Chamaecyparis
| Chamaecyparis Falsos cipreses Camecíparis | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Follaxe e conos do falso ciprés de Lawson | |||||||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Especies | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Chamaecyparis é un dos oito xéneros da familia das cupresáceas (Cupressaceae), que comprende seis especies orixinarias do leste de Asia (Xapón e Formosa) e do leste e o oeste dos Estados Unidos.[1] [2]
Características
editarSon árbores perennifolias de tamaño de mediano a grande, que medran até 20–70 m de alto, cunha follaxe en ramiñas aplanadas, formando planos netos. As follas son de dous tipos, agullas xuvenís aciculares sobre os exemplares novos até dun ano de idade, e escamosos nas follas dos adultos. Os conos son de globosos a ovais, con 8-14 escamas dispostas en pares decusados opostos; cada escama ten de 2 a 4 pequenas sementes.[2] [3]
Taxonomía
editar
Descrición
editarO xénero foi descrito en 1841 polo botánico francés Édouard Spach (1801-1879).[4]
Etimoloxía
editarO nome científico de xénero, Chamaecyparis, está formado polos elementos do latín científico chamae- e -cyparis. O primeiro elemento está tirado do grego antigo χαμαί chamaí, "en terra", "no chan", e tamén "baixo" e "pequeno", e o segundo deriva do grego antigo κυπάρισσος kypárissos, "ciprés". Literalmente: "ciprés anano".[3] [5]
Sinónimos
editarO xénero tamén se coñece polos seguintes sinónimos (algúns deles impropios):[1] [6]
- Abela Salisb. [7]
- Chamaepeuce Zucc. [8]
- Retinispora Siebold & Zucc. [9] [10]
- Shishindenia Makino ex Koidz. [6]
Nomes vulgares
editarÁs árbores deste xénero adóitaselles chamar en galego falso alcipreste ou alcipreste directamente malia non seren do xénero Cupressus.[Cómpre referencia] [11] [12]
Segundo as normas para a nomenclatura en linguas vulgares das especies vexetais, que aconsellan dar nomes diferentes ás especies de xéneros distintos, uns posíbeis nomes galegos para as especies deste xénero poderían ser falsos cipreses ou o neoloxismo camecíparis.[13]
Especies
editarA maioría dos autores recoñecen seis especies dentro do xénero:[1] [14] Aínda que algúns só recoñcen cinco, ou elevan o seu número a sete.[Cómpre referencia]
- Chamaecyparis formosensis - falso ciprés de Formosa (Taiwán)
- Chamaecyparis lawsoniana - falso ciprés de Lawson (Oeste de América do Norte)
- Chamaecyparis obtusa - falso ciprés hinoki (Xapón)
- Chamaecyparis pisifera - falso ciprés de Sawara (Xapón)
- Chamaecyparis taiwanensis - falso ciprés de Taiwán (Taiwán)
- Chamaecyparis thyoides - falso ciprés branco americano (Leste de América do Norte)
C. taiwanensis é tratado por moitos autores europeos e americanos como unha variedade de Chamaecyparis obtusa (como C. obtusa var. formosana),[15] pero os últimos estudos morfolóxicos e moleculares sitúano dentro da nova especie Chamaecyparis taiwanensis, segundo os botánicos taiwaneses.[16] [17] Ambos os dous taxa difiren nos seus requirimentos ecolóxicos, xa que C. obtusa crece principalmente en lugares secos, mentres que C. taiwanensis ocupa solos húmidos e require lugares máis chuviosos e aire máis húmido.[15]
O xénero Fokienia non é recoñecido por moitos autores como un xénero separado de Chamaecyparis, en cuxo caso Chamaecyparis hodginsii (= Fokienia hodginsii, o falso ciprés de Fuijan, propio da China, Vietnam e Laos) debería agregarse á lista anterior.[18] [19]
Outra especie que era incluída neste xénero, o C. nootkatensis, tranferiuse, en base a evidencias xenéticas e morfolóxicas importantes, ao xénero Callitropsis, pasándose a denominar como Callitropsis nootkatensis, ou de volta a Cupressus nootkatensis, nome co que a especie foi descrita orixinalmente en 1824.[Cómpre referencia] Porén, en BioLib mantense dentro de Chamaecyparis.[20]
Coñécense tamén varias especies descritas a partir do rexistro fósil incluíndo:[21]
- †Chamaecyparis eureka Mediados do Eoceno, illa Axel Heiberg, Canadá.
- †Chamaecyparis linguaefolia Principios-mediados do Oligoceno, Colorado, Estados Unidos.
