درگاه:قوچان
درگاه قوچان
قوچان (به انگلیسی: quchan) یکی از شهرهای بزرگ و کهن استان خراسان رضوی است. قوچان در ۱۴۸ کیلومتری شمال غرب مشهد (مرکز استان) قرار دارد.
شهرستان قوچان در فاصله ۱۳۰ کیلومتری مشهد مقدس و در مسیر جاده آسیایی و شمال شرقی کشور قرار دارد و محدوده آن از شمال به درگز و کشور ترکمنستان و از جنوب به نیشابور و از شرق به چناران و از غرب به فاروج منتهی می‌گردد و از معبر گمرک باجگیران به کشورهای آسیای میانه متصل می‌گردد و دارای ۲۸ کیلومتر مرز بین‌المللی با کشور ترکمنستان می‌باشد و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۳۵۰ متر و با قرار گرفتن در بین ارتفاعات هزار مسجد و آلا داغ دارای آب و هوای معتدل و سرد می‌باشد.
قدمت قوچان به حدود ۲۵۰ سال پیش از میلاد بر می‌گردد. از صدر اسلام تا اوایل تسلط قوم مغول به اسامی آساآک، آشاک، آرسکا، استوا، خوجان، خبوشان یاد شده است و سلسله اشکانی از ۲۵۶ سال قبل از میلاد تا ۲۲۴ میلادی بر ایران حکومت داشته‌اند. اولین پایتختش در حوالی قوچان امروز بوده است.
شهر قوچان در زلزله پیاپی سالهای ۱۳۱۱و ۱۳۱۲ ه. ق. در هم ریخت و سیل ۱۳۵۵ ه. ش. نیز زخم دیگری بر سینه مردمان مقاوم و صبور این خطه وارد آورد و خانه‌های شهر قدیم (قوچان عتیق) را به آوار تبدیل کرد که در همان سالهای وقوع زلزله، شجاع الدوله محمد ناصر خان پس از تهیه زمین در حدود ۱۲ کیلومتری شهر مخروبه مکانی را برای ایجاد شهر جدید در نظر گرفت.
دشت قوچان و حوزه رود اترک در مجاورت ارتفاعات هزار مسجد، شاهجهان، عامل مهمی در پیدایش تمدنهای پیشرفته حداقل در هزاره چهارم قبل از میلاد و پس از آن بوده و بدلیل اقلیم مناسب و خاک حاصلخیز از گذشته‌های دور تا به امروز مورد سکونت قرار گرفته است و بدلیل موقعیت جغرافیایی آن در مسیر جاده آسیایی و ترانزیتی کشورهای آسیای میانه از معبر گمرک باجگیران همیشه مورد توجه بوده است.
شهر قوچان بدلیل موقعیت تاریخی از جمله دارا بودن ۱۴۰ اثر تاریخی و داشتن ۳۲ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی و ۲۰ منطقه جذاب گردشگری و موقعیت خاص آن از گذشته مورد توجه بوده و عالمان، عارفان و اندیشمندان و شعراء و پهلوانان صاحب نامی همچون آقا نجفی قوچانی، جعفر قلی زنگلی، استاد قشیری، نوعی خبوشانی، صحرایی، بهادری و شکفته بوده است.
نوشتار برگزیده
مراسم ازدواج در قوچان
پس از در نظر گرفتن دختر مورد نظر، چند تن از بستگان پسر به خواستگاری دختر می‌روند که بدون اطلاع قبلی صورت می‌گیرد. سپس از دختر تقاضای یک لیوان آب می‌کنند که نشانه خواستگاری است. پس از توافق طرفین، شبی را تعیین و مذاکره می‌کنند و رسماً خواستگاری صورت می‌گیرد. پس از تعارفات طرفین، خانوادهٔ دختر کاغذی برمیدارند و صورت صداقیه را می‌نویسند و طرفین امضاء می‌کنند.
در مراسم بعدی انگشتر و یک قواره پارچه برای نامزدی به خانهٔ دختر می‌برند و عده‌ای از زنان به‌عنوان جامه‌بری به‌همراه آنها می‌روند و قرار عقدبندان نیز در ضمن آن تعیین نمی‌شود. هنگام عقد، دو کله قند جلوی عاقد گذاشته می‌شود. عاقد دو کله قند را به‌هم می‌زند و دو تکه سر قند را که میفتدبرمیدارد و به مجلس عروس می‌برند. در آن مجلس دو تکه قند را روی پارچهٔ سفیدی که روی سر عروس انداخته‌اند می‌سایند تا دختر سفیدبخت شود.
