پرش به محتوا

موسیقی مقامی آذربایجانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
موسیقی مقامی
نوازندگان موسیقی مقامی اهل آذربایجان در اوایل قرن بیستم
ریشه‌های سبکیسنت‌های موسیقی خاورمیانه
ریشه‌های فرهنگیحدود قرن ۹ و ۱۰ میلادی
سازهای معمولتار آذربایجانی، کمانچه، دف; قبل تر بالابان (موسیقی آذربایجانی) و نقاره
ژانرهای درهم‌آمیخته
مقام جز، سمفونیک راک مقام

موسیقی مقامی یا موسیقی مقام (ترکی آذربایجانی: Muğam; مقام) نوعی از موسیقی عامیانه و فولکلور در موسیقی آذربایجانی است.[۱][۲] موسیقی مقامی آذربایجانی به موازات موسیقی موسیقی دستگاهی ایرانی، موسیقی مقامی عربی و ترکی است.[۳][۴] امّا بیشتر از همه از حیث مایه‌ها، گوشه‌ها و شعبات با موسیقی مقامی عراقی و به عقیدهٔ ژان دورینگ نزدیک‌ترین سنت به موسیقی دستگاهی ایرانی است؛ مثلاً دستگاه شور در هر دو سنت مقامی مهم است و در هر دو به شکل مشابه گسترش می‌یابد.[۵][۶][۷][۸]

یونسکو در سال ۲۰۰۸[* ۱]موسیقی مقامی آذربایجانی را در میراث معنوی فرهنگی بشر ثبت کرد.[۹][۱۰]

همچنین فضاپیمای کاوشگر ویجر ۱ نیز قطعه‌ای از موسیقی مقام به زبان ترکی آذربایجانی را برای پخش در فضا انتخاب کرده‌است.[۱۱][۱۲][۱۳]

مقام‌ها

[ویرایش]
عالم قاسموف در حال اجرای موسیقی مقامی آذربایجانی در مسابقات یوروویژن

در سال‌های اخیر، موسیقی مقامی آذربایجانی، خود را در سنت‌های شفاهی-سازی نشان داده‌است. این سنت در قالب هفت مقام اصلی دسته‌بندی شده‌است. این هفت مقام عبارتند از :راست، سه‌گاه، شور (این سه بسیار رایج‌ترند)، شوشتر، بیات شیراز، چهارگاه، همایون و سه مقام جنبی سارنج، شهناز و نوع دیگری از چهارگاه.[۱۴][۱۵] هر مقام با گامی سازمان‌یافته و با معنا و احساسات زنده همراه است، که در قالب مایه اجرا می‌شوند.[۱۶][۱۷][۱۸]

جبار قاریاغدی‌اوغلو مقام حیرتی را با همراهی قربان پیریموف (تار) و غیلمان صلاحوف (کمانچه) اجرا می‌کند.

مقام‌های ضربی ۹ عدد هستند. حیرتی، ارسباری، سماعِ شمس، منصوریه، مانی، اوشاری، حیدری، شکستهٔ قره‌باغ، شکستهٔ قسمه.[۱۹][۲۰]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

یادداشت‌ها

[ویرایش]
  1. ↑ در سال ۲۰۰۳ اعلام و در سال ۲۰۰۸ ثبت شد

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ «МУГАМ - БЕССМЕРТНАЯ ДУХОВНАЯ ЦЕННОСТЬ». www.anl.az. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۶.
  2. ↑ Intangible Cultural Heritage - The Azerbaijani Mugham
  3. ↑ Music encyclopedias, e.g. The New Grove Dictionary of Music and Musicians's entry on Azerbaijan.
  4. ↑ "Mugam, a national heritage of Azerbaijan, is a pearl of the world music art: Mehriban Aliyeva". Archived from the original on 2009-12-17. Retrieved 2010-02-16.
  5. ↑ دورینگ، ژان (۱۳۸۵). ردیف میرزا عبدالله برای تار و سه‌تار به روایت نورعلی برومند. تهران: مؤسسهٔ فرهنگی - هنری ماهور. ص. ۵۰. شابک ۹۷۹-۰-۸۰۲۶۰۴-۲۱-۶.
  6. ↑ "ALİM QASIMOV'LU BİR DÜGÜN". www.canbaskent.net (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 26 August 2014. Retrieved 22 August 2014.
  7. ↑ «Azerbaijan mugham music makes revival» (به انگلیسی). ۲۰۱۰-۰۲-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۶.
  8. ↑ "Vagif Mustafazade: Fusing Jazz with Mugam". Archived from the original on 2010-04-13. Retrieved 2010-02-14.
  9. ↑ «Azerbaijani Mugham». یونسکو. دریافت‌شده در ۱۹ فروردین ۱۳۹۲.
  10. ↑ UNESCO Culture Sector - Intangible Heritage - 2003 Convention :
  11. ↑ Azerbaijani Music Selected for Voyager Spacecraft
  12. ↑ Azerbaijani mugham sent out to outer space 32 years ago
  13. ↑ "Voyager - Spacecraft - Golden Record - Sounds of Earth". NASA. Retrieved 2009-05-25.
  14. ↑ Мугам является уникальным памятником بایگانی‌شده در ۲۰۱۰-۰۴-۲۱ توسط Wayback Machine(روسی)
  15. ↑ «Азербайджанская музыка | Belcanto.ru». belcanto. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۶.
  16. ↑ موسیقی مقامی. «موسیقی آذری». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۶.
  17. ↑ «Traditional Azerbaijani Music with a Beat - Industrial Mugham - by Jean Patterson». azeri.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۶.
  18. ↑ Intangible Heritage بایگانی‌شده در ۲۰۰۸-۰۶-۲۰ توسط Wayback Machine
  19. ↑ "Muğamlar". www.azerbaijans.com (به ترکی آذربایجانی). Retrieved 15 June 2014.
  20. ↑ "AŞIQ SƏNƏTİ VƏ ZƏRBİ MUĞAMLAR". www.azyb.net (به ترکی آذربایجانی). Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 15 June 2014.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=موسیقی_مقامی_آذربایجانی&oldid=39670431»