ویکی‌پدیا:گشت‌زن
 | این صفحه یکی از سیاست‌های ویکی‌پدیای فارسی است. این سیاست در نزد عدهٔ زیادی از ویرایشگران مقبولیت دارد و تفاهم بر آن است که همهٔ کاربران ملزم به پیروی از آن‌اند. قبل از انجام هر گونه تغییری در این صفحه، بایستی بر روی آن اجماع شده باشد. |
 | این صفحه در یک نگاه: دسترسی گشت‌زن این امکان را به کاربران می‌دهد تا صفحه‌های تازه ایجاد شده و سایر ویرایش‌های جدید را با سیاست‌های محتوایی اصلی ویکی‌پدیا تطبیق دهند و در صورت نامناسب بودن آنها را نامزد حذف، خنثی‌سازی یا اصلاح کنند. |
دسترسی گشت‌زن این امکان را به کاربران می‌دهد که تأیید کنند صفحه‌های تازه ایجاد شده و سایر ویرایش‌های جدید با سیاست‌های محتوایی اصلی ویکی‌پدیا مطابقت دارند یا خیر. هدف از گشت‌زنی، شناسایی صفحه‌ها و ویرایش‌هایی است که استانداردهای معمول ویکی‌پدیا را برآورده نمی‌کنند. اگر صفحه‌هایی معیارهای مورد نیاز (برای مثال سرشناسی) را نداشته باشند باید حذف شوند یا بهبود یابند و اگر ویرایش‌های صورت گرفته مفید نیستند باید بازگردانده شوند. صفحات برای گشت خوردن لازم نیست کامل باشند، اما باید دست کم، کلیت شیوه‌نامه را رعایت کنند.
همه مقاله‌ها و تغییر مسیرهای تازه ایجاد شده، نیازمند گشت خوردن هستند، مگر آنکه کاربری سازنده آن دسترسی گشت خودکار را داشته باشد. در ویکی‌پدیای فارسی دارندگان دسترسی گشت‌زنی امکان تأیید یا رد تغییرات در حال انتظار را نیز دارند (وپ:بازبینی را بخوانید). در صورت نیاز این دسترسی توسط مدیران به کاربران دارای گشت خودکار داده می‌شود. از گشت‌زنان انتظار می‌رود که دانش خوبی از سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا داشته باشند، با حداقل معیارهای مورد نیاز برای ساخت مقاله آشنا باشند و با تازه‌واردان با مهربانی و صبر برخورد کنند.
در حال حاضر ۳۱۴ کاربر از جمله ۳۳ مدیر، ۸ ویکی‌بان و ۲۷۳ گشت‌زن در ویکی‌پدیای فارسی، این دسترسی را دارند.
کاربردها
مهم‌ترین کاربرد دسترسی گشت‌زن جلوگیری از خرابکاری، بازبینی صفحه‌های تازه‌ساز و بررسی درستی ویرایش‌های انجام شده است.
گشت‌زنی مقاله‌های تازه
اولویت اول گشت‌زنان، شناسایی صفحه‌های دارای مشکلات جدی محتوایی از جمله صفحات حمله، ناقض حق تکثیر و خرابکاری و علامت‌گذاری آنها برای حذف سریع است. فراتر از آن، گشت‌زنان باید بررسی کنند که آیا مقالات مطابق با رهنمودها و شیوه‌نامه هستند یا خیر. مقالاتی که نامناسب تشخیص داده می‌شوند باید بسته به شرایط‌شان، برای حذف سریع یا زمان‌دار نامزد یا در شرایط خاص، برای بهبود به فضای نام پیش‌نویس منتقل شوند. به‌جز در موارد جدی محتوایی، نیاز به اقدام سریع در قبال مقاله‌ها وجود ندارد و قبل از انجام اقدامات بیشتر، نیاز است که به ایجادکننده برای بهبود مقاله فرصت داده شود. مشکلات موجود در مقاله باید به‌وسیله اعلان یا برچسب‌های تعمیر و نگهداری به کاربر سازنده اطلاع داده شوند و اگر بهبودی در مقاله صورت نگرفت، انتقال مقاله به فضای پیش‌نویس در مواردی ممکن است مفید باشد. با این حال باید توجه کرد که انتقال به «پیش‌نویس» جایگزینی برای فرایند حذف نیست.