از همان قند سائیده شده چای شیرین تهیه می‌کنند و به عروس و داماد می‌دهند و بقیه سرقندها را به منزل داماد می‌فرستند تا مراسم ”نارزدن“ و شبی که عروس را به خانه داماد می‌برند نگه می‌دارند. بعد از خطبهٔ عقد، برادرخواندهٔ داماد او را به اتاق عروس می‌فرستد. داماد و عروس مقابل آینه بزرگی قرار می‌گیرند. داماد انگشتر به دست عروس می‌کند و مادر عروس یک سکه طلا به داماد می‌دهد و روی او را می‌بوسد.
بعد از مراسم، مادر عروس به‌عنوان جا خالی یک لباس برای داماد می‌فرستد. یک ماه بعد به‌عنوان ”از گریز درآوردن عروس“ مهمانی می‌دهند و خلعت می‌برند. معمولاً میان عقد کردن و بردن عروس به خانه داماد فاصله میفتد قبل از عروسی، جهیزیه عروس با تشریفات مخصوص در چند خوانچه به خانه داماد برده می‌شود. در این شب که ”باغ داماد“ نام دارد، شب بیدار هستند و شادی می‌کنند و داماد را به حمام می‌برند و با صدای دهل و سرنا و رقص‌کنان او را همراهی می‌کنند.
شب عروسی، وقت خارج شدن عروس از منزل پدرش، پدر یک قرص نان به کمر دختر می‌بندد تا برکت وارد خانهٔ شوهر شود و او را سفارش می‌کنند. عروس طی مراسمی به خانهٔ داماد می‌رود. یکی از مراسم بردن عروس مراسم نار زدن است. عروس هنگام ورود به خانه داماد از روی مجمعه مسی عبور می‌کند و داخل حجله می‌شود. در برخی محله‌های قوچان، مراسم ”داماد سلطانی“ رسم است. در مناطق روستائی شهر قوچان، مراسم کشتی پهلوانان محلی در مراسم عروسی برپا می‌شود.
نگاره برگزیده ماه
رده‌های قوچان
تاریخ قوچان
در نوشته‌های تاریخی از قوچان با نام آساک اسم برده شده است و آساک نام شهری بود از دهستان یا کوهستان خراسان همانجا که پارت نامیده می‌شود و بانی آن اشک اول بوده است. ایزید ور خاراکی معتقد است که قدیمی ترین پایتخت پارتها در محلی به نام استاکا یا ارسکا در منطقه قوچان کنونی بوده بعد از نام آساک و ارسکا از استو و استوا نام برده شده است.[۷]
بعضی بر این عقیده‌اند که محل اقامت خانواده اشکانی در آساک بود و این اسم از آنجا آمده و به اشاک و ارشک و اشک و اشکانیان تبدیل شده است .
زندگی‌نامهٔ برگزیدهٔ دسامبر
سید محمد حسن حسینی ملقب به آقا نجفی قوچانی از دانشمندان شیعه در قرن چهاردهم قمری است. وی که در انتهای قرن سیزدهم قمری در خسرویه قوچان متولد شد. تحصیلات مقدماتی خود را در قوچان و مشهد طی نموده و سپس از راه یزد عازم اصفهان شد و در انجا نزد اساتیدی چون ملا محمد کاشی و جهانگیر خان قشقایی ، سید محمدباقر درچه ای ، شیخ علی بابا فیروزکوهی و برخی دیگر از بزرگان به تحصیل فقه، اصول و کلام و فلسفه پرداخت. سپس به شوق درک حوزه درسی آخوند خراسانی عازم نجف اشرف شد و در انجا به درس اشخاصی چون آخوند خراسانی ، ملا محمد باقر اصطهباناتی و سید محمد کاظم یزدی حاضر گشت و به درجه اجتهاد رسید. وی دارای تالیفاتی در زمینه فقه و اصول و عرفان و اخلاق و سفرنامه نویسی است. وی عاقبت در قوچان درگذشت و مدفون گردید. سال وفات وی ۱۳۲۳ش است.
ویکی‌پروژه‌های وابسته
آنچه می‌توانید انجام دهید
- الگوی
{{درگاه|قوچان}}را به نوشتارهای وابسته به قوچان اضافه کنید. - در پروژه‌های قوچان همکاری کنید.
- نوشتارهای خرد قوچان را گسترش دهید.
