نقاشی چند لته‌ای (مرقع)

یک نقاشی چند لته‌ای یا چند لوحه‌ای یا مرقع یا پولیپتیک (در زبان یونانی: poly- "بسیار" و ptychē "کتاب")، (به انگلیسی: Polyptych) یک نقاشی، معمولاً بر روی تخته پانل است که به بخش‌ها یا پانل‌ها چندگانه تقسیم می‌شود. به‌طور خاص، دولوحی یک اثر هنری دو بخشی است؛ یک سه لتی یک کار سه بخشی و چهار لتی دارای چهار قسمت دارد.

محراب گنت - یان ون ایک (۱۴۳۲). وقتی تخته‌های نقاشی بسته می‌شوند، دید متفاوتی وجود دارد.

مرقع ساخته شده توسط کارگاه لوبک هرمن رود در ۱۴۷۸–۱۴۸۱ - در محراب عالی کلیسای سنت نیکلاس در تالین، استونی.

از لحاظ تاریخی، نقاشی‌های چندلوحی معمولاً یک پانل «مرکزی» یا «اصلی» را نمایش می‌دادند که معمولاً بزرگ‌ترین آن‌ها است. پانل‌های دیگر پانل‌های «جانبی» یا «بال» نامیده می‌شوند. گاهی، همان‌طور که در آثار گنت و ایزنهایم مشهود است، پانل‌های لولایی می‌توانند از نظر آرایش متفاوت باشند تا نماهای متفاوتی را در قطعه نشان دهند. پانل‌های بالایی اغلب صحنه‌های ایستا را به تصویر می‌کشند، در حالی که پانل‌های پایینی (پردلا)، اغلب صحنه‌های روایی کوچک را به تصویر می‌کشد.

به‌طور معمول نقاشان اوایل دوره رنسانس این نقاشی‌ها را خلق می‌کردند، که اکثریت آنها آثار خود را به صورت محراب در کلیساها یا خود کلیساها طراحی کردند. این شکل از هنر در میان چاپگران اوکی یوئه در دوره ادو ژاپن نیز بسیار محبوب بود.

برخی از نسخه‌های خطی قرون وسطی، به‌ویژه آثار کارولینژی، که در آن‌ها ستون‌های صفحه با حاشیه‌هایی که شبیه نقاشی‌های چندگانه است، قاب‌بندی شده‌اند.

تاریخ و توسعه

در حالی که نقاشی چند لوحی به عنوان شکلی از هنر مقدس سرچشمه می‌گیرد، به عنوان اصطلاحی برای توصیف کلی هر اثر هنری تشکیل شده از چندین قطعه هنری مانند مجسمه‌سازی، عکاسی، یا ویدئو و فرم‌های هنری مبتنی بر متن است.

در نقاشی‌های رنسانس اروپایی، یک چند لوحی اغلب در یک محیط عبادی دیده می‌شود که اغلب به‌عنوان محراب دیده می‌شود. در حالی که منشأ دقیق هنر چندگانه نامشخص است، اولین نمونه‌های آن از ایتالیا در اوایل قرن چهاردهم توصیف شده‌است. توسعه هنر کلیسا در قرن سیزدهم شاهد ادغام نمادهای بیزانسی با سبک معماری گوتیک بود. این تأثیرات دوقلو منجر به چیزی شبیه چندپتیکه رنسانس شد که امروزه قابل تشخیص است. کار دوچیو دی بوئونینسگنا که در اوایل و اواسط قرن ۱۴ در سیه نا فعال بود، نمونه‌ای اولیه از شکل چند لوحی با تأثیرات اولیه بیزانس را ارائه می‌دهد.

Duccio di Buoninsegna, Polyptych no. 47، ۱۳۱۵–۱۳۱۹، تمپرا و طلا روی چوب، از کلیسای گمشده بیمارستان سانتا ماریا دلا اسکالا در سیه‌نا، سینا، پیناکوتکا نازیوناله

برای مطالعه بیشتر

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Polyptych». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۴.