علوی شیرازی
 | این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
سید محمدحسین خان فرزند محمدهادی عقیلی علوی خراسانی شیرازی، پزشک و داروشناس شیعه قرن دوازدهم هجری قمری است.
خاندان
محمدحسین خان نوه خواهری حکیم محمدهاشم شیرازی معروف به علوی خان، طبیب مشهور قرن دوازدهم هجری است. علوی خان فرزند حکیم میرمحمد هادی قلندر و در سال 1080 و 1081 ه.ق در شیراز به دنیا آمده است. پس از حمله نادرشاه به هند، وی به همراه نادر به ایران بازگشت و حکیم‌باشی نادرشاه گردید.
نیاکان محمد حسین از خراسان بودند ولی محمدحسین خان چون در شیراز می‌زیست و در تالیفاتش از شیرازی بودن خود سخن گفته است، او را شیرازی خوانده‌اند. پدر بزرگ عقیلی، میر محمدهادی علوی، پزشک، جراح، شاعر و خوشنویسی زبردست و صاحب دیوان شعر بود و در شعر «شرر» تخلص می‌کرد. و به سبب سلوک درویشی او را "قلندر" می نامیدند. کتاب "مجمع الجوامع" نیز از تالیفاتی است که به وی منسوب می باشد. متاسفانه امروزه از این کتاب اثری به جای نمانده است.
بنا به گفته محمدحسین خان، در کتاب قرابادین کبیر، پدران و نیاکان و خاندان او غالباً از پزشکان عصر خود و در طبابت و معالجه ماهر بوده‌اند.
معاصر عقیلی
محمدحسین خان در خاندانی شیرازی تبار که در مرشد آباد بنگال می‌زیستند زاده شد. نزد پدرش محمد هادی عقیلی و میر محمدعلی حسینی درس خواند و در پزشکی پایه‌ای بلند یافت. بر اثر فراوانی درمان‌ها از پزشکان معروف و مشاهیر پزشکان اواخر سده دوازدهم هجری شد. وی با میرزا نصیر، طبیب مخصوص کریم‌خان زند، معاصر بود.
آثار
عقیلی علاوه بر علوم طبی، در فنون حکمت و نجوم و ادبیات نیز مهارت داشت. محمدحسین خان آثار با ارزشی بر جای گذاشته. او در تدوین کتب خود از منابع و کتاب‌های معتبری استفاده کرده‌است، مانند قانون ابوعلی سینا، الحاوی زکریای رازی، جامع المفردات الادویه اثر ضیاءالدین مالقی اندلسی.
از جمله آثار عقیلی می توان به موارد زیر اشاره نمود: 1- قرابادین کبیر 2- مخزن الادویه 3- خلاصه الحکمه 4- معالجات
منابع
[ویرایش]Aghili Alavi Shirazi MH. Kholasat-ul Hekmat. Edited by Nazem E. Vol 1. Qom: Ismaeilian; 1385, pp. 1-36. [in Persian]
- C.A. Storey, Persian Literature: A Bio-Bibliographical Survey. Volume II, Part 2: E.Medicine (London: Royal Asiatic Society, 1971, pp. 273–5 no. 475.
- الگود، سیریل: تاریخ پزشکی ایران و سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمهٔ دکتر باهر فرقانی، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۱
https://en.wikipedia.org/wiki/Alavi_Shirazi
http://wikipedia.qwika.com/en2fr/Alavi_Shirazi[پیوند مرده]