ابوزیدآباد
ابوزیدآباد مرکز بخش کویرات و شهری از توابع این بخش در شهرستان آران و بیدگل استان اصفهان ایران است.
| ابوزیدآباد بیزُوُی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | اصفهان |
| شهرستان | آران و بیدگل |
| بخش | کویرات |
| نام(های) پیشین | بویزآباد-بوزآباد |
| مردم | |
| جمعیت | ۵٬۹۷۶ نفر(۱۳۹۵) |
| رشد جمعیت | ۸٪+ (سال ۱۳۹۰تا ۱۳۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۹۴۸ متر |
| اطلاعات شهری | |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۳۱۵۴۲۵ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران |
| کد آماری | ۲۲۷۹ |
  ابوزیدآباد | |
سرآغاز
ویرایشابوزیدآباد (نام محلی: بیزُوُی "Bizovoy") و روستاهای پیرامون آن حسین‌آباد شیبانی، قاسم‌آباد، یزدلان، کاغذی، امین آباد، محمدآباد، ریجن، علی‌آباد، شهریاری و فخره در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی کاشان، در جلگه ای هموار در شهرستان آران و بیدگل واقع شده‌است. بخش ابوزید آباد بین ۳۳ درجه و ۵۰ دقیقه تا ۳۳ درجه و ۵۵ دقیقه عرض شمالی و ۵۱ درجه و ۴۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۵۲ دقیقه طول شرقی قرار دارد. حسین‌آباد شیبانی در جنوب شرقی‌ترین قسمت این محدوده واقع شده‌است.[۱] ریجن و شهریاری و فخره شمالی‌ترین و امین‌آباد غربی‌ترین مرز این محدوده را تشکیل داده‌اند. نام این منطقه در زبان محلی، بیزُوُی می‌باشد و مردم کاشان و آران و بیدگل و فارسی زبانان تا دلیجان آن را بوزآباد می‌خوانند.
زبان
ویرایشمردم ابوزیدآباد با منظومهٔ روستاهای پیرامون به گویش بیذوی (بیزُوُی "Bizovoy" صحیح است) که یکی از گویش‌های زبان راژی[۲] در شاخهٔ زبان‌های ایران مرکزی است سخن می‌گویند
محیط زیست
ویرایشپناهگاه حیات وحش یخاب از زیستگاه‌های حفاظت شده گونه‌های نادر جانوری و گیاهی ایران، در گستره ابوزیدآباد قرار دارد[۳]
چاله زباله شهرستان کاشان در اراضی ابوزیدآباد، از منظر زیست‌محیطی، همواره جنجال‌برانگیز بوده‌است[۴][۵]
جمعیت
ویرایشدیرینهترین شماری که از باشندگان ابوزیدآباد ادعا شده، 《در سال ۱۲۹۶ هجری قمری، ۸۰۶ تن مرکب از ۲۲۵ مرد، ۲۴۸ زن و ۳۳۳ کودک بوده‌است. 》[۶] اگرچه پیشتر بسیاری از مردمانش در زلزله ویرانگر دوران زند (۲۴ آذر ۱۱۵۷ خورشیدی[۷]) از بین رفته بوده‌اند. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۳۵ جمعیت این ناحیه 736 نفر بوده‌است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۵٬۹۷۶ نفر (۱٬۷۸۴ خانوار) بوده‌است.[۸]
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۸۵ | ۵٬۱۶۰ | — |
| ۱۳۹۰ | ۵٬۵۵۹ | ۷٫۷٪+ |
| ۱۳۹۵ | ۵٬۹۷۶ | ۷٫۵٪+ |
اقتصاد
ویرایشمردم منطقه عمدتاً از راه کشاورزی، دامپروری و بافندگی روزگار می‌گذرانده‌اند.
اکنون ابوزیدآباد یکی از قطب‌های تولید پسته در سطح استان اصفهان است.[۹] همچنین کار در مراکز صنعتی و تولیدی شهرهای مجاور، بخش قابل توجهی از نیاز نیروی کار به اشتغال را مرتفع کرده‌است.
