Socotra: Diferenzas entre revisións
Sen resumo de edición |
xa en wd, repetido |
||
(Non se amosan 14 revisións feitas por 6 usuarios.) | |||
Liña 1: | Liña 1: | ||
{{Xeografía política}} |
|||
{{Ficha de illa |
|||
{{Contén texto árabe}} |
|||
| nome = Socotra |
|||
⚫ | '''Socotra''' ou '''Socotora''' (en [[lingua árabe|árabe]] سقطرى ''Suquṭra'') é un pequeno [[arquipélago]] formado por catro illas no [[océano Índico]], fronte ás costas do [[Corno de África]], a 250 [[quilómetro|km]] ao Leste do [[cabo Guardafui]] e a uns 350 km ao sueste das costas do [[Iemen]], que administra Socotra en nome do [[Sultanato de Mahra e Socotra]]. |
||
| nome_orixinal = <center>{{lang|ar|سُقُطْرَى}}<br/>''{{transl|ar|Suquṭra}}''</center> |
|||
| mapa = [[Ficheiro:Socotra Archipelago.PNG |300px]] |
|||
| lenda = Localización da illa |
|||
| país = {{YEM}} |
|||
| entidade_territorial = |
|||
| opc_entidade = |
|||
| provincia = |
|||
| arquipélago = [[Arquipélago de Socotra]] |
|||
| mar = [[Océano Índico]] |
|||
| coordenadas = {{Coordenadas|12|29|20.97|N|53|54|25.73|E|display=inline,title}} |
|||
| distancia = 250 km. |
|||
| superficie = 3.579 |
|||
| longo = 132 km. |
|||
| largo = 50 km. |
|||
| altitude = 1.503 m. Mashanig, nas montañas Haghier |
|||
| perímetro = |
|||
| poboación = 42.442 (2004) |
|||
| densidade = 12 |
|||
| xentilicio = |
|||
| capital = [[Hadiboh]] (pob. 8.545) |
|||
| tipo = Illa continental |
|||
| lingua_propia = |
|||
| imaxe = [[Ficheiro:Topographic map of Socotra-en.svg|300px]] |
|||
| pé_imaxe = Mapa do [[arquipélago]] de '''Socotra'''. |
|||
}} |
|||
⚫ | '''Socotra''' ou '''Socotora''' (en [[lingua árabe|árabe]] سقطرى ''Suquṭra'') é un pequeno [[arquipélago]] formado por catro illas no [[ |
||
O arquipélago consiste nunha illa montañosa principal, Socotra (3.625 [[quilómetro cadrado|km²]]) e tres illas máis pequenas, coñecidas colectivamente como "Os Irmáns", Abd Al Kuri, Samha, Darsa, máis outros pequenos illotes deshabitados. Abd Al Kuri e Samha suman unha poboación duns poucos centos de persoas, mentres que Darsa está deshabitada. A principal cidade é [[Hadiboh]] (43.000 habitantes en [[2004]]). |
O arquipélago consiste nunha illa montañosa principal, Socotra (3.625 [[quilómetro cadrado|km²]]) e tres illas máis pequenas, coñecidas colectivamente como "Os Irmáns", Abd Al Kuri, Samha, Darsa, máis outros pequenos illotes deshabitados. Abd Al Kuri e Samha suman unha poboación duns poucos centos de persoas, mentres que Darsa está deshabitada. A principal cidade é [[Hadiboh]] (43.000 habitantes en [[2004]]). |
||
Liña 33: | Liña 7: | ||
O [[clima]] en xeral é [[Clima árido|árido]] e [[Clima árido|semiárido]] [[Clima tropical|tropical]] ([[Clasificación climática de Köppen]]: BWh e BSh), con poucas choivas, concentradas no inverno e máis abundantes a maior altura que nas zonas costeiras. Socotra ten tres tipos de terreos principalmente: estreitas planicies costeiras, unha meseta de pedra calcaria con covas [[Karst|kársticas]] e as montañas ''Haghier''. O clima é fortemente [[monzón]]ico, de xuño a setembro tradicionalmente a illa era inaccesible por mor dos fortes ventos e a forte ondaxe. En xullo de [[1999]] un novo [[aeroporto]] permitiu o acceso a Socotra durante todo o ano. |
O [[clima]] en xeral é [[Clima árido|árido]] e [[Clima árido|semiárido]] [[Clima tropical|tropical]] ([[Clasificación climática de Köppen]]: BWh e BSh), con poucas choivas, concentradas no inverno e máis abundantes a maior altura que nas zonas costeiras. Socotra ten tres tipos de terreos principalmente: estreitas planicies costeiras, unha meseta de pedra calcaria con covas [[Karst|kársticas]] e as montañas ''Haghier''. O clima é fortemente [[monzón]]ico, de xuño a setembro tradicionalmente a illa era inaccesible por mor dos fortes ventos e a forte ondaxe. En xullo de [[1999]] un novo [[aeroporto]] permitiu o acceso a Socotra durante todo o ano. |
