Edukira joan

Sinn Féin

Wikipedia, Entziklopedia askea
Sinn Féin
Datuak
Izen laburraSF
Motaalderdi politikoa
HerrialdeaIrlandako Errepublika eta Erresuma Batua
IdeologiaIrlandar errepublikanismoa, errepublikanismoa, left-wing nationalism (en) Itzuli, Sozialismo herrizalea eta Linguistic nationalisma
Kokapen politikoaezker politiko eta zentro-ezkerra
Jarduera
KidetzaEuropako Ezker Unitarioa/Iparraldeko Ezker Berdea talde konfederala
Agintea
LehendakariaMary Lou McDonald
Egoitza nagusi
Egoitza nagusi
Prentsa-organoaAn Phoblacht
Zeren jabe
Historia
Sorrera1905eko azaroaren 28a
Sortzailea
SorlekuaDublin
OndorengoakAontú
Koloreak    
webgune ofiziala
Facebook: sinnfein Twitter: sinnfeinireland Youtube: UCoIiYTHnF7YtqrLzVLVjzjQ Flickr: sinnfeinireland Edit the value on Wikidata

Sinn Féin[1] (euskaraz: «Gu Geu», ahoskera Xin Fein) Irlandako errepublikar alderdi politiko bat da, gaur egun Irlanda osoan, Irlandako Errepublika nahiz Ipar Irlandan aktibo dagoena. Mugimendu hau 1905ean Arthur Griffithek sortutako ondorengo garbi eta bakarra berea dela aldarrikatzen dute. Gainera, gaur egun Irlandako Errepublikako bi indar politiko nagusiak diren Fianna Fáil eta Fine Gael alderdiak Sinn Féin historikoaren ondorengoak dira, alderdi honetatik banandutako kideek sortu baizituzten.

2018ko otsailetik aurrera Mary Lou McDonald alderdiaren presidentea da.

Jatorriz, 1905ean Arthur Griffithek sortu zuen. 1970eko hamarkadan bitan banandu zen, bata Behin-behineko Sinn Féin, gaur egungo Sinn Féin alderdia, historikoki Behin-behineko Irlandako Armada Errepublikarrari lotua, eta bestea Sinn Féin Ofiziala, 1982an Irlandako Langileen Alderdia bilakatu zena, eta historikoki Irlandako Armada Errepublikar Ofizialarekin lotua.

Alderdi hau bai Irlandako Errepublikan (2018an Dáil Éireann legebiltzarreko 158 eserlekuetatik 21 dauzka) baita Ipar Irlandan (108etatik 24 eserleku ditu hango asanbladan, alderdi irlandar nazionalista handiena, alegia) dauzka ordezkariak.

Erresuma Batuko Westminster-eko parlamentuan ere baditu 5 eserleku (646etatik), baina bere legebiltzarra ez delakoan Sinn Féineko ordezkariak ez dira aurkeztu.

2014ko urriaren 22an, Sinn Feinek iragarri zuen Mairtin O'Muilleoir izango zela alderdiaren hautagaia 2015ean Erresuma Batuan egitekoak ziren hauteskunde parlamentarioetarako[2].

2020ko Irlandako Errepublikako Hauteskunde Orokorrak irabazi zituen, %24,5eko bozkekin, 1920ko hamarkadatik lortzen ez zuen garaipena berreskuratuz.

Sakontzeko, irakurri: «Sinn Féin (leloa)»

Ingalaterrarekin lotura hausteko, gure arazo politiko guztien iturri etengabea, eta nire herrialdearen independentzia aldarrikatzeko

Theobald Wolfe Tone[3]

"Sinn Féin" hitzek irlanderaz "Geu" edota "Gu Geu" esan nahi dute, alegia, lehen pertsonaren pluralaren izenorde indartua, irlandarrek beren buruak gobernatzeko ideia adieraziz. Ingelesez "Ourselves" edota "We Ourselves" litzateke.