میراث فرهنگی و گردشگری
ویرایشبارزترین میراث فرهنگی این منطقه، گویش کهن آن است.[۱۰]
از آثار تاریخی ابوزیدآباد و بخش کویرات می‌توان قلعه کرشاهی، کاروانسرای شاه عباسی، میدان تاریخی قندی، قلعهٔ گرماب، قلعه و کاروانسرای سفیدآب، مجموعهٔ ثبت شده خواجه شامل آب انبار، مسجد، گرمابه و خانقاه، خانه باغ‌های چهار ایوان (چار پشکم) و شبکهٔ آبیاری کاریزی را نام برد.[۱۱]
سیازگه نخستین ایستگاه اکوتوریسم و کویر نوردی در شمال ابوزیدآباد است[۱۲] در دهه نود خورشیدی با گسترش و رسانه ای شدن بوم گردی در این منطقه، اقامتگاه‌هایی ساخته شده که ابوزیدآباد را از درآمد گردشگری بهره‌مند کرده‌است.
اقامتگاه‌ها
ویرایش- کاروانسرای شاه عباسی ابوزیدآباد
- کاروانسرای شهریاران در روستای شهریاری
- هتل یلو در روستای یزدلان
اقامتگاه ایران ساربان
- و مجموعه ای از خانه‌های سنتی برای اسکان مسافر.
بحران آب
ویرایشبه لحاظ تاریخی، شریان حیاتی دشت ابوزیدآباد، رشته کاریزهایی بوده‌است که با حفر بی‌رویه چاه‌های عمیق و فرونشست کارکرد خود را از دست داده‌اند. 《حفر این چاه‌های عمیق و نیمه عمیق، بعضاً بدون مطالعه کافی، با صرف هزینه‌های هنگفت بوده و چنان‌که باید بازده اقتصادی ندارند. 》[۱۳]
حسین خراسانی زاده، دکترای مکانیک سیالات و عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان گفته‌است:《بیشترین واگذاری زمین توسط امور اراضی (جهاد سازندگی کاشان) در منطقه ابوزیدآباد بوده‌است. در سال ۱۳۵۷ مجموع چاه‌های آب در کل منطقه ابوزیدآباد از سیلو به آن طرف سیزده حلقه بوده‌است. ۶ چاه نیمه عمیق و ۷ چاه عمیق. حالا (زمان مصاحبه سال ۱۳۹۰) در منطقه ابوزیدآباد که فخره جزو آنجاست، ۵۰۰ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق حفر شده‌است و با پمپ‌های قوی آب از زیرزمین بالا کشیده می‌شود. 》[۱۴]
ترابری
ویرایشایستگاه راه‌آهن سرخ گل در هشت کیلومتری جنوب ابوزیدآباد واقع است. همچنین فاصله مرکز شهر تا راه ترانزیتی کاشان-یزد ۹km و تا آزادراه کاشان-اصفهان ۲۶km است.[۱۵]
خط ویژه تاکسی ابوزیدآباد به کاشان که تحت نظارت شهرداری است، تنها امکان آمد و شد همگانی است.
کتاب‌شناسی
ویرایش- بررسی مسایل اقتصاد روستایی منطقه بیابانی شرق کاشان؛ روستاهای منظومه ابوزیدآباد / پرویز کردوانی_ ذبیح‌الله کرمی خواجه،
- فرهنگ بیزُوُی / عباس، علی، محمد، مزرعتی
- فرهنگ امثال و کنایات ابوزیدآباد / سید طیّب رزاقی
- تاریخ ابروز / حسن امجدیان
- جستاری در دستور زبان گویش ابوزیدآبادی / سید طیب رزاقی
- توصیف فعل به زبان بیزاویی / سید ناصر سرافرازی
- پژوهشی دربارهٔ آب و آبیاری در روستاهای منطقه بیابانی شرق کاشان؛ ابوزیدآباد و روستاهای منظومه آن / مسعود مهدوی ۱۳۵۶
- پژوهشی در مساکن روستایی منطقه بیابانی شرق کاشان؛ ابوزیدآباد و روستاهای منظومه آن / فاطمه بهفروز ۱۳۵۶
- پژوهشی دربارهٔ قالیبافی و مسائل آن در روستاهای منطقه بیابانی شرق کاشان؛ ابوزیدآباد و روستاهای منظومه آن / خلیل رشیدیان ۱۳۵۷
شهر پیکر
ویرایشکویهای پیشینی
ویرایش- رودی
- در زبان محلی رودی به چمار توی دِه است.
