Século -XIII

século XIV adC < século XIII adC > século XII adC

Hemisferio oriental a finais do século XIII adC

O século XIII antes de nosa era comezou o 1 de xaneiro do ano 1300 a. C. e terminou o 31 de decembro de 1201 a. C.

Eventos

• 1300 a.C.: o rei chinés Pán Gēng traslada a capital da dinastía Shang a Yin.
• 1300 a.C.: xorde a cultura das urnas
• 1300 a.C.: en Poverty Point (Louisiana) os lugareños comezan a construír enormes obras en terra e montañas de pedra.
• 1300 a.C.: os frixos destruen aos hititas.
• 1300 a.C.: os amoritas arrebatan Canaán dos hititas.
• 1300 a.C.: aparecen os ilirios.
• 1300 a.C.: en Xordania establécense os amonitas.
• 1300 a.C.: no Mar Morto fúndase Idumea.
• 1300 a 1100 a.C.: en Micenas, un oleiro grego fai o vaso do guerreiro. Actualmente atópase no Museo Arqueolóxico Nacional, en Atenas.
• 1300 a 1200 a.C.: constrúese o tesouro de Atreo (Micenas, Grecia). Escavouse por Christos Stamatakis en 1878.
• 1300 a 1200 a.C.: constrúese o palacio de Pilos.
• 1282 a.C.: en Megara ( Grecia) Pandión II, o lendario rei de Atenas morre despois de 25 anos de reinado. Foi obrigado por Methion a exiliarse de Atenas. Aegneo sucédeo no trono mentres os seus outros fillos reconquistan o resto de Ática: Nissos reina en Megara, Lycos en Eubea e Pallas no sur de Ática.
• h. 1279 a.C.: en Exipto, Ramsés II convértese en faraón. É o máis influente da XIX dinastía.
• h. 1279 a.C.: a cidade de Troia VI é destruída (o sexto estrato atopado no outeiro onde a cidade reconstruíuse varias veces); se especula con que é a cidade que, segundo a Ilíada de Homero, foi destruída polos gregos despois dun asedio de dez anos.
• h. 1279 - 1213 a.C.: en Abu Simbel (Nubia) constrúese o templo de Ramsés II (dinastía XIX). Realizouse un mural da raíña Nefertari facendo unha ofrenda á deusa Isis na tumba de Nefertari. A tumba está no Val das Raíñas.
• h. 1279-1213 a.C.: en Tebas, Exipto constrúese o templo de Amón, Mut e Jonsu.
• 1278 a.C.: en Exipto, Ramses II derrota aos piratas mariños shardana.
• 1274 a.C.: (outra data dada é 1285 a.C.) Ramsés II lidera a Batalla de Kadesh. En Siria, os exipcios e os hititas libran a que é considerada a maior batalla de carros da antigüidade (máis de 5000 carros). Despois da batalla de Kadesh, as guerras fronteirizas continuaron durante uns 15 anos, que acabaron coa firma do tratado de paz máis antigo coñecido: o Tratado de Qadesh, que tamén estableceu unha alianza de hititas e exipcios contra o Imperio asirio.
• 1274 a.C.: no Imperio Asirio, Shalmaneser I convértese en rei.
• 1270 a.C.: Asiria conquista Mittani.
• 1250 a.C.: en Mesopotamia expándese Asiria.
• 1250 a.C.: Asiria intenta atacar os casitas.
• 1250 a.C.: en Micenas constrúese a famosa Porta dos leóns.
• 1250 a.C.: na Península Ibérica comeza o final da Idade de Bronce nesa rexión. Cultura nativa Cogotas I.1
• 1250 a.C.: en México comeza a civilización Olmeca.
• 1250 a.C.: en Xericó ( Palestina) (32.0, 35.5) un terremoto de magnitude 6,5 rexístrase na Escala de Richter.
• 1235 a.C.: en Frixia morre o rei Tungot
• 1223 a.C.: en Ugarit (actual Siria) un astrólogo escribe a data dun eclipse total. A táboa de arxila coa inscrición atopouse en 1948.
• 1213/1212 a.C.: en Exipto morre o faraón Ramsés II.
• 1213 a.C.: Teseo, lendario rei de Atenas, é deposto e o sucede Menesteo, bisneto de Erecteo e primo segundo do pai de Teseo, Exeo. Se supón que Menesteo estaba asistido por Castor e Polideuco de Esparta, que queren reclamar á súa irmá Helena do seu primeiro marido Teseo. Este último busca refuxio en Esciro, cuxo rei Licomedes é un antigo amigo e aliado. Con todo, Licomedes considera ao seu visitante unha ameaza para o seu trono e procede a asasinalo. Outras historias sitúan estes acontecementos unha década despois, nos anos 1200 a.C.
• 1219 a.C.: Os Frixios arrebataron Canaan aos Amurro
• 1200 a.C.: no Perú comeza a cultura chavín.
• 1200 a.C.: en Anatolia o poder dos hititas colapsou coa destrución da súa capital, Hattusa.
• 1200 a.C.: nas estepas do sur de Rusia comezan a establecerse os cimerios (conxectura indocumentada).
• 1200 a.C.: na antiga China aparecen os primeiros carros.
• 1200 a.C.: na antiga China escríbense os caracteres máis antigos que se conservan.
• 1200 a.C.: os nómades arameos e caldeos convértense nunha grande ameaza para os imperios anteriores Asirio e Imperio babilónico.
• 1200 a.C.: En torno ao Mediterráneo e Oriente Medio hai unha enorme migración de pobos. Véxase Pobos do mar.
• 1200 a.C.: Xorde a cultura La Chorrera, procedente da cultura Machalilla en Ecuador.
• En Grecia morre Cécrope II, lendario rei de Atenas logo de reinar 40 anos. Sucédelle o seu fillo Pandión II. Este foi exiliado polos fillos de Metión (irmán ou sobriño de Cécrops II). Pandión fuxiu a Megara, onde casou coa filla do rei e finalmente herdou o trono. Despois da súa morte, os fillos de Pandión II volveron a Atenas e botaron aos fillos de Metion.
• Na India, o lendario rei Subrata da dinastía BrijadRata ascende ao trono. <! - 1210 a. C. ->
• Na actual Xordania aparecen os Midianitas.
• Século no que a tradición di que Moisés escribiu os dez mandamentos do pobo hebreo.
• Na antiga Grecia aparecen os dorios.
• En Fenicia aparecen os filisteus
• En Pilos (porto grego) constrúese o Palacio de Néstor (un rei mítico que forma parte dos argonautas e que participou na mítica guerra de Troia). En 1939 descubríronse as súas ruínas e atopáronse preto de mil tabletas de arxila escritas en escritura grega lineal B: non menciónase ao rei Nestor.

Persoas relevantes

• Tukulti-Ninurta I (1243-1207 a.C.), rei de Asiria, que levou o imperio medio a un dos seus maiores momentos de gloria.
• Merneptah, faraón da XX dinastía de Exipto entre 1212 e 1202 a.C.
• Amenmeses, faraón da dinastía XIX de Exipto entre 1202 e 1199 a.C.
• Moisés, unha figura importante para o xudaísmo, cristianismo, Islamismo e Baha'is, onde é venerado como profeta, lexislador e líder espiritual.

Notas

Referencias

Véxase tamén