اگر مقاله‌ای به‌تازگی ایجاد شود، در پایین آن چیزی مشابه زیر دیده خواهد شد (فقط کاربران دارای دسترسی گشت‌زن می‌توانند آن را در صفحات جدید ببینند):
در صورتی که کاربرانِ دارای دسترسی گشت‌زن مقاله‌های گشت نخوردهٔ موجود در فهرست صفحات جدید را گشت بزنند رنگ این مقاله‌ها از زرد، به سفید تغییر می‌کند. همچنین پالایه صفحه‌های گشت نخورده جدید برای بررسی ساده‌تر این صفحات وجود دارد.
گشت‌زنی ویرایش‌ها
دسترسی گشت‌زن، راهی برای فهمیدن اینکه ویرایشی صحیح بوده یا خیر و مبارزه با خرابکاری و فیلتر کردن اسپم‌هاست. ویرایش‌های گشت نخورده در تغییرات اخیر با علامت ! مشخص شده‌اند؛ اگر ویرایشی صحیح و مناسب بود، می‌توان آن را به «گشت خورده»patrolled علامت زد، این عمل باعث می‌شود آن ویرایش به حالت بدون علامت ! تغییر کند. در این حالت، دیگران متوجه صحیح بودن آن ویرایش خواهند شد.
به‌طور معمول ویرایش‌هایی گشت می‌خورند که با سیاست‌ها و رهنمودها مطابقت داشته یا مصداق کامل خرابکاری نباشد. در صفحهٔ تغییرات اخیر، یک ویرایش بازبینی‌نشده شبیه این است:
- (تفاوت) (تاریخچه).. ! راهنما:ویرایش گشت‌نخورده؛ ۲۳:۲۸ .. فلانی (بحث)
- در حالی که بازبینی‌شده بدین صورت خواهد بود:
- (تفاوت) (تاریخچه).. راهنما:ویرایش گشت‌خورده: ۲۳:۲۸ .. فلانی (بحث)
بازبینی تغییرات در حال انتظار
عملی بر روی صفحات دارای محافظت در حال انتظار است که کاربران دارای دسترسی گشت‌زن، ویکی‌بانان یا مدیران طی آن ویرایش‌های در حال انتظار را تأیید یا رد می‌کنند. برخی از صفحات به دلایلی دارای محافظت سفید هستند و اجازه انتشار مستقیم ویرایش‌های کاربران بدون دسترسی گشت خودکار را نمی‌دهند. مقالاتی که تغییرات در حال انتظار دارند در فهرست‌های پیگیری، تاریخچه‌ها و تغییرات اخیر به‌صورت [ویرایش‌های در حال انتظار] نشان داده می‌شوند. علاوه بر این، صفحهٔ ویژه‌ای به نام تغییرات در حال انتظار برای بررسی تمام این نوع ویرایش‌ها وجود دارد. گشت‌زنان می‌توانند بسته به درستی یا نادرستی تغییرات آنها را تأیید یا خنثی‌سازی کنند.
چه صفحه‌ها و ویرایش‌هایی باید برچسب گشت بخورند
- تمام صفحه‌هایی که برچسب {{حذف سریع}} یا {{حذف زمان‌دار}} یا {{پیشنهاد حذف}} خورده‌اند باید برچسب گشت‌زن بخورند، تا وقت گشت‌زن‌های دیگر برای بازبینی گرفته نشود.
- صفحه‌هایی که برای ویکی‌پدیا مناسب هستند، حتی اگر نیازمند به کار قابل توجهی باشند.
