تنظیم‌کننده ولتاژ
در سامانه‌های الکترونیکی، توان الکتریکی مورد نیاز توسط منابع تغذیه تأمین می‌شود. منابع تغذیه DC، ولتاژ AC برق شهر را ابتدا یکسو کرده و سپس آن را از فیلتر می‌گذراند. ولتاژ خروجیِ فیلترشده، ثابت نبوده و با افت‌و‌خیزهایی همراه است. از طرف دیگر، دامنه ولتاژ سینوسی برق شهر نیز کاملاً ثابت نبوده و با نوساناتی در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد، باعث تغییر ولتاژ خروجی فیلتر می‌شود. اکثر سامانه‌های الکترونیکی تحمل تغییرات ولتاژ بیش از ۱ درصد را نداشته و برای حذف تغییرات اضافی از مدارهای تنظیم‌کننده ولتاژ یا تثبیت‌کننده یا رگولاتور ولتاژ (به انگلیسی: Voltage regulator) استفاده می‌کنند.[۱]
تنظیم‌کننده ولتاژ، مدار یا قطعه‌ای الکترونیکی است که ولتاژ را بر روی مقدار مشخصی تثبیت می‌کند. معمولا آی‌سی‌های رگولاتور خطی یک قطعه سه پایه هستند.
تنظیم‌کننده ترانزیستوری
[ویرایش]
در شکل زیر مدار تنظیم‌کننده ترانزیستوری سری دیده می‌شود. عیب عمده این مدار عدم حفاظت در برابر اتصال کوتاه و بازده پایین به علت تلفات DC در قطعات الکترونیکی که عمده آن مربوط به ترانزیستور سری است، می‌باشد.
تنظیم‌کننده با بازخورد منفی و تقویت‌کننده خطا
[ویرایش]
گرچه استفاده از تنظیم‌کننده‌های ولتاژ ساده در بسیاری از سامانه‌های الکترونیکی ارزان‌قیمت متداول است، ولی در منابع تغذیه تجاری، تنظیم ولتاژ بهتر و دقیق‌تر و نیز ولتاژ خروجی قابل تغییر مورد نیاز است. توسط دیود زنر ولتاژ مرجعی تولید می‌شود و تقویت کننده خطا که معمولا یک آپ‌اَمپ است، این ولتاژ را با ولتاژ خروجی که از تقسیم‌کننده ولتاژ مقاومتی R2 ،R1 و R3 بدست می‌آید، تفاضل‌کرده (ازهم کم می‌کند) و مقدار خطای حاصل شده را جهت تنظیم ولتاژ خروجی به بیس ترانزیستور اعمال می‌کند.
آی‌سی‌های تنظیم‌کننده ولتاژ، عملکرد ساده و مطمئن، حفاظت اتصال کوتاه، ضریب تثبیت ولتاژ مناسب، و نیز قیمت ارزان دارند.
این آی‌سی‌ها در دو نوع ثابت و متغیر عرضه می‌شوند. از انواع آی‌سی‌های متغیر می‌توان به سری‌های LM اشاره کرد. (به عنوان مثال و LM337) آی‌سی‌های ثابت به دو نوع ۷۸ (رگولاتورهای مثبت) و ۷۹ (رگولاتورهای منفی) تقسیم می‌شوند. روی رگولاتورها شماره‌ای به صورت 78XX و 79XX ذکر شده‌است که اعداد XX نشانگر ولتاژ خروجی می‌باشد. (مثلاً ۷۸۰۵ ولتاژ خروجی ۵+ و ۷۹۱۲ ولتاژ خروجی ۱۲- تولید می‌کند)
آی‌سی‌های رگولاتور در مقابل اتصال کوتاه شدن خروجی یا جریان کشیدن بیش از اندازه محافظت شده‌اند، و حجم کمی دارند.
قسمت فلزی بالای قطعه برای افزودن گرما‌گیر در صورت لزوم به کار می‌رود که با اتصال آن بوسیلهٔ پیچ، به خنک کردن قطعه کمک می‌کند.
پایه‌های رگولاتور
[ویرایش]
وقتی از رو-به-رو نگاه کنیم:
- پایه اول، ورودی ولتاژ است و به منبع تغذیه (تثبیت نشده) وصل می‌شود.
- پایه دوم، پایه مشترک است و به قطب منفی منبع تغذیه متصل می‌شود (GND).
- پایه سوم، خروجیِ تثبیت‌شده است.
پیوند به بیرون
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ کتاب مبانی الکترونیک، نویسنده: دکتر سید علی میر عشقی، انتشارات: نشر شیخ بهایی، صفحهٔ ۱۴۱
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]fa:تنظیم‌کننده ولتاژ