||
Socotra é |
Socotra é unha das [[illa]]s de orixe continental máis illadas do mundo, separándose probablemente de [[África]] como unha [[falla]] durante o [[Plioceno]] medio, no mesmo conxunto de eventos que abriu o [[Golfo de Adén]] cara ao noroeste. O longo illamento xeolóxico do arquipélago e a intensa calor e falta de auga combináronse para dar lugar a unha interesante flora endémica que é moi vulnerable aos cambios; polo menos un terzo das 800 plantas que se atopan en Socotra son endémicas. Os botánicos sitúan á flora de Socotra entre as dez que máis perigo de desaparición corren no mundo. Unha das plantas máis estrañas de Socotra é o ''[[Dracaena cinnabari]]'', unha árbore de estraña aparencia con forma de paraugas. O seu zume, de cor vermella, era buscada na antigüidade para ser usada como medicamento ou tinguidura. |
||
Do mesmo xeito que ocorre con outras illas illadas, os [[morcego]]s son os únicos [[mamífero]]s nativos da illa. Como contraste, a diversidade mariña é moi grande, e caracterízase pola presenza de especies orixinarias das rexións biolóxicas próximas, o [[ |
Do mesmo xeito que ocorre con outras illas illadas, os [[morcego]]s son os únicos [[mamífero]]s nativos da illa. Como contraste, a diversidade mariña é moi grande, e caracterízase pola presenza de especies orixinarias das rexións biolóxicas próximas, o [[océano Índico]] occidental e o [[Mar Vermello]]. |
||
A maioría dos habitantes da illa viven aínda sen electricidade, auga corrente ou estradas pavimentadas. A finais dos anos 90, desenvolveuse un [[Programa de Nacións Unidas para o Desenvolvemento]] dedicado á illa. Os habitantes de Socotra crían gando e cabras. Nas illas fálase un idioma [[linguas semíticas|semítico]] propio, o [[lingua soqotri|soqotri]], que está relacionado con outros idiomas da [[península Arábiga]] como o [[Mehri]]. |
A maioría dos habitantes da illa viven aínda sen electricidade, auga corrente ou estradas pavimentadas. A finais dos anos 90, desenvolveuse un [[Programa de Nacións Unidas para o Desenvolvemento]] dedicado á illa. Os habitantes de Socotra crían gando e cabras. Nas illas fálase un idioma [[linguas semíticas|semítico]] propio, o [[lingua soqotri|soqotri]], que está relacionado con outros idiomas da [[península Arábiga]] como o [[Mehri]]. |
||
{{Patrimonio Mundial |
|||
| Título = Arquipélago de Socotra |
|||
| Imaxe = Dragon tree.jpg |
|||
| Imaxe2 = |
|||
| Rótulo = Arbore do xénero ''[[Dracaena]]'' |
|||
| Rótulo2 = |
|||
| Inscrición = 2008 (32ª sesión) |
|||
| País = {{YEM}} |
|||
| Localización = |
|||
| Rexión = [[Lista de lugares Patrimonio da Humanidade nos estados árabes|Estados árabes]] |
|||
| Tipo = '''<span style="color:#32CD32">Natural</span>''' |
|||
| Criterios = X |
|||
| ID = 1263 |
|||
}} |
|||
== Historia == |
== Historia == |
||
Socotra aparece como ''Dioskouridou'' (en alusión a [[Dioscúrides]]) nunha axuda á navegación, o ''[[Periplo polo Mar Eritreo]]'', do [[século I]]. Nas notas da tradución que do mesmo fixese G.W.B. Huntingford, remarca que o nome de ''Socotra'' non é de orixe [[lingua grega|grega]], senón que procede do [[lingua sánscrita|sánscrito]] ''dvipa sukhadhara'' ("illa da felicidade"). Escribiuse que [[Alexandre o Grande]] conquistou a illa de Socotra porque nela había gran cantidade de aloes que servirían para a curación de feridas e enfermidades dos seus soldados durante as campañas, aínda que isto non está |