- صفحه‌هایی که برچسب‌های ویرایشی یا پیامی خورده‌اند، که این برچسب‌ها نیاز به بهبود مقاله بر پایهٔ استانداردها را بیان می‌کنند.
- ویرایش‌های فضای صفحهٔ تمرین در صورتی که شامل تبلیغات یا موارد مشمول پنهان‌سازی نباشد.
چه صفحه‌هایی نباید برچسب گشت بخورند
- صفحه‌هایی که در مورد وضعیت آنها مطمئن نیستید و نیازمندِ نظر دیگر کاربرها هم هست.
- صفحه‌هایی که دارای برچسب حذف سریع نیستند ولی موضوع آنها مهم است و برچسب ویرایشی یا پیامیِ درست نخورده‌اند.
نکات دیگر
- صفحات ایجادشده توسط مدیران، ربات‌ها، ویکی‌بانان و همچنین کاربران دارای دسترسی گشت خودکار، به‌طور خودکار گشت می‌خورند.
- افراد دارای دسترسی گشت‌زن می‌توانند ویرایش‌های گشت خورده را از نظر خودشان در تغییرات اخیر پنهان کنند.
- برای درخواست این دسترسی، به ویکی‌پدیا:درخواست برای دسترسی/گشت‌زن بروید.
- تعدادی از ابزارها فقط برای گشت‌زن‌ها فعال هستند؛ مانند وپ:رده انبوه و ابزارهایی که در ترجیحات > ابزارها > ابزارهای گشت‌زنی و مقابله با خرابکاری قرار دارند.
- هنگام بازگردانی به یک نسخه، نسخه‌های میانی گشت نمی‌خورند و می‌بایست به صورت تک‌تک و دستی گشت بخورند.
- خنثی‌سازی یک ویرایش نیز موجب گشت‌خوردن آن نمی‌شود و می‌بایست جدا گشت بخورد.
- واگردانی به‌طور خودکار ویرایش‌ها را گشت می‌زند.
- اختلافات در مورد گشت‌زنی صفحه جدید باید با استفاده از فرآیندهای معمول حل و فصل شود.
بازپس‌گیری دسترسی گشت‌زن
در صورتی که کاربر، دسترسی گشت خودکار را از دست داد، دسترسی گشت‌زن نیز از وی گرفته می‌شود.[۱] در صورت عدم صلاحیت و بر اساس تشخیص مدیران این دسترسی ممکن است از کاربران بازپس گرفته شود.
ابزارها
ابزاری برای گشت‌زنان وجود دارد که صفحات تازه‌ایجادشده را در کنار صفحه، سمت راست، پایین‌تر از پیوند به زبان‌های دیگر (میان‌ویکی‌ها)، نشان می‌دهد. در این ابزار، پس‌زمینهٔ نام صفحات گشت نخورده به رنگ خاکستری تیره نمایش داده می‌شود. این ابزار با عنوان «ابزاری برای گشت آسان‌تر» در ترجیحات کاربرانِ دارای دسترسی گشت‌زن، قابل فعال شدن است. برای گشت‌زنی، ابزارهای متنوع دیگری نیز وجود دارد که بعد از دریافت دسترسی گشت‌زنی آنها را می‌توانید از بخش ترجیحات من/ ابزارها فعال کنید.
آمار گشت‌زنی
- در بالای صفحهٔ تغییرات اخیر پرکارترین گشت‌زن‌ها و نگهبان‌ها و وضعیت ویکی‌پدیای فارسی از نظر میزان خرابکاری با نمودار مشخص شده است.
- در الگو:نمایش وضعیت/آمار/تحلیل آمار میزان گشت‌زنی و نگهبانی ویکی‌فا و میزان خرابکاری مشخص شده است.
جستارهای وابسته
منابع
| محتوایی |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| رفتاری |
| ||||||||
| حذف |
| ||||||||
| اجرایی |
| ||||||||
| ویرایشی |
| ||||||||
| محتوای پروژه |
| ||||||||
| بنیاد ویکیمدیا |
| ||||||||
