Airgeadra: Difríocht idir leaganacha

Content deleted Content added

Inline

Leagan reatha ó 18:01, 8 Deireadh Fómhair 2024

Tugtar airgeadra ar an saghas airgid a mbaintear feidhm as i dtíortha éagsúla an domhain. De ghnáth, bíonn airgeadra oifigiúil i dtír a bhaintear feidhm as le fiacha a íoc go dleathúil.

Stair

Sa stair, bhí iliomad airgeadraí ar domhain, agus ní hamháin nach raibh sé éasca coinneáil suas le rátaí malartúcháin agus leis na bhfoaonaid a bhí bunaithe ar chodáin éagsúla de réir tíre, ach ní i gcónaí a bhí an meáchan nó an ábhar chéanna sna boinn. Ba ar mhiotail luachmhara a bhí an airgeadra bunaithe ar feadh an chuid is mó den ré stairiúil san iarthar, go háirithe ór agus airgead.

Bhaintí, agus baintear fós, feidhm as miotail de luach níos ísle le haonaid níos lú. Lean an scéal mar seo go dtí tús an fichiú haois, nuair a thréigh SAM caighdeán an óir ar an 15 Lúnasa 1971.

I go leor tíortha, ámh, bhí córais eile malartúcháin ar bun. Dheintí malairt ar ábhar nó earra amháin le hobair nó le earra eile, agus tá a leithéid de chórais ar bun fós in áiteanna áirithe ar domhain. In Éirinn fadó, mar shampla, ba le beithígh a íoctaí fiacha, cáin, agus spré.

Ba é Napoleon ar dtús a chuir córas airgeadra láidir a bhí bunaithe ar an gcóras deachúil ar bun, ag an am céanna ar chuir sé an córas deachúil ar bun le meáchan agus toirt.

Na margaí airgeadraí inniu

I measc mór-airgeadraí an domhain faoi láthair, tá an euro, atá in úsáid i 25 tír de chuid an Aontais Eorpaigh, dollar na Stát Aontaithe, punt na Ríochta Aontaithe, agus an rúbal Rúiseach.

Mar go bhfuil airgeadraí laga ag go leor tíortha eile, baintear feidhm as na haonaid thuas go neamhoifigiúil le ceannach i dtíortha éagsúla ina mbíonn a lán turasóireachta.

Is i ndollar na Stáit Aontaithe, de ghnáth, a dhéantar ceannach agus díol ar ola agus ar bhunearraí eile go hidirnáisiúnta. Is é an dollar ar an airgeadra cúltaca is mó ó na 1920idí ar aghaidh.

