1611
Disolución	1721
Organización política
Forma de goberno	monarquía
Moeda	Swedish riksdaler (en)

O Imperio Sueco (en sueco: det svenska stormaktsväldet) foi unha das grandes potencias europeas do século XVII. Na historiografía moderna esta época é coñecida como stormaktstiden (do sueco: A era de grandeza ou A era do poderío).

A paz de Westfalia

Artigo principal: Paz de Westfalia.

Á conclusión da Guerra dos Trinta Anos, a Paz de Westfalia de 1648 outorgou a Suecia certos territorios como indemnización de guerra. Suecia esixiu nas negociacións os territorios de Silesia e Pomerania (baixo dominio sueco dende había vinte anos), e unha indemnización monetaria de 20 millóns de Riksdaler. Finalmente os representantes suecos, Axel Oxenstierna e Johan Banér, obtiveron: a Pomerania Superior, máis as illas de Rügen e Usedom, un fragmento da Pomerania Inferior ao leste do Oder, a illa de Wollin e os dereitos de sucesión sobre o resto da Pomerania Inferior en caso de extinción dos Hohenzollern de Brandeburgo, a cidade de Wismar, os bispados secularizados de Bremen-Verden, máis a cidade de Wildeshausen. Economicamente conseguiron cinco millóns de Riksdaler.

Estes territorios serían administrados como posesións suecas ou fiefs dentro do Sacro Imperio Romano Xermánico. Isto concedíalle a Suecia un voto na Dieta Imperial, ademais da administración do Círculo Imperial da Baixa Saxonia, alternándose con Brandeburgo-Prusia. Francia e Suecia convertéronse en garantes do tratado xunto ao Emperador, como se decidiu no congreso executivo de Núremberg de 1650.

Contesto histórico

Suecia gañou posesións pequenas e dispersas como resultado de dezaoito anos de guerra, pero asegurouse o control de tres ríos principais do norte de Alemaña, o Oder, o Elba e o Weser, ademais de dereitos de aranceis sobre as devanditas arterias comerciais. As dúas principais razóns das súas pequenas ganancias territoriais foron a reticencia de Francia e a impaciencia da raíña Cristina de Suecia. Como resultado da intervención sueca, asegurouse a liberdade relixiosa para os protestantes en Europa, o maior logro político de Suecia, que a converteu en abandeirado do protestantismo continental durante setenta anos, até que se produciu o colapso do Sacro Imperio Romano Xermánico.

O ascenso de Suecia ao rango de poder imperial implicaba que debía continuar sendo unha monarquía militar, armada ante posibles emerxencias. A pobreza e escasa poboación de Suecia facían que o país non estivese preparado para adoptar un status imperial. Con todo, a mediados do século XVII, con Francia como firme aliada, a incompatibilidade entre os seus poderes e as súas pretensións non resultaba tan obvia.

Consolidación estatal

Retrato do rei Gustavo II Adolfo

Polo momento, Suecia mantiña unha tenue posición de liderado. Un goberno coidadoso permitiría o dominio permanente da costa do Mar Báltico, pero deixaba pouco espazo para erros. Desafortunadamente, a inexperiencia dos dous sucesores inmediatos de Gustavo II Adolfo: Cristina de Suecia e Carlos X Gustavo, presentou grandes dificultades para o nacente imperio. Baixo o reinado da raíña Cristina é fundada Nova Suecia, unha pequena colonia sueca na costa oriental de América do Norte, o 29 de marzo de 1638 polo explorador Peter Minuit que incluía partes dos actuais estados estadounidenses de Delaware, Nova Jersey e Pensilvania. O principal pobo da colonia era Forte Cristina, nomeada en honra da Raíña Cristina de Suecia. Preto de 600 colonos suecos establecéronse na área ese ano. Máis adiante, este pobo converteríase na actual cidade de Wilmington, no estado de Delaware. O control sueco sobre a rexión só durou dezasete anos, xa que en setembro de 1655, baixo a dirección do gobernador Johan Rising, Nova Suecia foi atacada pola veciña colonia neerlandesa de Novos Países Baixos, e foi anexada a esta última. A política financeira de Cristina levou ao Estado ao bordo da bancarrota. Estas dificultades económicas espertaron o descontento público previamente á súa abdicación. Os suecos temían que a grandeza externa e artificial do seu país puidese ser comprada coa perda das súas liberdades civís e políticas. O pobo buscaba un novo rei ao que expresar as súas queixas sobre o poder excesivo da nobreza.

Chanceler Axel Oxenstierna.

Carlos X Gustavo foi un sólido árbitro entre o pobo e a nobreza. Principalmente un soldado, dirixiu a súa ambición cara á gloria en combate, pero tamén se trataba dun hábil político: Á vez que reforzaba o poderío militar, entendeu que era necesaria unha maior unidade interna para exercer unha firme política exterior. A cuestión interior máis perentoria que resolver era a Reduktion, ou restitución de terras da Coroa. No Riksdag de Estados de 1655, o rei propuxo que aqueles nobres en posesión de terras da coroa debían pagar unha suma anual de 200 000 Riksdaler como arrendamento polas mesmas ou devolver un cuarto da propiedade, cun valor aproximado de 800.000 Riksdaler. A nobreza, desexosa de evitar os impostos, estipulou que a lei non tivese valor retroactivo máis atrás de 1632, data da morte de Gustavo II Adolfo.

A raíña Cristina de Suecia.

O terceiro estado, asfixiado polos impostos, protestou ante esta decisión, e a dieta houbo de ser suspendida. O rei interveu, non para reprimir ás masas, como insistía o Parlamento, senón para pedir á nobreza que fixese concesións. Propuxo un comité especial para investigar o problema antes do encontro do seguinte Consello do reino ou Riksdag, e unha contribución proporcional que debía ser pagada por todas as clases até ese momento. Ambos os grupos mostráronse de acordo.

Carlos X Gustavo fixo o posible para recuperar ao país da inexperiencia financeira de Cristina; con todo, o seu propio desexo de gloria militar orixinou grandes problemas ao imperio. En tres días, persuadiu ao Consello do reino da conveniencia dun ataque a Polonia. Partiu desde Estocolmo en dirección a Varsovia, o 10 de xullo de 1654, obtendo finalmente maior gloria persoal que beneficios para o seu reino. A guerra con Polonia pronto cobrou maiores dimensións e converteuse nunha guerra a nivel europeo. En 1659, Carlos X Gustavo atacou por sorpresa a Dinamarca e emerxeu triunfante, logrando grandes vantaxes para o seu reino no Tratado de Roskilde, para morrer posteriormente enfermo. Tras a súa morte, o país quedou en mans da súa viúva Eduviges Leonor de Holstein-Gottorp e cinco funcionarios, como rexentes ante a minoría de idade do seu fillo Carlos XI, que contaba con catro anos. O goberno sueco buscou rapidamente a paz cos numerosos inimigos de Suecia, entre os que agora se contaban o Tsarato Ruso, Polonia, Brandeburgo e Dinamarca.