Socotra aparece como ''Dioskouridou'' (en alusión a [[Dioscúrides]]) nunha axuda á navegación, o ''[[Periplo polo Mar Eritreo]]'', do [[século I]]. Nas notas da tradución que do mesmo fixese G.W.B. Huntingford, remarca que o nome de ''Socotra'' non é de orixe [[lingua grega|grega]], senón que procede do [[lingua sánscrita|sánscrito]] ''dvipa sukhadhara'' ("illa da felicidade"). Escribiuse que [[Alexandre o Grande]] conquistou a illa de Socotra porque nela había gran cantidade de aloes que servirían para a curación de feridas e enfermidades dos seus soldados durante as campañas, aínda que isto non está totalmente demostrado. Unha lenda local conta que os habitantes foron convertidos ao [[cristianismo]] polo apóstolo [[Tomé, apóstolo|Tomé]] no ano [[52]]. No [[século X]], o xeógrafo árabe [[Abu Zaid Hassan]] comentou que a maioría dos habitantes das illas eran cristiáns. |
||
O explorador [[ |
O explorador [[Tristan da Cunha]] desembarcou nas illas a comezos do [[século XVI]] e considerou a Socotra conquistada por [[Portugal]]. Naquel tempo o cristianismo desaparecera das illas agás por unhas cruces de pedra que Álvares dixo que a xente adoraba. Con todo, durante unha visita á illa por parte de [[Francisco Xavier]], este atopou un grupo de persoas que se declaraban ser os descendentes dos convertidos por Santo Tomás. |
||
As illas pasaron a estar baixo o control dos sultáns [[Mahra]] en [[1511]] ata que pasaron a ser un protectorado [[Reino Unido|británico]] en [[1886]] debido á súa posición estratéxica, controlando o [[estreito de Adén]]. Coa independencia |
As illas pasaron a estar baixo o control dos sultáns [[Mahra]] en [[1511]] ata que pasaron a ser un protectorado [[Reino Unido|británico]] en [[1886]] debido á súa posición estratéxica, controlando o [[estreito de Adén]]. Coa independencia do Iemen en [[1967]], as illas pasaron á súa soberanía. |
||
==Galería== |
==Galería== |
||
Liña 69: | Liña 28: | ||
</gallery> |
</gallery> |
||
==Notas== |
== Notas == |
||
{{Listaref}} |
{{Listaref}} |
||
==Véxase tamén== |
== Véxase tamén == |
||
{{Commonscat}} |
{{Commonscat}} |
||
===Outros artigos=== |
=== Outros artigos === |
||
===Ligazóns externas=== |
=== Ligazóns externas === |
||
* [http://www.socotraproject.org/index.php Socotra Governance and Biodiversity Project], UNDP Yemen, 2008–2013 |
* [https://web.archive.org/web/20170514195233/http://www.socotraproject.org/index.php Socotra Governance and Biodiversity Project], UNDP Yemen, 2008–2013 |
||
* [http://www.latimes.com/travel/la-tr-socotra-pg,0,7583685.photogallery LA Times photogallery] |
* [http://www.latimes.com/travel/la-tr-socotra-pg,0,7583685.photogallery LA Times photogallery] |
||
* [https://web.archive.org/web/20031227145146/http://rbg-web2.rbge.org.uk/soqotra/misty/page01.html Royal Botanic Garden, Edinburgh: ''Soqotra's Misty Future''] (see page 5 for information on [[dragons' blood]]) |
* [https://web.archive.org/web/20031227145146/http://rbg-web2.rbge.org.uk/soqotra/misty/page01.html Royal Botanic Garden, Edinburgh: ''Soqotra's Misty Future''] (see page 5 for information on [[dragons' blood]]) |
||
* [http://www.friendsofsoqotra.org Global organisation of Friends for Soqotra in any aspect based in Edinburgh, Scotland] |
* [http://www.friendsofsoqotra.org Global organisation of Friends for Soqotra in any aspect based in Edinburgh, Scotland] |
||
* [https://web.archive.org/web/20110317111554/http://www.ulivewhere.com/downloads/download-soqotra.html Audio interview with Socotra resident] |
* [https://web.archive.org/web/20110317111554/http://www.ulivewhere.com/downloads/download-soqotra.html Audio interview with Socotra resident] |
||
* Carter, Mike. [http://observer.guardian.co.uk/travel/story/0,,1754579,00.html ''The land that time forgot''] [[The Observer]]. Sunday |
