Edukira joan

Olimpia Valencia

Wikipedia, Entziklopedia askea
Olimpia Valencia

Bizitza
JaiotzaBaltar, 1898ko abenduaren 14a
Herrialdea Galizia
BizilekuaVigo
HeriotzaVigo, 1987ko uztailaren 10a (88 urte)
Familia
AitaAnacleto Valencia Lama
Hezkuntza
HeziketaSantiago de Compostelako Unibertsitatea
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakginekologoa eta medikua

Olimpia Valencia López (Baltar, Ourense, 1898ko abenduaren 14a – Vigo, Pontevedra, 1987ko uztailaren 10a) Galiziako lehen ginekologoa izan zen.[1]

Ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Familia aberats bateko alaba bakarra zen: aita, hotel-industrialaria, 1910ean familiarekinVigora joan zena. Magisteritza ikasi zuen, eta Minerva Akademian prestatu zen. Irakaskuntzarako bokaziorik gabe, mediku egitea erabaki zuen. 1919an Santiagora joan zen Medikuntza karrera egitera, eta 1925ean lizentziatu zen, aparteko saria eta ohorezko matrikula eskuratuz.[1] Urte horretan bertan Madrilera joan zen doktorego-tesi bat egitera, 1930ean La colesterinemia en la sangre en relación con la anestesia quirúrgica izenburuarekin aurkeztu zuena.

Madrilen, gero, atxikitako instituzionalistekin jarri zen harremanetan, eta hiru urtez egon zen Fortuny kaleko Residencia de Señoritas-en. Bertan, beste zeregin batzuk ere egiten zituen beka bat irabazteko eta, horrela, egonaldia ordaintzeko.[2] 1926 eta 1927ko ikasturteetan, kultura orokorreko eskolak eman zizkien egoiliarrei. Hurrengo ikasturtean Eskola Institutu-ko, JAE ingurunetik sortutako irakaskuntza esperimentaleko erakundea, mediku titular izendatu zuten,

Vigoko etapa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Olimpia Valencia bizi izan zen eta bere kontsulta egin zuen Vigoko eraikineko plaka oroigarriak

1928an Vigora lekualdatu zen; Printzearen kalean medikuntza orokorreko eta ginekologiako kontsultategi bat martxan jarriz. Atean plaka bat eta prentsan iragarkiak jarrita ezagutarazi zen: "Olimpia Valencia. Emakumeen gaixotasunetan aditua".[3] Erretiroa hartu arte bete zuen bere lanbidea, eta hasieran zailtasunak izan zituen emakume izateagatik. Olinpiak azken ikerketekin lotura mantendu zuen eta atzerrian ematen ari ziren teknikei eta aurrerapen medikoei buruz informatzeaz arduratzen zen. 1929an beka bat eskatu zion Ikasketak Hedatzeko Batzordeari, Alemaniako eta Suitzako ginekologia-kliniketan ezagutzak zabaltzeko.[4]

Vigoko Akademia Mediko Kirurgikoaren sortzaileetako bat izan zen (1930), eta erakunde horretan presidenteorde izatera iritsi zen (1935). Ikertzaile gisa, txosten bat aurkeztu zuen Galiziako I. Jardunaldi Medikoetan (Coruña, 1929). 1934an komunikazio bat egin zuen Vigoko Akademian (La mujer gallega ante el homenaje a Paz Pardo). Vigoko Aliantza Frantsesaren kide sortzailea ere izan zen.

Galiziari lotutako kultura-kezka handiko emakumea zen, eta hainbat intelektual eta galiziazalerekin harremana izan zuen, hala nola Valentín Paz-Andrade, Álvaro das Casas, Ramón Fernández Mato. 1931ko ekainean Pontevedrako probintziako galiziar hautagaiei babesa emateko deialdi baten buru izatea onartu zuen, eta 1936ko ekainean beste bat, Galiziako Estatutuaren aldeko Plebiszituan. Bi dokumentuak emakumeek bakarrik sinatu zituzten. 1937ko otsailean atxilotu zuten, eta horrela lau egun eman zituen Guardia Zibilaren kuartelean, Alderdi Galleguistako kide izatea eta ezkertiarrekin tratua izatea egotzita. Bere portaerari buruzko txosten onek eta "dohaintza" batek aske uztea lortu zuten. Hurrengo urteak oso gogorrak izan ziren: "Gorria" zela salatuta baitzegoen, eta pertsona (paziente) askok beren kontsultara joateari utzi zioten.[5] 1940ko hamarkadan Gizarte Segurantzan sartu zen eta 1960ko hamarkadan erretiroa hartu zuen.[3]

Olimpia Valenciak laurogei urte baino gehiagorekin jarraitu zuen lanean bere kontsultategi partikularrean, lanbideari eta ikasketei eskainitako bizitza zorrotzarekin. 1987ko udan hil zen.

