سقز (فراورده گیاهی)

سقز

نام‌های جایگزین	جاجکه،‌ جاجک، آدامس بریزه
خاستگاه	ایران
منطقه	مناطق غربی ایران
مواد اصلی	صمغ درخت پسته وحشی

سقز (به ترکی: آدامس و گیاهی که از تنهٔ درخت گرفته می‌شود که امروزه برای نام بردن آدامس‌های صنعتی هم استفاده می‌شود.)

سقز صمغ (شیرهٔ غلیظ) درخت بنه یا همان درخت پسته وحشی است. سقز، ماده‌ای مانند آدامس است و غلظت آن تا حدی است که می‌توان از آن به‌عنوان یک آدامس مفید و طبیعی استفاده کرد. سقز یا شیرهٔ درخت بنه در صنعت آدامس‌سازی استفاده می‌شود و موجب کش آمدن آدامس می‌شود. شیرهٔ درخت بنه در هنگام ترشح به رنگ سبز روشن بوده و در کمک به هضم غذا و آوردن اشتها بسیار مفید است. ابوعلی سینا برای جویدن سقز خواص درمانی برشمرده است و آن را مفید خوانده است.

مناطق رشد و نحوهٔ استخراج

درخت بنه در مناطق غربی ایران رشد می‌کند و درختی از مناطق سردسیری است. معمولاً در فصل پاییز و با ریختن برگ درخت بنه، شکاف کوچکی روی تنهٔ درخت ایجاد می‌کنند و از آن شکاف، شیرهٔ سقز ترشح می‌شود که در ابتدا به رنگ سبز متمایل به سفید بوده و پس از گذشت مدتی به رنگ زرد تغییر رنگ می‌دهد. از شیرهٔ درخت بنه در طب سنتی و مدرن و صنعت آدامس‌سازی استفادهٔ فراوان می‌شود. همچنین دود این گیاه خاصیت رفع عفونت‌های ریوی را داراست.

خواص درمانی

معمولاً از سقز برای رفع سو هاضمه و بیماری‌های گوارشی استفاده می‌شود.

سقز ماده‌ای اشتهاآور است و اکثر مواقع پزشکان طب سنتی برای رفع کم‌اشتهایی سقز تجویز می‌کنند. همچنین مصرف سقز می‌تواند برای کبد و طحال نیز مفید باشد و جویدن سقز به عملکرد بهتر و سریع‌تر کبد کمک می‌کند. مخلوط کردن سقز با پیه آب شده برای نرمی ناخن‌های خشک و شکننده مفید است و خواص آنتی‌بیوتیکی سقز می‌تواند برای درمان زخم معده کاربرد داشته باشد. همچنین اهالی محلی سقز را به صورت ناشتا مصرف می‌کنند زیرا معتقدند موجب دفع سنگ کلیه و درمان بیماری‌های کلیوی می‌شود و مخلوط آن با روغن زیتون التیام بخش سوزش و خارش بدن است. از دیدگاه پزشکان طب سنتی مصرف سقز و مالیدن آن روی زخم موجب کاهش درد و بهبودی سریع تر آن می‌گردد و جویدن سقز باعث کاهش و رفع بوی بد دهان و سنگینی معده می‌شود.

جستارهای وابسته

• ژاژ

منابع

• مجله پزشکی دکتر سلام
• جام جم آنلاین
• کتاب میوه‌درمانی (از مجموعه کتاب‌های ۷۲ دقیقه‌ای)