Halere maiz beste hizkuntzetara "Geu Bakarrik" edota "Gu Geu Bakarrik" bezala oker itzulia ere ikusi ohi da, azken esanahi hori duen XX. mendearen hasierako "Sinn Féin Amháin" leloaren ondorioz, "Amháin" hitzak bakarrik esan nahi baitu.

Dena dela, esanahi guztien mezu politikoa argia da: autodeterminazio nazionala eta independentzia, Ingalaterra eta edozein motako ingeles eraginetatik banatzea, bai politikoa nahiz bestelakoak.

Bere aurkariek, eta bereziki loialistek eta unionistek alderdikideak nahiz jarraitzaileak "Shinners" mespretxuzko izendapenaz deitzen diete, maiz irlandar errepublikar oro izendatzeko erabiltzen duten "aterki-izendapena", adibidez, espainiar nazionalistek ezker abertzaleko kideak eta maiz independentista den euskal herritar oro izendatzeko "Batasunos" mespretxuzko izendapenaren antzera.

Helburu honek XVIII. mendean jatorria du, irlandar errepublikanismoaren sortzailetzat jotzen den Theobald Wolfe Tonen asmoetako batean[3].

Inprimatuta agertzen den Sinn Féin adierazpenaren erreferentzia zaharrena 1882an Thomas Stanislaus Clearyren Shin Fain (Gu Geu) izenburupeko antzezlan dramatikoan agertzen da. Antzezlan honetako pertsonaien artean Erín eta Independentziaren Espiritua agertzen dira, hauek Sinn Féin leloak zer adierazten duen ongi laburbiltzen dute:

Ez dugu inoiz leporik gehiago makurtuko
Eta asmo horrekin geure edalontzia hustutzen dugu
Jaio garen lurrarengatik, Jainkoan dugun konfidantzaz
Eta beraren bidez: Shin Fain! Shin Fain!

Shin Fain, 1882. Thomas Stanislaus Cleary[4]

1892an Erresuma Batuko Parlamentuko Tim Healy parlamentaria Sinn Féin adierazpena lelo gisa erabili zuen lehenbiziko irlandar politikaria bilakatu zen. Urte hartako ekainean Letterkenny udalerrian emandako hitzaldi batean honakoa esan zuen:

« Orain gure aurka egiteko (Parnellen aldekoek) gure itxaropenak Alderdi Liberalean jartzen ditugula diote eta haiei hanka-eskuz loturik gaudela. Ez, nik Antzinako Irlandako leloa dakarkizuet: Shin Fain! Gu Geu! »
1892, Tim Healy[5]


1893an irlandera eta gaeldar kultura bultzatzeko sortutako Liga Gaelikoa erakundeak Sinn Féin leloa aukeratu zuen. 1898an Douglas Hyde lehendakariak Shan Van Vocht aldizkariak olerki batekin kolaboratu zuen (ikus eskuinean).

Frantziaren laguntza itxaroten, Espainiaren laguntza itxaroten,
Jendeak
Denbora luzez itxaron du, samina bakarrik lortuz.
Berriz ere Amerikaren babesa itxaroten: oraindik itxaroten dauden guztiei,
Itxaroteagatik, nire haserrea bego haiekin,
Ergel horietako bakoitzak lelo guztiek ez dutela axola jakiteko unea da, bat ez beste,
Sinn Féin amháin. Gu Geu bakarrik!