Ohoreak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Vigoko Auzitegiko Atalen eraikina, Olimpia Valencia izena duen osasun zentro bihurtuko dena.
  • 2008: 'Pioneiras. Mulleres Empresarias Galegas' Berdintasun eta Ongizaterako lehendakariordeak antolatuta.[6]
  • "do Principe 11" kalean, Vigon, Emakumeen Zirkuitu bateko plaka.[7][8]
  • Baltar herriaren alaba gogokoena izendatu zuten 2017an.[9]
  • Bera bizi eta kontsultatu zuen eraikinean bi plaka oroigarri jarri ziren, bata 2003an Vigoko Udalarena eta beste bat Irmandade da Sanidade Galega (ISAGA) 2016an [10]
  • Vigoko Unibertsitateko Cinbio Ikerketa Biomedikoko Zentroak bere izena darama.[11]
  • Vigoko Oia parrokian bere izena duen kale bat dago.[12]
  • 2019ko urrian, Galiziako Xuntak jakinarazi zuen Vigoko Auzitegietako Epaitegietako Atalen eraikina, Justizia Hiri berrira pasatzean, Ospitale Nagusi zaharra, "Olimpia Valencia" osasun zentroa bihurtuko zela.[13]
  • 2020an erabaki zen Santiago de Compostelako Medikuntza Fakultateko liburutegiak bere izena eramango zuela.[14]
  • 2021ean Vigoko Gran Víako Emakumeen Mundu Martxaren mural batean aitzindari gisa irudikaturiko emakumeetako bat izan zen.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Olimpia Valentziaren irudikapena aitzindari gisa Vigoko Emakumeen Mundu Martxako mural batean 2021ean
  1. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Olimpia Valencia, la primera médica gallega» Mujeres con ciencia 2017-04-18 (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  2. ↑ (Galizieraz) Martínez, Iago. (2012-05-04). «Europa fronte ao grillón da fe» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  3. ↑ a b «Olimpia Valencia | Álbum de mulleres | culturagalega.org» culturagalega.gal (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  4. ↑ «Pioneras de la medicina en Galicia. Las hermanas Fernández de la Vega y Olimpia Valencia». .
  5. ↑ «MÉDICOS OURENSÁNS REPRESALIADOS NA GUERRA CIVIL E NA POSGUERRA __ [ David Simón Lorda »] www.ourensedixital.com (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  6. ↑ (Gaztelaniaz) Mujeres&Cia | Mujeres empresarias, directivas, profesionales y emprendedoras. (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  7. ↑ «O que non se nomea non existe: de paseo pola memoria das mulleres - Social - Sermos Galiza - A Información precisa» web.archive.org 2012-12-17 (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  8. ↑ «Chus Lago presenta o I Roteiro en Feminino "Sons de Mulleres"». .[Betiko hautsitako esteka]
  9. ↑ (Gaztelaniaz) «Olimpia Valencia, la primera gallega licenciada en Medicina» La Voz de Galicia 2018-02-23 (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) o.m. (2016-11-27). «Homenaje a la precursora de las doctoras gallegas» Faro de Vigo (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).
  11. ↑ Txantiloi:Gl-ES Redacción. (2017-12-05). «Vigo inaugura o centro de investigación Olimpia Valencia» GCiencia (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).
  12. ↑ "Olimpia Valencia, la primera médica de Galicia". Vía Lethes.
  13. ↑ (Gaztelaniaz) Atlántico. (2019-10-19). «La Xunta convertirá el edificio de la Audiencia en el mayor centro de salud de Vigo» Atlántico (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).
  14. ↑ (Galizieraz) «Olimpia Valencia, primeira licenciada galega en Medicina, dará nome á biblioteca desta facultade» Praza Pública 2020-02-24 (Noiz kontsultatua: 2022-04-26).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Olimpia_Valencia&oldid=9531766"(e)tik eskuratuta