Beirlín

Teimpléad:Bailte sa Ghearmáin Is í Beirlín (Gearmáinis: Berlin) príomhchathair na Gearmáine, agus í ar an gcathair is mó sa tír sin, nó tá 3,440,441 duine ina gcónaí ansin (ó thús mí Aibreán 2010); is ísliú é sin ón 4.5 mhilliún duine a bhíodh sa chathair roimh an Dara Cogadh Domhanda. Is í an dara cathair is mó san Aontas Eorpach chomh maith; níl aon chathair níos mó ná í cé is moite de Londain. Sna tréimhse 1949-1990, bhí an chathair dealaithe ina dhá cuid, Beirlín Thoir agus Beirlín Thiar. Ba í Beirlín Thoir príomhchathair Dhaonphoblacht na Gearmáine, ach bhí stádas Bheirlín Thiar ina cnámh spairne. Ba é dearcadh mhuintir na cathrach féin gur ceann de stáit de Phoblacht Chónasctha na Gearmáine a bhí ann, ach ní raibh na cumhachtaí forghabhála, an tAontas Sóivéadach ach go háirithe, sásta glacadh leis seo. Ba é polasaí Dhaonphoblacht na Gearmáine, ach go háirithe, Selbständige Politische Einheit West-Berlin ("Slánaonad Polaitiúil Neamhspleách Bheirlín Thiar") a thabhairt ar an leath thiar den chathair.

Sa bhliain 1961, tógadh balla idir an dá leath den chathair. Nuair a tháinig deireadh leis an gCogadh Fuar, ceann de na siombailí ba chumhachtaí don athrú mór seo ab ea é an dóigh ar chuir an chosmhuintir an balla de dhroim an tsaoil.

Tá lár stairiúil na cathrach suite idir na haibhneacha úd Spree agus Havel, agus an stát cónasctha úd Brandenburg á timpeallú ó gach taobh.

Mar gheall ar an spórt i mBeirlín, is iad Hertha BSC agus 1. FC Union Berlin a imríonn sa dara sraith, Zweite Bundesliga, na clubanna sacair a bhfuil an cáil is mó orthu. Tá clú agus cáil ar Alba Berlin mar fhoireann cispheile.

Íomhánna

• 
  An Reichstag, suíomh Phairlimint na Gearmáine
• 
  An túr teilifíse i mBeirlín-Tiergarten.
• 
  Siegessäule (Colún an Bhua) i mBeirlín
• 
  Caisleán Charlottenburg i mBeirlín.
• 
  Geata Brandenburg
• 
  Balla Bheirlín sa bhliain 1986.
• 
  Balla Bheirlín sa bhliain 1989.
• 
  Potsdamer Platz i mBeirlín.
• 
  Gedächtniskirche (Eaglais cuimhneacháin)
• 
  Buddy Bär

Ceantair

Tá an chathair roinnte i ndá cheantar déag ar a dtugtar Bezirke nó Verwaltungsbezirke (ceantair riaracháin), mar seo a leanas:

Mitte Friedrichshain-Kreuzberg Pankow Charlottenburg-Wilmersdorf Spandau Steglitz-Zehlendorf Tempelhof-Schöneberg Neukölln Treptow-Köpenick Marzahn-Hellersdorf Lichtenberg Reinickendorf

Daoine mór le rá

Berlin-Mitte, ceartlár na cathrach.

• Friedrich II na Prúise, rí ar an bPrúis a rugadh i mBeirlín i 1712.
• Wilhelm von Humboldt, taidhleoir agus teangeolaí Gearmánach a bhásaigh i mBeirlín i 1835.
• Alexander von Humboldt, nádúraí is geografaí Gearmánach a rugadh i mBeirlín i 1769.
• Na deartháireacha Grimm, teangeolaithe Gearmánacha a bhásaigh i mBeirlín.
• Paul Heyse, scríbhneoir Gearmánach a rugadh i mBeirlín i 1830.
• Walter Adolph Gropius, ailtire Gearmánach a rugadh i mBeirlín i 1883.
• Marlene Dietrich, amhránaí agus aisteoir Gearmánach a rugadh i mBeirlín i 1901.

Féach freisin

• Ollscoil Humboldt Bheirlín
• Potsdam
• An Phrúis

Naisc sheachtracha

• WikiTravel - Beirlín
• Berlin.de - Suíomh oifigiúil
• Berlin.unlike.net - Suíomh do chuairteoirí atá dírithe ar lucht na n-óg. Eolas agus leideanna as Béarla.