Jump to content

An Vicipéid: Difríocht idir leaganacha

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
Cealaíodh athrú 690168 le 109.78.89.221 (plé)
m Bhog Kevin Scannell an leathanach Vicipéid go An Vicipéid: an nós atá againn le fada; buíochas do Lyonskvn
 
(45 intermediate revisions by 29 users not shown)
Líne 1: Líne 1:
{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
[[Íomhá:Wikipedia-logo-v2.svg|150px|deas|mion|Suaitheantas don Vicipéid]]
Is ciclipéid ar líne é an '''Vicipéid''' atá scríofa agus á chothabháil ag pobal oibrithe deonacha, ar a dtugtar Vicipéideoirí, trí chomhoibriú oscailte agus trí úsáid a bhaint as córas eagarthóireachta vicí-bhunaithe ar a dtugtar MediaWiki.
Ciclipéid Ghréasán-bhunaithe, ilteangach is ea an '''Vicipéid''' agus tá an méid a bhfuil inti ar fáil saor in aisce do phobal na cruinne. Tá sí scríofa ag an bpobal don phobal agus bíonn sé de dheis ag duine ar bith le rochtain [[Idirlíon|Idirlín]] acu a bhfuil ann a athrú. Is iomaí Vicipéid atá ann, mar shampla [[Vicipéid an Bhéarla]], [[Vicipéid na Fraincise]] agus [[Vicipéid na Gaeilge]]. Scríobhadh an chéad alt sa leagan Gaeilge i mí [[Eanáir]] [[2004]] agus faoi láthair tá {{NUMBEROFARTICLES}} alt ann.
Is í an Vicipéid an saothar tagartha is mó agus is mó léite sa stair, agus i rith an ama bhí sí ar cheann de na 10 suíomhanna gréasáin is mó tóir.<ref>Kaplan Andreas, Haenlein Michael (2014) Collaborative projects (social media application): About Wikipedia, the free encyclopedia. ''Business Horizons'', Volume 57, Issue 5, lgh 617-626</ref> Cruthaithe ag Jimmy Wales agus Larry Sanger ar 15 Eanáir, 2001, tá sé á óstáil ag an bhFondúireacht Wikimedia, eagraíocht neamhbhrabúis Mheiriceá.

Tá sí scríofa ag an bpobal don phobal agus tá duine ar bith in ann í a athrú ach teacht a bheith aige ar an Idirlíon. Is iomaí Vicipéid atá ann agus [[Vicipéid an Bhéarla]], [[Vicipéid na Fraincise]] agus [[Vicipéid na Gaeilge]] ina measc.

Scríobhadh an chéad alt sa leagan [[Gaeilge]] i mí [[Eanáir]] 2004 agus faoi láthair tá {{NUMBEROFARTICLES}} alt ann.


== Stair ==
== Stair ==
Tháinig an leagan Béarla ''Wikipedia'' (comhfhocal den fhocal Havaíoch ''wiki'' "scioptha" agus an focal Béarla ''encyclopedia'') ar an bhfód sa bhliain 2000<ref>http://www.beo.ie/alt-wikipedia-tionscadal-an-fhiuntach-ar-fad.aspx</ref> mar chomhthogra den chiclipéid phroifisiúnta [[Nupedia]]. Tá an togra ar fad faoi stiúir an eagrais [[Wikimedia Foundation]] a fheidhmíonn ar bhonn neamh-bhrabach. Braitheann an eagraíocht ar shíntiúis le coinneáil ag imeacht.
Comhfhocal a tháinig ón bhfocal Havaíoch ''wiki'' ("scioptha") agus ón bh[[focal]] [[Béarla]] ''encyclopedia'' is ea ''Wikipedia'', agus tháinig sé ar an bhfód sa bhliain 2000<ref>http://www.beo.ie/alt-wikipedia-tionscadal-an-fhiuntach-ar-fad.aspx</ref> mar chomhthogra den chiclipéid phroifisiúnta [[Nupedia]]. Tá an togra ar fad faoi stiúir an [[Wikimedia Foundation]], eagraíocht a oibríonn gan bhrabach agus atá i dtaobh le síntiúis.


