Pilar Goya
| Pilar Goya | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2018ko urtarrila -
2006 - 2015
| |||||||||||
| Bizitza | |||||||||||
| Jaiotza | Gasteiz, 1951ko irailaren 20a (73 urte) | ||||||||||
| Herrialdea |  Araba, Euskal Herria | ||||||||||
| Familia | |||||||||||
| Ezkontidea(k) | Alfredo Pérez Rubalcaba (1979 - 2019) | ||||||||||
| Hezkuntza | |||||||||||
| Heziketa | Madrilgo Complutense Unibertsitatea | ||||||||||
| Hizkuntzak | gaztelania | ||||||||||
| Jarduerak | |||||||||||
| Jarduerak | kimikaria eta ikertzailea | ||||||||||
| Enplegatzailea(k) | Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusia | ||||||||||
Pilar Goya Laza (Gasteiz, Araba, 1951ko irailaren 20a) arabar kimikaria da. Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusia (CSIC) kimika eta ikerketako irakaslea da, eta Europako Elkarte Kimikoko lehendakaria da 2011etik.[1][2] 150 argitalpen zientifiko baino gehiago egin ditu, eta dozena bat nazioarteko patente asmatu ditu. 10 doktoretza-tesi zuzendu ditu.[3]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gasteizen jaio zen, familia oso ezagun batean, Confiterías Goya, euskal Vasquitos eta nesquitas izenaz ezagutzen diren gozoki tradizional batzuen egileak. Bere aita ingeniari aeronautikoa zen, ospe handiko irakaslea eta Iberiaren sortzaileetako bat. Familia Madrilera joan zen Goya kalera, baina gurasoen lanak Estatu atuetara eraman zituen. AEB, eta, beraz, Goya Laza amaren aldeko aitona-amonekin hazi zen, Salamanca auzoan.[4][5]
Madrilgo Institutu Britainiarrean ikasi zuen, eta, geroago, Zientzia Kimikoak Madrilgo Complutense Unibertsitateko Kimika Fakultatean (UCM), eta han doktoratu zen. Alfredo Pérez Rubalcaba aurrez ezagutzen zuen, baina beren harremana sendotu egin zuten fakultatean bat egin zutenean. Rubalcabak ez bezala, Goyak kimika-karrera garatzen jarraitu zuen. Lizentziatu ondoren, Alemaniara joan zen Alexander von Humboldt Fundazioak emandako beka batekin, doktoratu ondoko egonaldi bat egiteko Konstantzako Unibertsitatean, W. Pfleiderer irakaslearen zuzendaritzapean. 70eko hamarkadaren amaieran itzuli zen Espainiara, eta 1979an Pérez Rubalcabarekin ezkondu zen; harekin kezkak, interesak, unibertsitate-karrera eta idealak partekatzen zituen.[6][7]
Bikotea Majadahondan bizi izan zen, eta handik Pérez Rubalcaba Barne ministro izendatu zutenean bakarrik atera ziren.[4] Etxetik alde egiteak atsekabea eragin zion Goya Lazari, baina beharrezkoa izan zen segurtasun-arrazoiengatik.
Bizitza profesionala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]CSICen (Zientzia Ikerketen Kontseilu Gorena) ikertzaile aritu da, eta Nazioarteko Harremanen Saila zuzendu zuen. 2001etik ikerketa-irakaslea da. V. eta VI. Esparru Programako proiektuen ebaluatzaile izan da, batez ere Marie Curie (Kimika Paneleko lehendakaria) eta CNEAI (Kimika Batzordeko lehendakaria) bekak emateko. Bere ikerketa-ildoak kimika medikoan eta jarduera biologikoa duten konposatu berrien diseinuan eta sintesian kokatzen dira, hala nola kanabidioleak eta SNC eta obesitaterako PPAR 'ligandoak'. 150 argitalpen zientifiko baino gehiago egin ditu, eta dozena bat nazioarteko patente asmatu ditu. 10 doktoretza-tesi zuzendu ditu.[3]
2006 eta 2015 bitartean, CSICeko Kimika Medikoko Institutuko zuzendaria izan zen. Denbora batez, Espainiako Kimikako Errege Elkarteko lehendakariorde izan zen. Kimika Terapeutikoko Espainiako Elkarteko lehendakaria eta Save the Children GKEko lehendakariordea ere izan da. 2018ko urtarrilean EuChemS-eko (European Chemical Society) lehendakari izendatu zuten. 150 argitalpen zientifiko baino gehiago egin ditu Goyak, eta dibulgazio zientifikoko zenbait liburu argitaratu ditu; horien artean, El dolores (2011).[8]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Gaztelaniaz) Forcada, Daniel. (2011-11-12). «Pilar Goya, la química que está detrás de Rubalcaba» elconfidencial.com (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).
- ↑ (Gaztelaniaz) Royal Society of Chemistry. 2022-08-31 (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) Pilar Goya Laza | Cannabinoides. (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) Redacción. (2019-05-13). «Guardia Civil presionó a Rubalcaba para dejar Majadahonda: atentado» Majadahonda Magazin (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Pilar Goya, la mujer que siempre acompañó a Alfredo Pérez Rubalcaba» ELMUNDO 2019-05-09 (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Pilar Goya, toda una vida al lado de Rubalcaba» El Español 2019-05-10 (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).
- ↑ (Gaztelaniaz) 20minutos. (2019-05-11). «Pilar Goya, toda una vida al lado de Rubalcaba» www.20minutos.es - Últimas Noticias (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Pilar Goya, la científica que compartió vida con Rubalcaba» La Vanguardia 2019-05-11 (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).