1898, Douglas Hyde[6]

XIX. mendearen amaieran Sinn Féin hitzak Irlandan pentsakera estiloa, ikuspuntu edo jarrera bat, ideia multzoa eta pentsatzeko modu bat definitzen zuten hitzak bilakatu ziren. Jendeak sarri "nazionalismo progresista" mentalitate edo jarrera bezala ezagutzen zena deskribatzean erabiltzen zuen izendapena zen: ez zuen independentzia politiko bat bakarrik aldarrikatzen, irlandar singularitatea nabarmendu eta garatu, eta Ingalaterratik atal guztietan banatzeko joera ere adierazten zuen: kirola, hizkuntza, literatura, kultura eta historia. Ingelesaren eraginari erresistentzia ipintzeko asmoa zuten, XIX. mendearen amaieran ingelesak oraindik eta nagusitasun gehiago irabazi zuela beldur baiziren. Nazionalista erradikalek erabat gaelikoa zen Irlanda bat nahi zuten, batzuk baita oldarki irlandarra zena, eta helburu hori lortzeko herrialderan edozein ingeles eragina desegiteko prest zeuden. Jarrera horren ondorioz, "irlandar irlandesistak" izenez ere ezagun egin ziren. Beren ideologia irlanderazko izen bat zuen mugimendu batean adierazteko gai izateak ideia horiek elkarbanatzen zituzten guztien artean garrantzi sinboliko handia zuen[7].

Artikulu nagusia: «Sinn Féinen historia»
Arthur Griffith.

Sinn Féin alderdia sortzea eragingo zuten ideien lehenbiziko proposamenak United Irishman egunkariko Arthur Griffith argitaratzaileak hedabide horretan bertan idatzi zituen. 1900eko martxoko artikulu batean, garaiko erakunde nazionalista guztiak batuko zituen alderdi bat sortzeko deia egin zuen, ondorioz urte horretako amaieraldera Cumann na nGaedheal erakunde politikoa eratu zen. 1902ko alderdi horren biltzarren Griffithek Erresuma Batuko Legebiltzarreko irlandar parlamentariek hartan parte hartzeari uko egiteko proposamena egin zuen. 1903an, Eduardo VII.a Erresuma Batukoak Dublin hiriburura egindako bisitaldia zela eta, Maud Gonne irlandar iraultzaileak eta beste zenbaitek Kontseilu Nazionala izeneko bigarren erakundea sortu zuten. Dublingo Udal Batzak Eduardo VII.aren aurrean hitzaldi bat egiteko proposamena egin zen. Hitzaldiaren proposamena gutxigatik baztertua izan zen, baina Kontseilu Nazionala udalerri eta herrietako erakundeetan ordezkaritza nazionalistak areagotzeko presio talde gisa existitzen jarraitu zuen.

1905eko azaroaren 28an Sinn Féin sortu zen, eta lehenbiziko urteko Batzar Nazionalaren Biltzarrean Arthur Griffithek alderdiaren asmoz "Irlandako hiriburuan irlandarren onarpen morala zuen legealdi nazional bat ezartzea" zela aipatu zuen.[8] Alderdiak 1908ko Iparraldeko Leitrimgo hauteskundeak inougnatu zituen, hauetan bozken %27a lortu zuen.[9] Hortik aurrera, alderdiaren babes sozialak nahiz kide kopuruak beheruntz egin zuen. 1910eko Ard Fheis (alderdiaren biltzarra) delakoan, bertaratutakoak gutxi izan ziren, eta zuzendaritzan osatzeko kideak topatzea zaila izan zen.[10]

Sorrerako Sinn Féin alderdia nazionalista eta eskuindarra zen, ez zen errepublikarra, autonomista baizik, alegia, Irlandak bere legebiltzar autonomoa izatearen aldekoa zen, baina Erresuma Batua eta Britainiar Koroaren lurralde izaten jarraituz. Gaur egungo Sinn Féin alderdiaren oso bestelakoa, baina Irlandaren historiako gertaerek nahiz alderdi beraren bilakaerak eta beste talde eta alderdietako kideak elkartzearen ondorioz, asko jada bazeuden irlandar talde errepublikarretako kideak, alderdiaren ideologiak ere bilakaera bat izatera suposatu zuen.