Ó bunaíodh í, tá clú agus cáil na Vicipéide tar éis fás go sciobtha. Tá roinnt tograí eile ([[Wikibooks]], [[Vicífhoclóir|Wiktionary]], srl.) atá gaolta leis an Vicipéid tar éis teacht chun cinn de bharr caithréime na Vicipéide.
Leathnaigh clú agus cáil na Vicipéide mar thionscnamh domhanda go sciobtha. Tá roinnt tograí eile ([[Wikibooks]], [[Vicífhoclóir]], srl.) ag siúl leis an Vicipéid agus iad ag dul chun cinn in éineacht leis an Vicipéid féin.


== Eagraoíocht ==
== Eagraíocht ==

[[Íomhá:History comparison example.png|thumb|Ag cur an Vicipéid in eagar – leathanach roimh agus ina dhiaidh a chuid eagraíocht.]]
[[Íomhá:History comparison example.png|mion|clé|Ag cur an Vicipéid in eagar – leathanach roimh agus ina dhiaidh a chuid eagraíocht.]]
Moltar go láidir d'eagarthóirí cloí le dearcadh neodrach sa tslí is go ndéantar achoimriú ar dhearcaí éagsúla ar ábhar ionas nach mbíonn ailt scríofa i mbealach claonta.
Moltar go láidir d'eagarthóirí cloí le dearcadh neodrach sa tslí is go ndéantar achoimriú neamhchlaonta de thuairimí éagsúla ar an [[ábhar]].


== Conspóid ==
== Conspóid ==
Luaitear an Vicipéid go minic sna meáin agus sa saol acadúil ach fós féin, tá roinnt ceisteanna ardaithe maidir le hiontaofacht na Vicipéide. Tá moladh agus cáineadh faighte aici maidir leis an tslí a dháiltear í, a eagraítear de shíor í, an clúdach leathan atá aici chomh maith leis an ngné ilteangach atá ag baint léi.


[[Íomhá:Calbayog 2014 warwiki editathon 1.JPG|mion|clé|Daoine ag obair ar an leagan Waray den Vicipéid ag ''editathon'' in Calbayog, sna [[Na Filipínigh|Filipínigh]], Samhain 2014]]
Tá conspóid ag baint leis an Vicipéid mar shaothar tagartha. De bharr go bhfuil sí an-oscailte tarlaíonn [[loitiméireacht]] (creachadóireacht), míchruinneas, neamh-chomhsheasamacht, caighdeán measctha agus tuairimí gan bunús. Cuireadh ina leith freisin go bhfuil easpa údaráis agus easpa freagrachta ag baint léi. É sin ar fad ráite, tá tóir mhór ann le haghaidh scóp agus doimhneas a cuid alt, chomh maith lena hathruithe rialta agus úsáidtear go rialta í mar fhoinse thagartha.

Is minic a luaitear an Vicipéid sna [[meáin chumarsáide|meáin]] agus sa saol acadúil. Mar sin féin, bíonn conspóidí ar siúl faoin Vicipéid mar shaothar tagartha. Tá moladh agus cáineadh faighte aici maidir leis an tslí a ndáiltear agus a n-eagraítear í, leis an méid topaicí atá aici agus lena cuid ilteangachais. Tá sí an-oscailte agus is féidir loitiméireacht a dhéanamh uirthi, gan trácht ar í a dhul i mbaol an mhíchruinnis agus na neamh-chomhsheasmhachta, cé go mbíonn na riarthóirí san airdeall ar a leithéidí.

Locht mór eile a chuirtear ina leith is ea an easpa [[bean|ban]] atá uirthi mar riarthóirí agus mar [[scríbhneoir]]í. Fágann sé seo a rian ar an gcaoi a gcaitear le mná mar ábhar eolais. Is beag aird a thugtar orthu, mar shampla, i gcúrsaí [[eolaíocht]]a agus [[teicneolaíocht]]a. Tá sé áitithe mura bhfuil [[beathaisnéis]] fhónta mná ar an Vicipéid go síltear nach cuid suntais í, rud is cúis le himeallú féinchothaithe.