* Carter, Mike. [http://observer.guardian.co.uk/travel/story/0,,1754579,00.html ''The land that time forgot''] [[The Observer]]. Sunday Abril 16, 2006. |
||
* [https://web.archive.org/web/20060806223654/http://www.aiys.org/webdate/socot.html A Historical Genealogy of Socotra as an Object of Mythical Speculation, Scientific Research & Development Experiment] |
* [https://web.archive.org/web/20060806223654/http://www.aiys.org/webdate/socot.html A Historical Genealogy of Socotra as an Object of Mythical Speculation, Scientific Research & Development Experiment] |
||
* [https://web.archive.org/web/20040211074302/http://socotraisland.org/intro/ SCF Organisation] |
* [https://web.archive.org/web/20040211074302/http://socotraisland.org/intro/ SCF Organisation] |
||
Liña 89: | Liña 48: | ||
* [https://www.youtube.com/watch?v=PR0Db98GRrE&list=PLsNB4peY6C6ITAcTNRXjT4btxvKjw9zh_ Scishow Socotra Youtube] |
* [https://www.youtube.com/watch?v=PR0Db98GRrE&list=PLsNB4peY6C6ITAcTNRXjT4btxvKjw9zh_ Scishow Socotra Youtube] |
||
* [http://www.businessinsider.com/socotra-island-pictures-2014-8 "15 Pictures Of 'The Most Alien-Looking Place On Earth'"] - photo essay |
* [http://www.businessinsider.com/socotra-island-pictures-2014-8 "15 Pictures Of 'The Most Alien-Looking Place On Earth'"] - photo essay |
||
* [http://www.socotrathehiddenland.com Documentary film of the Island of Socotra. Socotra: The Hidden Land] |
* [http://www.socotrathehiddenland.com Documentary film of the Island of Socotra. Socotra: The Hidden Land] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170808153954/http://www.socotrathehiddenland.com/ |date=08 de agosto de 2017 }} |
||
{{Control de autoridades}} |
{{Control de autoridades}} |
Revisión actual feita o 1 de outubro de 2024 ás 12:56
سقطرى (ar) | ||||
Localización | ||||
---|---|---|---|---|
| ||||
Estado | Iemen | |||
Subdivisões (pt) | Socotra Archipelago Governorate (en) | |||
Poboación | ||||
Poboación | 42.842 (2005) (11,29 hab./km²) | |||
Xeografía | ||||
Parte de | ||||
Superficie | 3.796 km² | |||
Medición | 50 () × 132 () km | |||
Bañado por | Mar Arábigo | |||
Altitude | 1.503 m | |||
Identificador descritivo | ||||
Fuso horario | ||||
Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade | ||||
Tipo | Patrimonio natural | |||
Data | 2008 (32ª Sesión), Criterios de Patrimonio da Humanidade: (x) | |||
Identificador | 1263-001 | |||
Socotra ou Socotora (en árabe سقطرى Suquṭra) é un pequeno arquipélago formado por catro illas no océano Índico, fronte ás costas do Corno de África, a 250 km ao Leste do cabo Guardafui e a uns 350 km ao sueste das costas do Iemen, que administra Socotra en nome do Sultanato de Mahra e Socotra.
O arquipélago consiste nunha illa montañosa principal, Socotra (3.625 km²) e tres illas máis pequenas, coñecidas colectivamente como "Os Irmáns", Abd Al Kuri, Samha, Darsa, máis outros pequenos illotes deshabitados. Abd Al Kuri e Samha suman unha poboación duns poucos centos de persoas, mentres que Darsa está deshabitada. A principal cidade é Hadiboh (43.000 habitantes en 2004).
O clima en xeral é árido e semiárido tropical (Clasificación climática de Köppen: BWh e BSh), con poucas choivas, concentradas no inverno e máis abundantes a maior altura que nas zonas costeiras. Socotra ten tres tipos de terreos principalmente: estreitas planicies costeiras, unha meseta de pedra calcaria con covas kársticas e as montañas Haghier. O clima é fortemente monzónico, de xuño a setembro tradicionalmente a illa era inaccesible por mor dos fortes ventos e a forte ondaxe. En xullo de 1999 un novo aeroporto permitiu o acceso a Socotra durante todo o ano.