Sinn Féinen hauteskunde programa irlandar independentzian sinisten duten irlandar guztiak barne hartzeko adina zabala da, edota izaten saiatzen da, bai errepublikarrak izan ala ez. Errepublikanismoa berez ez dago derrigorrean irlandar nazionalismoari lotua, nahiz eta azken ehun eta hamazazpi urtetan IRBko kideek Irlanda independiente bat gobernatzeko errejimen egokienatzat jo. Irlandar gobernu sistema gai garrantzitsutzat hartu beharra dago, baina ez funtsezkoa. Helburu bera da, eta ez bere ezaugarri exekutiboa, Irlandak nahi duena.

Arthur Griffith, 1907[11]

1902ko ekainean argitaratutako bere idazlanetan, Griffithek bere burua separatistatzat deskribatu arren (garai haietan errepublikarrak izendatzeko izendapen jatorra zen), irlandar hiritar asko errepublikarrak ez zirela bazekien, eta horregatik bere iritziz monarkia dualak erdibideko konponbidea errepresentatzen zuen, gehiengoa asebeteko zuelakoan. Xalotasunez, ondorio hau unionistek akordio gisa onartuko zutela proposatu zuen, monarkia mantenduko baitzuen. Ez zirudien unionistek edozein autogobernuri erradikalki aurka egingo ziotela ulertzen zuenik, ezta autogobernu hori mugatua izanda ere, are eta gehiago, legez independiente litzateken Irlanda batek izuikara sortuko lieke, hauteskundeei zegokionez betirako gutxiengo bat ordezkatzera mugatuko bailituzke[12].

Hasiera-hasieratik, Griffithen arrakasta mugimendu berdinaren barnean ikuspuntu zeharo ezberdinetako pertsonak elkartzea izan zen, Sinn Féinen etorkizuneko borroken aleak eta erantzunik gabeko galderak zeuden, oraindik ere gaur egungo errepublikar korrontean pil-pilean daudenak[13]:

  • Lehenik, usadioak indar fisikoa erabiltzearen aldeko elementu independentistak, tartean Irlandar Errepublikar Anaitasuna, eta helburu politiko bat modu baketsuan lortzeko alde zeudenen arteko gurutzatzea onartzea ezartzen zuen. Griffithek iraultzaileak nagusiki korronte bakezale baten barnean mantentzen saiatu zen. Argi dago, Sinn Féinen zuzendaritzan nahiz kidetzan zeuden Errepublikar Anaitasuneko kideen leialtasuna ez zela Sinn Féin alderdiarekikoa, Errepublikar Anaitasunarekikoa baizik.
  • Bigarrenik, Errepublikar Anaitasuneko afiliatuek ez zituzten inoiz Sinn Féinen helburuak onartu, ez behinik behin Griffithek Sinn Féinen Politika zelakoan adierazitakoak. Haientzat Sinn Féin alderdia Irlandako Errepublika lortzeko bidea zen, eta ez inolako motako monarkiarik ezartzeko. 1907an Sinn Féin alderdia Errepublikar Anaitasuneko kideak infiltratutako erakundeen artean nabarmen eta garrantzitsuenetakoa izan zen.
Joseph McGuinnessen kanpainia, honek preso zegoela 1917ko Hegoaldeko Longford hauteskundeak irabaztea lortu zuen. Hauteskunde batzuetan aukeratua izatea lortu zuen Sinn Féin alderdiko lehen hautagaietako bat izan zen. 1921ean Michael Collinsekin batera Anglo-irlandar Itunaren alde agertu zen.

Pazko matxinadaren partehartzearen mitoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sakontzeko, irakurri: «Pazko matxinada»

Britainiar Gobernuak bere garaian alderdia matxinadaren errudun egin nahiz zuenez arduradunzat jo zuen eta gaur egun oraindik ere jende askok uste arren, Sinn Féin alderdiak ez zuen 1916ko Pazko Matxinadarekin inolako partehartzerik izan, matxinadaren antolatzaileak eta egileak Irlandar Boluntarioak, Irlandako Armada Hiritarra eta Cumann na mBan errepublikar erakundeak izan baitziren. Izan ere, garai honetan Sinn Féin oso alderdi ahula izateaz gain bortizkeriaren erabileraren aurka zegoen.