Cultivo e usos
editarCatro especies (C. lawsoniana, C. obtusa, C. pisifera e C. thyoides) son de considerábel importancia como árbores ornamentais en horticultura; varios centos de cultivares foron seleccionados por varios riscos, incluíndo un tamaño anano, follaxe amarelo, azulado, prateado ou variegado, retención permanente das follas xuvenís e gomos coma fíos cunha ramaxe reducida.[2]
A madeira é aromática, e moi apreciada, en particular no Xapón, onde se usa para a construción de templos.[Cómpre referencia]
Inimigos
editarAs especies de Chamaecyparis son parasitadas polo fungo Gymnosporangium clavariiforme.[22]
Ademais son utilizadas como plantas alimenticias polas larvas de certas especies de lepidópteros, coma Eupithecia pusillata e Panolis flammea.[Cómpre referencia]
Nalgunhas zonas, o cultivo vese limitado polas enfermidades de raíz causadas por especies de fungos do xénero Phytophthora, sendo C. lawsoniana particularmente susceptíbel a P. lateralis. Actualmente moitas das áreas autóctonas onde medran os exemplares máis antigos de C. lawsoniana están afectadas por este fungo, introducido recentemente nos Estados Unidos, que termina por matar a árbore. Non hai cura para as árbores infectadas, sendo o control da dispersión do fungo a única forma eficaz de combatelo. Actualmente estanse a investigar variedades resistentes.[Cómpre referencia]
En Galicia
editarEn Galicia cultívanse, en distintos parques e xardíns, catro das especies deste xénero:[3]
Notas
editar- ↑ 1,0 1,1 1,2 Kew World Checklist of Selected Plant Famlies Arquivado 18 de outubro de 2019 en Wayback Machine..
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Mitchell 1979, pp. 76-87.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Castro, Freire & Prunell 1989, pp. 71-73.
- ↑ Philippe Jaussaud & Édouard R. Brygoo (2004): Du Jardin au Muséum en 516 biographies. Paris: Muséum national d’histoire naturelle de Paris. ISBN 2-8565-3565-8, p. 630.
- ↑ Chamaecyparis no Merriam-Webster Unabridged Dictionary
- ↑ 6,0 6,1 Shishindenia Arquivado 04 de xaneiro de 2018 en Wayback Machine. en GBIF.
- ↑ Abela Salisb. en Tropicos.
- ↑ Chamaepeuce Zucc. en GBIF.
- ↑ Retinispora Siebold & Zucc. en GBIF.
- ↑ Retinispora Siebold & Zucc. en Tropicos.
- ↑ ciprés no Dicionario da RAG.
- ↑ alcipreste no Dicionario da RAG.
- ↑ Mitchell 1979, p. 76.
- ↑ Biota of North America Program 2013 county distribution maps
- ↑ 15,0 15,1 Farjon 2005.
- ↑ Hwang, S.-Y.; Lin, H.-W.; Kuo, Y. S. & Lin, T. P. (2001): "RAPD variation in relation to population differentiation of Chamaecyparis formosensis and Chamaecyparis taiwanensis". Bot. Bull. Acad. Sinica 42: 173-179.
- ↑ Hwang, L.-H.; Hwang, S.-Y. & Lin, T.-P. (2000): "Low Chloroplast DNA Variation and Population Differentiation of Chamaecyparis formosensis and Chamaecyparis taiwanensis'"'. Taiwan J. Forest Sci. Ler en liña Arquivado 09 de febreiro de 2012 en Wayback Machine..
- ↑ Fokienia en BioLib (en inglés).
- ↑ Christopher J. Earle (2011). "Chamaecyparis". The Gymnosperm Database. Consultado o 4 de decembro de 2018.
- ↑ Nootka Cypress Chamaecyparis nootkatensis (D. Don) Spach en BiolLib (en inglés).
- ↑ Kotyk, M. E. A.; Basinger, J. F.; McIlver, E. E. (2003). "Early Tertiary Chamaecyparis Spach from Axel Heiberg Island, Canadian High Arctic". Canadian Journal of Botany 81: 113–130. doi:10.1139/B03-007.
- ↑ Chamaecyparis Spach en BioLib (en inglés).
Véxase tamén
editarWikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Chamaecyparis  |
| Wikispecies posúe unha páxina sobre: Chamaecyparis |
Bibliografía
editar- Castro, Marisa, Luís Freire e Antonio Prunell (1989): Guía das Árbores de Galicia. Autóctonas e ornamentais. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 84-7507-406-5.
- Farjon, A. (2005): Monograph of Cupressaceae and Sciadopitys. Royal Botanic Gardens, Kew. ISBN 1-8424-6068-4.
- Mitchell, Alan (1979): Guía de campo de los árboles de Europa. Barcelona: Ediciones Omega, S. A. ISBN 84-2820-549-3.
- Rushforth, Keith D. (1987): Conifers. Nova York City, Nova York, EUA: Facts on File. ISBN 978-0-8160-1735-5.
Outros artigos
editarLigazóns externas
editar- Chamaecyparis en Gymnosperm Database (en inglés).
- Germplasm Resources Information Network: Chamaecyparis (en inglés).
- USDA forest service Arquivado 20 de febreiro de 2007 en Wayback Machine. (en inglés).
- O xénero Chamaecyparis en Árboles Ibéricos (en castelán).
- Chamaecyparis Spach en BioLib (en inglés).