Tá an Wikipedia Foundation buartha faoi seo agus tá tréaniarracht á déanamh ar mhná a mhealladh isteach, cé gur beag rath atá ar an obair go dtí seo.<ref>Jenny Kleeman, 'Wikipedia has lots of weaknesses, the worst of which is lack of women editors,' ''AFRWeekend'', 26 Bealtaine 2015: http://www.afr.com/technology/social-media/wikipedia-has-lots-of-weaknesses-the-worst-of-which-is-lack-of-women-editors-20150609-ghjudy</ref>

D'ainneoin na lochtanna úd, tugann solúbthacht agus oscailteacht féin na Vicipéide deis do scríbhneoirí an tionscnamh a fheabhsú mar fhoinse thagartha.


== Tagairtí ==
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
<references/>


== Naisc sheachtracha ==
== Naisc sheachtracha ==

* [http://www.beo.ie/alt-wikipedia-ag-fas-de-shior.aspx Alt ag Mary Beth Taylor de chuid www.beo.ie, 2005]
* [http://www.beo.ie/alt-wikipedia-tionscadal-an-fhiuntach-ar-fad.aspx "Wikipedia: tionscadal an-fhiúntach ar fad", Alt de chuid www.beo.ie, 2005]
* [http://www.beo.ie/alt-wikipedia-ag-fas-de-shior.aspx Alt ag Mary Beth Taylor de chuid www.beo.ie, 2005]
* [http://www.beo.ie/alt-wikipedia-tionscadal-an-fhiuntach-ar-fad.aspx "Wikipedia: tionscadal an-fhiúntach ar fad", Alt de chuid www.beo.ie, 2005]
* [http://www.beo.ie/alt-suiomhanna-den-chead-scoth.aspx Alt de chuid "Suíomhanna den chéad scoth" www.beo.ie]
* [http://www.beo.ie/alt-suiomhanna-den-chead-scoth.aspx Alt de chuid "Suíomhanna den chéad scoth" www.beo.ie]


* (as Béarla) [http://www.wikipedia.org/wiki/User:Jimbo_Wales/Pushing_To_1.0 Wikipedia 1.0 (plan and discussion)]
* {{en}} [http://www.wikipedia.org/wiki/User:Jimbo_Wales/Pushing_To_1.0 Wikipedia 1.0 (plan and discussion)]
* (as Béarla) [http://www.gnu.org/encyclopedia/free-encyclopedia.html The Free Universal Encyclopedia and Learning Resource] by Richard Stallman (RMS)
* {{en}} [http://www.gnu.org/encyclopedia/free-encyclopedia.html The Free Universal Encyclopedia and Learning Resource] by Richard Stallman (RMS)
* (as Béarla) [http://www.gnu.org/encyclopedia/encyclopedia.html FSF endorsement of Wikipedia]
* {{en}} [http://www.gnu.org/encyclopedia/encyclopedia.html FSF endorsement of Wikipedia]
* (as Béarla) [http://mail.wikipedia.org/pipermail/wikipedia-l/2001-September/000481.html RMS describes Wikipedia as 'exciting news']
* {{en}} [http://mail.wikipedia.org/pipermail/wikipedia-l/2001-September/000481.html RMS describes Wikipedia as 'exciting news']
* [http://meta.wikimedia.org/ meta]
* [http://meta.wikimedia.org/ meta]
* (as Béarla) [http://wikipedia.sourceforge.net MediaWiki Fersiwn 1.9.3] - [[SourceForge]]
* {{en}} [http://wikipedia.sourceforge.net MediaWiki Fersiwn 1.9.3] - [[SourceForge]]
* (as Béarla) [http://www.wikipedia.org/wiki/wikipedia:press%20coverage Wikipedia press coverage]
* {{en}} [http://www.wikipedia.org/wiki/wikipedia:press%20coverage Wikipedia press coverage]
* (as Béarla) [http://search.news.yahoo.com/search/news/?c=&p=wikipedia Yahoo News articles that mention Wikipedia] (updated regularly)
* {{en}} [http://search.news.yahoo.com/search/news/?c=&p=wikipedia Yahoo News articles that mention Wikipedia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20031215205945/http://search.news.yahoo.com/search/news/?c=&p=wikipedia |date=2003-12-15 }} (updated regularly)
* (as Béarla) [http://www.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Monkeypox&diff=1029085&oldid=1029083 Sarah Lane's vandalism of the monkeypox article]
* {{en}} [http://www.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Monkeypox&diff=1029085&oldid=1029083 Sarah Lane's vandalism of the monkeypox article]
* (as Béarla) [http://www.cnn.com/2003/TECH/internet/08/03/wikipedia/index.html Wikipedia Article on CNN]
* {{en}} [http://www.cnn.com/2003/TECH/internet/08/03/wikipedia/index.html Wikipedia Article on CNN]
* (as Béarla) [http://researchweb.watson.ibm.com/history/ IBM History Flow]: Technical experiment on "visualizing dynamic, evolving documents and the interactions of multiple collaborating authors." Uses various Wikipedia articles as example data.
* {{en}} [http://researchweb.watson.ibm.com/history/ IBM History Flow] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040603122153/http://researchweb.watson.ibm.com/history/ |date=2004-06-03 }}: Technical experiment on "visualizing dynamic, evolving documents and the interactions of multiple collaborating authors." Uses various Wikipedia articles as example data.