Matxinadaren porrotaren ondoren eta 1917. urtetik aurrera, berau antolatu zuten errepublikar talde eta erakundeetako kide andana Sinn Féinera igarotzen hasi, horietako asko matxinadan partehartzeagatik espetxean egondakoak, eta alderdi honetako buruzagi garrantzitsuak bilakatuko ziren, baina matxinada jazo zen garaian ez ziren Sinn Féin alderdiko kide.

Pazko matxinadaren ondorengoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1918ko hauteskundeetako garaipena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Independentzia gerra eta Anglo-irlandar ituna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2020ko Irlandako Errepublikako Hauteskunde Orokorrak irabazi zituen, %24,5eko bozkekin, 1920ko hamarkadatik lortzen ez zuen garaipena berreskuratuz.

Ideologiari dagokionez, irlandar errepublikar eta sozialistak dira, euren politiken ardatza Irlandako Uhartearen batasun osoa delarik; alegia, egungo Ipar Irlanda egungo Irlandar Errepublikarekin batzea.

Alderdiko buruak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Historian zehar alderdia honako pertsonek zuzendu dute:

Sinn Féin alderdiaren bulegoak Belfast hirian.
1923an, Irlandako Estatu Askea sortzearen truk Anglo-Irlandar Ituna onartu zuten alderdikide asko Cumann na nGaedhael alderdira joan ziren, gerora Fine Gael alderdia sortuz
1926an, nahiz eta hasiera batean Anglo-Irlandar Ituna ez onartu, azkenean De Valerak Sinn Féin alderdia utzi eta noizbait Irlandaren batasuna lortzeko asmoz Irlandako Estatu Askearen legalitatea onartu eta Fianna Fáil sortu zuen
1970ean, bi alderditan banatu zen
  • Sinn Féin (Gardiner Place), Sinn Féin Ofiziala bezala ezagutzen zena, bertan korronte sozialista nagusi zen. Alderdiak Langileen Alderdia izena hartu zuen 1982an eta, ondoren, Irlandako Langilen Alderdia izena.
  • Sinn Féin (Kevin Street), edo Behinbehineko Sinn Féin, bertan korronte nazionalista nagusi zen. Alderdiaren korronte hau da gaur egun Sinn Féin izena daukana.
1986an, Ó Brádaighek alderdia utzi zuen eta Sinn Féin Errepublikarra (Republican Sinn Féin) sortu zuen, Jarraipeneko IRAri loturikoa.

Alderdiaren egunkari ofiziala An Phoblacht ("Errepublika") deitzen da.

Eszisio eta elkarketen laburpena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Taula honetan Sinn Féin alderdia eta IRAk nahiz beren ondorengoek izandako barne eszisio eta elkarketen laburpena ikusgai dago:

