Amadeu I de España
.jpg)
.svg)
Amadeu I de España ou Amadeu I de Savoia[1], nado en Turín o 30 de maio de 1845 e finado na mesma cidade o 18 de xaneiro de 1890,[2] foi un nobre italiano, príncipe da casa de Savoia, con tratamento de Alteza Real, primeiro duque de Savoia, e chegou a ser rei de España desde 1871 ata 1873 a consecuencia de ser elixido como tal polas Cortes do Sexenio Democrático.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Amedeo Ferdinando Maria de Savoia era o segundo fillo do rei Vítor Manuel II de Italia e da arquiduquesa Adelaida de Austria. Amadeu era neto do rei Carlos Alberte I de Sardeña e da arquiduquesa María Tareixa de Austria-Toscana por vía paterna, mentres que por vía materna érao do arquiduque Rainiero de Austria e da princesa Elisabeth de Savoia-Carignano.
Ingresou no exército coa graduación de capitán en 1859, tomando parte na campaña da Terceira Guerra de Independencia de Italia (1866), como maior-xeneral, conducindo unha brigada na batalla de Custozza, en Monte Torre, onde foi ferido.
Casou en primeiras nupcias o 30 de maio de 1867, no seu día de anos, en Torino con Maria Del Pozzo della Cisterna,[2] herdeira dunha antiga casa piemontesa. Tiveron tres fillos homes: Manuel Filiberto, II duque de Aosta, nado en Xénova o 13 de xaneiro de 1869;[2] Víctor Manuel, I conde de Turín, nado en Turín o 24 de novembro de 1870[3] e Luís Amadeu, I duque dos Abruzos, nado en Madrid o 29 de xaneiro de 1873.[4]
Rei de España
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Reinado de Amadeu I de España.
O 6 de novembro de 1870 as Cortes españolas decidiron a restauración da monarquía, logo de buscar posíbeis candidatos nas casas reais europeas, elixindo a Amadeu de Aosta. A votación dos deputados outorgou 191 votos en favor seu, contra 60 pola República Federal, 41 ben por outros candidatos ou por república unitaria e 19 votos foran en branco. Pouco despois unha delegación parlamentaria achegouse a Florencia, naquel momento capital italiana, para informar a Amadeu, que aceptaría oficialmente o 4 de decembro de 1870. Desembarcaría en Cartaxena o 30 de decembro de 1870, chegando a Madrid o 2 de xaneiro de 1871, xurando, no mesmo día, a Constitución de 1869.
En España os Savoia gozaban de gran prestixio entre os liberais, derivado da brillante solución nacional e constitucional dada ao problema da unidade italiana. Mais sufrían dunha profunda hostilidade por parte dos partidarios do carlismo, por razóns evidentes -Amadeu interpúñase nas aspiracións do candidato carlista ao trono español- , como tamén dos partidarios da Casa de Borbón -polos mesmos motivos que os carlistas, ao que cabía engadir a anexión, en Italia, do Reino de Nápoles no que tamén reinaban Borbóns emparentados cos da casa española-. Tiña ademais a oposición dos católicos en xeral, a causa da cuestión romana. Por riba, a elección de Amadeu coincidiu co sospeitoso asasinato do xeneral Juan Prim, o seu maior sustentador, o 27 de decembro de 1870, mentres o futuro rei navegaba cara España.
Amadeu, por outra banda, non soubo recuperar posicións cerca da Igrexa española ou da aristocracia, nin foi quen de conseguir con rapidez un dominio suficiente da lingua castelá. Contribuíu a complicar a situación a revolta separatista en Cuba, colonia española naquela altura.
O novo rei baseaba o seu propio poder no apoio do Partido Progresista, que dominaba as Cortes, mais a situación non foi estábel, de xeito que nos dous anos de reinado houbo diversos gobernos. Cando os progresista, se dividiran en monárquicos e constitucionalistas, a inestabilidade aumentou. O 19 de xullo de 1872 o rei sufriría unha tentativa de asasinato. Unha forte rebelión carlista estalou no País Vasco, Navarra e Cataluña (Terceira guerra carlista), ao tempo de accións prorrepublicanas no país enteiro. O corpo de artillaría montou un motín. Dise que Amadeu exclamaba con frecuencia, en italiano, «Ah, per Bacco, non capisco niente!» (Ai, por Baco, non entendo nada!)
Así, apenas con dous anos de reinado, Amadeu proclamou que, sen apoio popular, non era posíbel reinar. O 11 de febreiro de 1873 abdicou, pronunciando no Pazo das Corte o discurso de renuncia. As dez da tarde dese mesmo foi proclamada a República en España.
Regreso a Italia
[editar | editar a fonte]Completamente incomodado Amadeu tornou a Turín onde recibiu o título de Duque de Aosta. Pouco tempo despois agravouse a saúde da Duquesa María Victoria, que falecería o 8 de novembro de 1876 debido a unha tuberculose. Nos anos seguintes o Duque de Aosta tivo algúns cargos representativos baixo o reinado do seu irmán, que accedera ao trono italiano en 1878, como Humberto I.
No 1888, logo de doce anos de viuvez, casou en segundas nupcias o 11 de setembro de 1888, en Turín, coa xove Maria Letizia Bonaparte (París, 20 de novembro de 1866 - Moncalieri, 25 de outubro de 1926), da que tivo dous fillos.
Dous anos despois, en 1890, con corenta e cinco anos, falecía a causa dunha pulmonía.
Na súa honra, recibiu o seu nome o Lago Amadeus en Australia central.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Boullón Agrelo, A. I. "Amadeu". Guía de nomes galegos. Real Academia Galega.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Robles do Campo 2009, p. 351.
- ↑ Robles do Campo 2009, p. 351-352.
- ↑ Robles do Campo 2009, p. 352-353.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Amadeu I de España  |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- "Amadeo I". Diciopedia do século 21 1. Do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 115. ISBN 978-84-8288-942-9.
- "Amadeo I de España". Enciclopedia Galega Universal. Ir Indo. 1999-2002. ISBN 84-7680-288-9.
- Robles do Campo, Carlos (2009). "Los Infantes de España tras la derogación de la Ley Sálica (1830)" (PDF). Anales de la Real Academia Matritense de Heráldica y Genealogía (en castelán) 12: 329–384. ISSN 1133-1240. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 19 de agosto de 2019. Consultado o 31 de maio de 2020.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Biografía Arquivado 22 de abril de 2013 en Wayback Machine. na Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes (en castelán).
| Control de autoridades |
|
|---|