{{Vicipéidí}}


[[Catagóir:Vicipéid]]
[[Catagóir:Vicipéid]]
[[Catagóir:Láithreáin ghréasáin]]
[[Catagóir:Láithreáin gréasáin]]
[[Catagóir:Láithreáin oiriúnaithe don Ghaeilge]]
[[Catagóir:Láithreáin oiriúnaithe don Ghaeilge]]

{{Nasc AR|ceb}}
{{Link GA|eo}}
{{Link GA|es}}
{{Link GA|en}}

Leagan reatha ó 15:26, 2 Eanáir 2024

Bosca Sonraí EagraíochtaAn Vicipéid

Cuir in eagar ar Wikidata

Manathe free encyclopedia that anyone can edit Cuir in eagar ar Wikidata
SonógChilopoda wikiphiliae Cuir in eagar ar Wikidata
Ainmnithe in ómósvicí agus ciclipéid Cuir in eagar ar Wikidata
Sonraí
Ainm gearrWikipédia, Wikipedia, ウィキペディア, Viquipèdia, Wikipèdia, Vicipaedia, Wikipedia, Βικιπαίδεια, ဝီကီပီးဒီးယား, ويكبيديا agus Wikipedia Cuir in eagar ar Wikidata
Cineálciclipéid Idirlín
self-depicting entity (en) Aistrigh
speisialtacht
user-generated content platform (en) Aistrigh
ardán ar líne an-mhór
tionscadal sluafhoinsithe
tionscadal de chuid Fhondúireacht Wikimedia
ábhar oscailte
suíomh MediaWiki
sociotope (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Stair
Dáta a bunaíodh15 Eanáir 2001
Bunaitheoir(í)Jimmy Wales agus Larry Sanger Cuir in eagar ar Wikidata
Gníomhaíocht
Táirgeciclipéid Idirlín Cuir in eagar ar Wikidata
Rialachas corparáideach
OibreoirEquinix
Wikimedia Foundation (2003–) Cuir in eagar ar Wikidata
ÚinéirWikimedia Foundation (2003–) Cuir in eagar ar Wikidata
Eile
1545Datenbank-Infosystem Cuir in eagar ar Wikidata
Gradam a fuarthas

Suíomh gréasáinhttps://wikipedia.org/
IMDB: co0371887 Facebook: Wikipedia Twitter: Wikipedia Mastodon: Wikipedia@wikis.world Instagram: wikipedia Cuir in eagar ar Wikidata

Is ciclipéid ar líne é an Vicipéid atá scríofa agus á chothabháil ag pobal oibrithe deonacha, ar a dtugtar Vicipéideoirí, trí chomhoibriú oscailte agus trí úsáid a bhaint as córas eagarthóireachta vicí-bhunaithe ar a dtugtar MediaWiki. Is í an Vicipéid an saothar tagartha is mó agus is mó léite sa stair, agus i rith an ama bhí sí ar cheann de na 10 suíomhanna gréasáin is mó tóir.[1] Cruthaithe ag Jimmy Wales agus Larry Sanger ar 15 Eanáir, 2001, tá sé á óstáil ag an bhFondúireacht Wikimedia, eagraíocht neamhbhrabúis Mheiriceá.