Socotra é unha das illas de orixe continental máis illadas do mundo, separándose probablemente de África como unha falla durante o Plioceno medio, no mesmo conxunto de eventos que abriu o Golfo de Adén cara ao noroeste. O longo illamento xeolóxico do arquipélago e a intensa calor e falta de auga combináronse para dar lugar a unha interesante flora endémica que é moi vulnerable aos cambios; polo menos un terzo das 800 plantas que se atopan en Socotra son endémicas. Os botánicos sitúan á flora de Socotra entre as dez que máis perigo de desaparición corren no mundo. Unha das plantas máis estrañas de Socotra é o Dracaena cinnabari, unha árbore de estraña aparencia con forma de paraugas. O seu zume, de cor vermella, era buscada na antigüidade para ser usada como medicamento ou tinguidura.
Do mesmo xeito que ocorre con outras illas illadas, os morcegos son os únicos mamíferos nativos da illa. Como contraste, a diversidade mariña é moi grande, e caracterízase pola presenza de especies orixinarias das rexións biolóxicas próximas, o océano Índico occidental e o Mar Vermello.
A maioría dos habitantes da illa viven aínda sen electricidade, auga corrente ou estradas pavimentadas. A finais dos anos 90, desenvolveuse un Programa de Nacións Unidas para o Desenvolvemento dedicado á illa. Os habitantes de Socotra crían gando e cabras. Nas illas fálase un idioma semítico propio, o soqotri, que está relacionado con outros idiomas da península Arábiga como o Mehri.
Historia
[editar | editar a fonte]Socotra aparece como Dioskouridou (en alusión a Dioscúrides) nunha axuda á navegación, o Periplo polo Mar Eritreo, do século I. Nas notas da tradución que do mesmo fixese G.W.B. Huntingford, remarca que o nome de Socotra non é de orixe grega, senón que procede do sánscrito dvipa sukhadhara ("illa da felicidade"). Escribiuse que Alexandre o Grande conquistou a illa de Socotra porque nela había gran cantidade de aloes que servirían para a curación de feridas e enfermidades dos seus soldados durante as campañas, aínda que isto non está totalmente demostrado. Unha lenda local conta que os habitantes foron convertidos ao cristianismo polo apóstolo Tomé no ano 52. No século X, o xeógrafo árabe Abu Zaid Hassan comentou que a maioría dos habitantes das illas eran cristiáns.
O explorador Tristan da Cunha desembarcou nas illas a comezos do século XVI e considerou a Socotra conquistada por Portugal. Naquel tempo o cristianismo desaparecera das illas agás por unhas cruces de pedra que Álvares dixo que a xente adoraba. Con todo, durante unha visita á illa por parte de Francisco Xavier, este atopou un grupo de persoas que se declaraban ser os descendentes dos convertidos por Santo Tomás.
As illas pasaron a estar baixo o control dos sultáns Mahra en 1511 ata que pasaron a ser un protectorado británico en 1886 debido á súa posición estratéxica, controlando o estreito de Adén. Coa independencia do Iemen en 1967, as illas pasaron á súa soberanía.
Galería
[editar | editar a fonte]-
Dixam
-
Qlinsia
-
Nawjad
-
Ar'ar
Notas
[editar | editar a fonte]Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Socotra |
Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Socotra Governance and Biodiversity Project, UNDP Yemen, 2008–2013
- LA Times photogallery
- Royal Botanic Garden, Edinburgh: Soqotra's Misty Future (see page 5 for information on dragons' blood)
- Global organisation of Friends for Soqotra in any aspect based in Edinburgh, Scotland
- Audio interview with Socotra resident
- Carter, Mike. The land that time forgot The Observer. Sunday Abril 16, 2006.
- A Historical Genealogy of Socotra as an Object of Mythical Speculation, Scientific Research & Development Experiment
- SCF Organisation
- An article in T Style Magazine – NYTimes
- "Suḳuṭra" in the Encyclopaedia of Islam
- Socotra Information Project
- Scishow Socotra Youtube
- "15 Pictures Of 'The Most Alien-Looking Place On Earth'" - photo essay
- Documentary film of the Island of Socotra. Socotra: The Hidden Land Arquivado 08 de agosto de 2017 en Wayback Machine.