Tagairtí

@@ Líne 1: / Líne 1: @@
-Tugtar '''airgeadra''' ar an saghas airgid a mbaintear feidhm as i dtíortha éagsúla an domhain. De ghnáth, bíonn airgeadra oifigiúil i dtír a bhaintear feidhm as le fiacha a íoc go dleathúil. Sa stair, bhí iliomad airgeadraí ar domhain, agus ní hamháin nach raibh sé éasca coinneáil suas le rátaí malartúcháin agus leis na bhfoaonaid a bhí bunaithe ar chodáin éagsúla de réir tíre, ach ní i gcónaí a bhí an meáchan nó an ábhar chéanna sna boinn. Ba ar mhiotail luachmhara a bhí an airgeadra bunaithe ar feadh an chuid is mó den ré stairiúil san iarthar, go háirithe [[ór]] agus [[airgead]]. Bhaintí, agus baintear fós, feidhm as miotail de luach níos ísle le haonaid níos lú. Lean an scéal mar seo go dtí tús an fichiú Aois, nuair a thréigh [[SAM]] [[caighdeán an óir]] ar deireadh.
+Tugtar '''airgeadra''' ar an saghas [[Airgead (eacnamaíocht)|airgid]] a mbaintear feidhm as i dtíortha éagsúla an domhain. De ghnáth, bíonn airgeadra oifigiúil i dtír a bhaintear feidhm as le fiacha a íoc go [[Dlí|dleathúil]].
+[[Íomhá:ExchangeRate EUR USD 1999-2017.svg|alt=|clé|mion|277x277px|'''Ráta malairte''', EUR USD 1999-2017. Mar shampla, fágadh drochbhail ar an dollar ar na [[Margadh airgeadraí|margaí airgeadra]] 2002-2008.]]
+== Stair ==
+Sa [[stair]], bhí iliomad airgeadraí ar domhain, agus ní hamháin nach raibh sé éasca coinneáil suas le rátaí malartúcháin agus leis na bhfoaonaid a bhí bunaithe ar chodáin éagsúla de réir tíre, ach ní i gcónaí a bhí an meáchan nó an ábhar chéanna sna boinn. Ba ar mhiotail luachmhara a bhí an airgeadra bunaithe ar feadh an chuid is mó den ré stairiúil san [[Iarthar na hEorpa|iarthar]], go háirithe [[ór]] agus [[Airgead (dúil)|airgead]].
+Bhaintí, agus baintear fós, feidhm as miotail de luach níos ísle le haonaid níos lú. Lean an scéal mar seo go dtí tús an [[20ú haois|fichiú haois]], nuair a thréigh [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|SAM]] [[caighdeán an óir]] ar an [[15 Lúnasa]] [[1971]].
 I go leor tíortha, ámh, bhí córais eile malartúcháin ar bun. Dheintí malairt ar ábhar nó earra amháin le hobair nó le earra eile, agus tá a leithéid de chórais ar bun fós in áiteanna áirithe ar domhain. In Éirinn fadó, mar shampla, ba le beithígh a íoctaí fiacha, [[cáin]], agus [[spré]].
-Ba é Napoleon ar dtús a chuir córas airgeadra láidir a bhí bunaithe ar an gcóras deachúil ar bun, ag an am céanna ar chuir sé an córas deachúil ar bun le meáchan agus toirt.
+Ba é [[Napoléon Bonaparte|Napoleon]] ar dtús a chuir córas airgeadra láidir a bhí bunaithe ar an gcóras deachúil ar bun, ag an am céanna ar chuir sé an córas deachúil ar bun le [[meáchan]] agus toirt.
+== Na margaí airgeadraí inniu ==
+I measc mór-airgeadraí an domhain faoi láthair, tá an [[euro]], atá in úsáid i 25 tír de chuid an [[an tAontas Eorpach|Aontais Eorpaigh]], [[dollar]] na [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stát Aontaithe]], [[punt Sasanach|punt]] [[an Ríocht Aontaithe|na Ríochta Aontaithe]], agus an [[rúbal]] [[an Rúis|Rúiseach]].
-Imeasc mór-airgeadraí an domhain faoi láthair, tá an [[eoró|euro]], atá in úsáid i 25 tír de chuid an [[an tAontas Eorpach|Aontais Eorpaigh]], [[dollar]] na [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stát Aontaithe]], [[punt Sasanach|punt]] [[an Ríocht Aontaithe|na Ríochta Aontaithe]], agus an [[rúbal]] [[an Rúis|Rúiseach]]. Mar go bhfuil airgeadraí laga ag go leor tíortha eile, baintear feidhm as na haonaid thuas go neamhoifigiúil le ceannach i dtíortha éagsúla ina mbíonn a lán turasóireachta. Is i ndollar SAM, de ghnáth, a dhéantar ceannach agus díol ar [[ola]] agus ar bhunearraí eile go hidirnáisiúnta.
+Mar go bhfuil airgeadraí laga ag go leor tíortha eile, baintear feidhm as na haonaid thuas go neamhoifigiúil le ceannach i dtíortha éagsúla ina mbíonn a lán turasóireachta.
-{{síol}}
+Is i n[[dollar na Stáit Aontaithe]], de ghnáth, a dhéantar ceannach agus díol ar [[ola]] agus ar bhunearraí eile go hidirnáisiúnta. Is é an dollar ar an [[airgeadra cúltaca]] is mó ó na [[1920idí]] ar aghaidh.
-[[Catagóir:Airgead]]
+== Tagairtí ==
-[[an:Divisa]]
+{{reflist}}
-[[ar:عملة]]
+[[Catagóir:Margadh airgeadraí]]
-[[arc:ܙܘܙܐ]]
-[[ast:Divisa]]
+[[Catagóir:Airgeadra]]
-[[az:Valyuta]]
-[[bar:Währung]]
-[[bat-smg:Valiota]]
-[[be:Валюта]]
-[[be-x-old:Валюта (фінансы)]]
-[[bg:Валута]]
-[[br:Moneiz]]
-[[bs:Valuta]]
-[[ca:Moneda]]
-[[ckb:دراو]]
-[[cs:Měna]]
-[[cu:Пла́тьно срѣ́дьство]]
-[[cy:Arian cyfred]]
-[[da:Valuta]]
-[[de:Währung]]
-[[en:Currency]]
-[[eo:Valuto]]
-[[es:Divisa]]
-[[et:Valuuta]]
-[[eu:Dibisa]]
-[[ext:Monea]]
-[[fa:یکای پول]]
-[[fi:Valuutta]]
-[[fo:Gjaldoyra]]
-[[fr:Devise (monnaie)]]
-[[fy:Munt]]
-[[gl:Divisa]]
-[[he:מטבע חוץ]]
-[[hr:Valuta]]
-[[hu:Valuta (fizetőeszköz)]]
-[[ia:Numerario]]
-[[id:Mata uang]]
-[[is:Gjaldmiðill]]
-[[it:Valuta]]
-[[ja:通貨]]
-[[jv:Valuta]]
-[[ka:ვალუტა]]
-[[kn:ನಗದು]]
-[[ko:통화]]
-[[krc:Валюта]]
-[[la:Moneta (pecunia)]]
-[[lo:ເງິນຕາ]]
-[[lt:Valiuta]]
-[[lv:Valūta]]
-[[mk:Валута]]
-[[mn:Валют]]
-[[ms:Mata wang]]
-[[nds:Geldsoort]]
-[[new:दां]]
-[[nl:Valuta]]
-[[nn:Valuta]]
-[[no:Valuta]]
-[[nrm:Mounaie]]
-[[os:Валютæ]]
-[[pih:Kurencii]]
-[[pl:Waluta]]
-[[pt:Moeda]]
-[[qu:Kañina]]
-[[rm:Valuta]]
-[[ro:Valută]]
-[[ru:Валюта]]
-[[sah:Валюта]]
-[[se:Ruhta]]
-[[simple:Currency]]
-[[sk:Mena]]
-[[sl:Valuta]]
-[[sr:Валута]]
-[[su:Mata uang]]
-[[sv:Valuta]]
-[[ta:நாணயம்]]
-[[th:สกุลเงิน]]
-[[tl:Pananalapi (yunit ng palitan)]]
-[[tr:Döviz]]
-[[uk:Валюта]]
-[[ur:فلس]]
-[[uz:Valyuta]]
-[[vec:Vałuta]]
-[[vi:Tiền tệ]]
-[[wa:Manoye]]
-[[war:Pananalapi]]
-[[yi:וואלוטע]]
-[[yo:Owóníná]]
-[[zh:通貨]]