- پِشته یا پشت ده
- سره یا سرگاه
- کرشاهی
کوی‌های نوین
ویرایش- دولت‌آباد
- مسکن مهر
- ولیعصر
شهرداری
ویرایشبنیان شهرداری ابوزیدآباد از سال ۱۳۷۷ خورشیدی است.[۱۶]
آموزش
ویرایشآموزشگاهها
ویرایشنخستین آموزشگاه دولتی ابوزیدآباد در سال ۱۳۱۹ خورشیدی با نام دبستان عنصری بنیان گذاشته شد. پیش از آن سوادآموزی در ابوزیدآباد به گونهٔ سنتی و مکتب خانه ای بوده‌است.
اکنون ابوزیدآباد دارای آموزشگاه‌های دخترانه و پسرانه تا پایان دوره متوسطه است.
کتابخانه
ویرایشکتابخانه عمومی شهدای ابوزیدآباد در زمینی با یک هزار و ۵۰۰ مترمربع و زیر بنای ۷۷۵ مترمربع در بهمن ماه سال ۱۳۹۸ گشایش و به بهره‌برداری رسید و در حال حاضر علاقمندان و دوستداران کتاب شهر ابوزیدآباد از خدمات دهی آن مرکز بهره‌مند می‌شوند. کتابخانه دارای بخش‌های مختلف از قبیل مخزن کتاب، مرجع، کودک و نوجوان، کمک درسی، سالن‌های مطالعه به صورت مجزا برای خواهران و برادران می‌باشد.
آدرس: بلوار صفوی- روبروی کارونسرای شاه عباسی
تلفن:54256556
دیگر
ویرایشدارالقرآن ابوزیدآباد مؤسسه ای غیرانتفاعی در حوزه آموزش است که در کنار کتابخانه ساخته شده‌است.
مراکز بهداشتی و درمانی
ویرایش- مرکز خدمات درمانی ابوزیدآباد
- پایگاه اورژانس جاده ای ابوزیدآباد
- داروخانه‌های بخش خصوصی
- پایگاه بهداشت و سلامت ابوزیدآباد
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ مزرعتی عباس، علی، محمد، فرهنگ بیذوی، ابوزیدآباد کاشان، انتشارات بنیاد نیشاپور، ۱۳۷۶، تجدید چاپ ۱۳۸۲.
- ↑ بهفروز، فاطمه، «پژوهشی در مساکن روستایی منطقه بیابانی شرق کاشان؛ روستاهای منظومه ابوزیدآباد، صفحه۶ 1356
- ↑ یخاب پناهگاه حیات وحش شد
- ↑ چاله زباله ابوزیدآباد و مخاطرات آن در رسانه ملی
- ↑ چاله زباله را از مردم ابوزیدآباد دور کنید
- ↑ مدرسی طباطبایی، حسین _ قم نامه، ص۲۹۹ _ ۱۳۶۴ ش
- ↑ «پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۷ اوت ۲۰۲۲.
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
- ↑ https://www.iribnews.ir/fa/news/1833228/
- ↑ راژی گویش کهن ایران زمین
- ↑ ابوزیدآباد تمدنی با جاذبه‌های بسیار
- ↑ سیازگه ثروتی ناشناخته در قلب کویر
- ↑ مهدوی، مسعود؛ پژوهشی دربارهٔ آب و آبیاری در روستاهای منطقه بیابانی شرق کاشان؛ ابوزیدآباد و روستاهای منظومه آن، بیابان، تهران، 1356؛ صفحه ۵۹
- ↑ حل مشکل بحران آب باید از داخل شهر شروع شود
- ↑ مقیاس تصویر ماهواره ای
- ↑ «تارنمای شهرداری ابوزیدآباد». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۲۱.