Urtea Gertaera
1905 Sinn Féin alderdi sortu berriaren azaroko Biltzarra.
1907 Cumann na nGaedhael eta Dungannon Clubs erakundeekin elkarketa.
1917 Pazko matxinadaren ondorengo berrantolaketa
1922 Anglo-irlandar itunaren aldekoek Sinn Féin alderdia eta IRA laga eta Cumann na nGaedhael alderdia eta Armada Nazionala eskuindar mugimendua eta Irlandako Estatu Askearen Garda Síochána polizia sortu zituzten.
1926 Sinn Féin alderdiak abstentzioaren alde egin eta bozka bidez Dáil Éireann legebiltzarrean parte ez hartzeko erabakia hartu ondoren, Éamon de Valera eta bere jarraitzaileek alderdiak laga eta Fianna Fáil alderdi berria sortu zuten.
1933 Cumann na nGaedheal alderdia Zentroko Alderdi Nazionala eta Goardia Nazionala erakundearekin elkartu eta Fine Gael alderdi berria sortu zuten.
1969 Abstentzioaren aldekoek IRA laga eta 'Behin-behineko' IRA sortu zuten; gainontzekoek IRA 'Ofiziala' sortu zuten.
1970 IRAren eszisioari Sinn Féin alderdiaren eszisioak jarraitu zion: alde batetik, Sinn Féin (Gardiner Place) edota Sinn Féin 'Ofiziala', eta bestetik, Sinn Féin (Kevin Street) edota 'Behin-behineko' Sinn Féin.
1974 INLA talde armatua IRA 'Ofizialetik' banandu eta era bereran Sinn Féin 'Ofizialetik' banadutako Irlandar Alderdi Errepublikar Sozialista sortu zen.
1977 Sinn Féin 'Ofiziala' alderdia Sinn Féin Langileen Alderdia bezala berrizendatua.
1982 Sinn Féin Langileen Alderdia zena Irlandako Langileen Alderdian bilakatua.
1986 'Behin-behineko' Sinn Féin (gaur egun Sinn Féin izen soilaz ezaguna) alderdiak bere ordurarteko Dáil Éireann legebiltzarrean parte ez hartzearen politika abstentzionistari amaiera eman zion; alde ez zeudenak Ruairí Ó Brádaigh politikariaren gidaritzapean Sinn Féin Errepublikarra alderdi berria sortu zuten.
1992 Langileen Alderdiko Proinsias De Rossa buruzagiak alderdia laga eta Ezker Demokrata alderdia sortu zuen.
1996 'Jarraipeneko' IRA zeritzona sortu zen, Sinn Féin Errepublikarrarekin lotura zuena.
1997 Bake Prozesuaren aurkakoek Sinn Féin alderdia laga eta 32 Konderrien Burujabetzaren aldeko Higikundea erakundea sortu zuten, bai eta haren adar armatua ere, 'Benetako' IRA.
1999 Ezker Demokrata eta Alderdi Laboristaren elkarketa.

Grafiko honetan Sinn Féin alderdia eta IRAk nahiz beren ondorengoek izandako barne eszisio eta elkarketen laburpena ikusgai dago:

Hauteskunde emaitzak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ipar Irlandan

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ipar Irlandako Biltzarra
Urtea Botoak % Eserlekuak
1921 104.917 %20,5
6 / 52
1982 64.191 %10,1
5 / 78
1996 116.377 %15,5
17 / 110
1998 142.858 %17,7
18 / 108
2003 162.758 %23,5
24 / 108
2007 180.573 %26,2
28 / 108
2011 178.224 %26,3
29 / 108
2016 166.785 %24,0
28 / 108
2017 224.245 %27,9
27 / 90
Erresuma Batuko Komunen Ganbera
Urtea Botoak % Eserlekuak
1924 34.181
0 / 13
1950 23.362
0 / 12
1955 152.310
2 / 12
1959 63.415
0 / 12
1983 102.701 %13,4
1 / 17
1987 83.389 %11,4
1 / 17
1992 78.291 %10,0
0 / 17
1997 126.921 %16,1
2 / 18
2001 175.933 %21,7
4 / 18
2005 174.530 %24,3
5 / 18
2010 171.942 %25,5
5 / 18
2015 176.232 %24,5
4 / 18
2017 238.915 %29,4
7 / 18
2019 181.853 %22,8
7 / 18