Tá sí scríofa ag an bpobal don phobal agus tá duine ar bith in ann í a athrú ach teacht a bheith aige ar an Idirlíon. Is iomaí Vicipéid atá ann agus Vicipéid an Bhéarla, Vicipéid na Fraincise agus Vicipéid na Gaeilge ina measc.

Scríobhadh an chéad alt sa leagan Gaeilge i mí Eanáir 2004 agus faoi láthair tá 60,808 alt ann.

Comhfhocal a tháinig ón bhfocal Havaíoch wiki ("scioptha") agus ón bhfocal Béarla encyclopedia is ea Wikipedia, agus tháinig sé ar an bhfód sa bhliain 2000[2] mar chomhthogra den chiclipéid phroifisiúnta Nupedia. Tá an togra ar fad faoi stiúir an Wikimedia Foundation, eagraíocht a oibríonn gan bhrabach agus atá i dtaobh le síntiúis.

Leathnaigh clú agus cáil na Vicipéide mar thionscnamh domhanda go sciobtha. Tá roinnt tograí eile (Wikibooks, Vicífhoclóir, srl.) ag siúl leis an Vicipéid agus iad ag dul chun cinn in éineacht leis an Vicipéid féin.

Ag cur an Vicipéid in eagar – leathanach roimh agus ina dhiaidh a chuid eagraíocht.

Moltar go láidir d'eagarthóirí cloí le dearcadh neodrach sa tslí is go ndéantar achoimriú neamhchlaonta de thuairimí éagsúla ar an ábhar.

Daoine ag obair ar an leagan Waray den Vicipéid ag editathon in Calbayog, sna Filipínigh, Samhain 2014

Is minic a luaitear an Vicipéid sna meáin agus sa saol acadúil. Mar sin féin, bíonn conspóidí ar siúl faoin Vicipéid mar shaothar tagartha. Tá moladh agus cáineadh faighte aici maidir leis an tslí a ndáiltear agus a n-eagraítear í, leis an méid topaicí atá aici agus lena cuid ilteangachais. Tá sí an-oscailte agus is féidir loitiméireacht a dhéanamh uirthi, gan trácht ar í a dhul i mbaol an mhíchruinnis agus na neamh-chomhsheasmhachta, cé go mbíonn na riarthóirí san airdeall ar a leithéidí.

Locht mór eile a chuirtear ina leith is ea an easpa ban atá uirthi mar riarthóirí agus mar scríbhneoirí. Fágann sé seo a rian ar an gcaoi a gcaitear le mná mar ábhar eolais. Is beag aird a thugtar orthu, mar shampla, i gcúrsaí eolaíochta agus teicneolaíochta. Tá sé áitithe mura bhfuil beathaisnéis fhónta mná ar an Vicipéid go síltear nach cuid suntais í, rud is cúis le himeallú féinchothaithe.

Tá an Wikipedia Foundation buartha faoi seo agus tá tréaniarracht á déanamh ar mhná a mhealladh isteach, cé gur beag rath atá ar an obair go dtí seo.[3]

D'ainneoin na lochtanna úd, tugann solúbthacht agus oscailteacht féin na Vicipéide deis do scríbhneoirí an tionscnamh a fheabhsú mar fhoinse thagartha.

  1. Kaplan Andreas, Haenlein Michael (2014) Collaborative projects (social media application): About Wikipedia, the free encyclopedia. Business Horizons, Volume 57, Issue 5, lgh 617-626
  2. http://www.beo.ie/alt-wikipedia-tionscadal-an-fhiuntach-ar-fad.aspx
  3. Jenny Kleeman, 'Wikipedia has lots of weaknesses, the worst of which is lack of women editors,' AFRWeekend, 26 Bealtaine 2015: http://www.afr.com/technology/social-media/wikipedia-has-lots-of-weaknesses-the-worst-of-which-is-lack-of-women-editors-20150609-ghjudy

Naisc sheachtracha

[cuir in eagar | athraigh foinse]