Eftirnøvn í Føroyum

Eftirnøvn í Føroyum eru í flestum førum á donskum máli. Tað er í nýggjari tíð, at summir føroyingar hava fingið sær føroysk eftirnøvn, summi hava keypt sær eftirnøvn, sum kunnu vera staðarnøvn, onnur hava tikið eftirnavn eftir fornavninum á pápanum ella mammuni og so -son ella -dóttir afturat, meðan onnur hava føroyska danska -sen eftirnavn teirra, men hesi eftirnøvn síggjast ikki aftur á listanum yvir 52 tey vanligastu eftirnøvnini í Føroyum.

Søga

Føroysk nøvn vórðu skrivað á donskum í kirkjubókunum. Kortini hava tey ikki verið brúkt nógv millum manna. Til dømis varð Kvívíks-Jógvan skrivaður sum Joen Danielsen, men millum manna varð róptur Kvívíks-Jógvan. Somuleiðis var Jóan Petur uppi í Trøð skrivaður sum Joen Peter Gregoriussen. Konufólkið var leingi givið rætt eftirnavn eftir kyni, tað er -dóttir (-datter í kirkjubókunum) í staðin fyri -son (-sen), men seinni gjørdust efitrnøvnini arvalig og tí fingu tey -sen eftirnøvn eins og tey eru í dag. Tá ið danir spakuliga broyttu eftirnavnasið við m.a. ávirkan úr Týsklandi, gjørdust hesi nøvn arvalig og vórðu skrivað sum -sen, og føroyingar fylgdu við, tí kirkjan og prestar var danskir. Ofta vóru fleiri ymisk føroysk nøvn skrivað eins á donskum. Til dømis Jóansdóttir/Jóansson og Jógvansdóttir/Jógvansson vórðu til Joensen, meðan Andras og Dia (góðvaranavn fyri Andrias) vórðu til Andreasen ella Andersen til dømis.

Onnur vanlig føroysk eftirnøvn eru í -stovu, onnur bústaðarnøvn og staðarnøvn. Ofta eru staðarnøvnini á donskum, men eru sum oftast donsk heiti fyri føroysk støð. Til dømis er Arge danska navnið fyri Argir. Millum annað var Nólsoyar Páll skrivaður sum Poul Poulsen Nolsøe. Nólsoyar Páll æt Poulsen, tí hann var sonur Páls faðirs síns við sama navnið. Á føroyskum hevði hann itið Pálsson og hann hevði ikki kunnað givið eftirnavnið víðari, tí faðirs- og móðursnøvn ikki kunnu arvast eins og -sen og onnur eftirnøvn. -sen nøvnini í Noregi og Danmark og -son nøvnini í Svøríki stava annars frá sama eftirnavnasiði, sum var varðveittur í Íslandi og tikin uppaftur í Føroyum.

Tey vanligastu eftirnøvnini í Føroyum

Niðanfyri sæst eitt yvirlit yvir 52 av teimum vanligastu eftirnøvnunum í Føroyum árið 2019. Sum sæst eru 33 av teimum 52 eftirnøvn ið enda við -sen, ið er ein gamal danskur formur fyri son ella sonur. Eftirnavnið Djurhuus sum er 10. mest vanliga eftirnavnið í Føroyum kemur úr Knæverhede í Sæby í Norðurjyllandi í Danmark. Øll ið eita Djurhuus til eftirnavn eru eftirkomarar av einum donskum presti og konu hansara, Christen Jensen Djurhuus (1708 - 1775), ið fluttu til Føroya í 18. øld. Hann var prestur á Nesi í Eysturoynni frá 3. august 1742.

# Navn Tal 1 Joensen 2.333 2 Hansen 2.203 3 Jacobsen 2.025 4 Olsen 1.681 5 Petersen 1.295 6 Poulsen 1.242 7 Johannesen 987 8 Thomsen 730 9 Nielsen 627 10 Djurhuus 550 11 Rasmussen 538 12 Danielsen 535 13 Johansen 534 14 Simonsen 525 15 Jensen 489 16 Højgaard 479 17 Mortensen 477 18 Mikkelsen 445 19 Dam 429 20 Sørensen 418

# Navn Tal 21 Hammer 414 22 Andreasen 389 23 Hentze 365 24 Magnussen 364 25 Christiansen 363 26 Samuelsen 358 27 Davidsen 315 28 Heinesen 313 29 Niclasen 269 30 Holm 268 31 Vang 260 32 Johannessen 256 33 Jakobsen 253 34 Lamhauge 251 35 Berg 248 36 Midjord 247 37 Egholm 230 38 Justinussen 222 39 Nolsøe 210 40 Bech 209

# Navn Tal 41 Dahl 201 42 Ellingsgaard 190 43 Haraldsen 189 44 Thomassen 188 45 Mohr 185 46 Larsen 182 47 Müller 170 48 Zachariasen 169 49 Kjærbo 163 50 Isaksen 162 51 Weihe 161 52 Eliasen 156

Ávísingar úteftir

• Eftirnøvn, topp 50 pláss nr. (2001-2019), hagstova.fo
• ”sen”-nøvnini fækkast í Føroyum, Tíðindi úr Føroyum, 22. juli 2015
• Álit um endurskoðan av navnalógini.pdf, lms.fo, juni 2001
• Álit frá navnanevndini.pdf, lms.fo, februar 1991