Irlandako Errepublikan

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Dáil Éireann
Urtea Botoak % Eserlekuak
1918 476.087 %46,9
73 / 105
1921 Aurkaririk gabe hautatuak
124 / 128
1922 239.195 (Akordioaren aldekoak) %38,5
58 / 128
135.310 (Akordioaren aurkakoak) %21,8
36 / 128
1923 288.794 %27,4
44 / 153
1927 ekaina 41.401 %3,6
5 / 153
1954 1.990 %0,1
0 / 147
1957 65.640 %5,3
4 / 147
1961 36.396 %3,1
0 / 144
1982 otsaila 16.894 %1,0
0 / 166
1987 32.933 %1,9
0 / 166
1989 20.003 %1,2
0 / 166
1992 27.809 %1,6
0 / 166
1997 45.614 %2,5
1 / 166
2002 121.020 %6,5
5 / 166
2007 143.410 %6,9
4 / 166
2011 220.661 %9,9
14 / 166
2016 295.319 %13,8
23 / 158
2020 535.595 %24,5
37 / 160
  • Sinn Féin. Un siglo de historia. Ensato histórico, Edhasa, Bartzelona, 2015. Brian Feeney. Itzultzailea: Ignacio Alonso Blanco (Gaztelaniaz) Jatorrizko argitalpena: The O'Brien Press, Ltd. Brian Feeney. Dublin, 2002. (Ingelesez)

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Berria. Estilo Liburua. .
  2. Jon Olano, «Stormonteko parlamentari izendatu dute Mairtin O'Muilleoir», Berria, 2014-10-23
  3. a b Sinn Féin debe ser el lema. Los años de la fundación, 1900-1907, 27. orr. Sinn Fein, un siglo de historia irlandesa. Brian Feeney, 2002, The O'Brien Press, Dublin. Gaztelaniazko itzulpena: Ignacio Alonso Blanco, Edhasa, 2005. (Gaztelaniaz)
  4. Sinn Féin debe ser el lema. Los años de la fundación, 1900-1907, 28. orr. Sinn Fein, un siglo de historia irlandesa. Brian Feeney, 2002, The O'Brien Press, Dublin. Gaztelaniazko itzulpena: Ignacio Alonso Blanco, Edhasa, 2005. (Gaztelaniaz)
  5. Sinn Féin debe ser el lema. Los años de la fundación, 1900-1907, 28-29. orr. Sinn Fein, un siglo de historia irlandesa. Brian Feeney, 2002, The O'Brien Press, Dublin. Gaztelaniazko itzulpena: Ignacio Alonso Blanco, Edhasa, 2005. (Gaztelaniaz)
  6. Sinn Féin debe ser el lema. Los años de la fundación, 1900-1907, 29. orr. Sinn Fein, un siglo de historia irlandesa. Brian Feeney, 2002, The O'Brien Press, Dublin. Gaztelaniazko itzulpena: Ignacio Alonso Blanco, Edhasa, 2005. (Gaztelaniaz)
  7. Sinn Féin debe ser el lema. Los años de la fundación, 1900-1907, 30. orr. Sinn Fein, un siglo de historia irlandesa. Brian Feeney, 2002, The O'Brien Press, Dublin. Gaztelaniazko itzulpena: Ignacio Alonso Blanco, Edhasa, 2005. (Gaztelaniaz)
  8. Griffith, The Resurrection of Hungary, 161. orr.
  9. Brian Feeney, Sinn Féin: a hundred turbulent years, 49–50. orr.
  10. Feeney, 52–4. orr.
  11. Sinn Féin debe ser el lema. Los años de la fundación, 1900-1907, 58. orr. Sinn Fein, un siglo de historia irlandesa. Brian Feeney, 2002, The O'Brien Press, Dublin. Gaztelaniazko itzulpena: Ignacio Alonso Blanco, Edhasa, 2005. (Gaztelaniaz)
  12. Sinn Féin debe ser el lema. Los años de la fundación, 1900-1907, 43-44. orr. Sinn Fein, un siglo de historia irlandesa. Brian Feeney, 2002, The O'Brien Press, Dublin. Gaztelaniazko itzulpena: Ignacio Alonso Blanco, Edhasa, 2005. (Gaztelaniaz)
  13. Sinn Féin debe ser el lema. Los años de la fundación, 1900-1907, 57-58. orr. Sinn Fein, un siglo de historia irlandesa. Brian Feeney, 2002, The O'Brien Press, Dublin. Gaztelaniazko itzulpena: Ignacio Alonso Blanco, Edhasa, 2005. (Gaztelaniaz)

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]