Edukira joan

Azpelar

Wikipedia, Entziklopedia askea
Azpelar
Iraute egoera

Arrisku txikia  (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaLiliales
FamiliaColchicaceae
GeneroaColchicum
Espeziea Colchicum autumnale

Azpelarra (Colchicum autumnale) Colchicaceae familiako lorea da. Azafraiaren antzekoa baina jateko oso desegokia, toxikoa, izan ere koltxizina izeneko toxina sortzen du[1]. Udazkenean loratzen da

Landare belarkara eta bizikorra da, 25 cm-ko altuera hartzen duena.

Loreak 4-7 cm luzera duten sei petalo morez osaturik daude. Barnean sei estamin laranja ditu. Polinizatzeko orduan obarioa lur azpian aurkitzen da[2].

Hedadura eta habitata

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europa guztian hedaturik dago, erdialdean eta mendebaldean bereziki. Britainia Handian eta Irlandan ere bai[3]. Azken urteetan Suedian eta Errusian ere naturalizatu dela ikusi da, eta baita Zeelanda Berrian ere[4].

Altuera handiko zelai hezeetan aurkitzen da.

Ohar medikoa
Ohar medikoa
Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Erraboil itxurako bere kormoak koltxizina du, hezueri eta Mediterranear sukarra sendatzeko erabiltzen dena.[5]

Landareen ekoizpenean ale poliploideak ekoizteko ere erabiltzen da koltxizina.

Koltxizina landarearen atal guztietan aurkitzen da, beraz dena kontsideratzen da pozoitsua. Hartz-baratxuriaren (Allium ursinum) antza badu eta animalia belarjaleek nahastuta jan dezakete[6]. Bereziki kaltegarria da felidoentzat.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. (Gaztelaniaz) S.L., Botanical-online. «¿El azafrán silvestre se puede comer?» www.botanical-online.com (Noiz kontsultatua: 2018-11-05).
  2. Parnell, J. and Curtis, T.. (2012). Webb's An Irish Flora. Cork University Press ISBN 978-185918-4783..
  3. «Colchicum autumnale - Burke Herbarium Image Collection» burkeherbarium.org (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  4. (Ingelesez) «Plants of the World Online | Kew Science» Plants of the World Online (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).
  5. BBC News. (2008-01-19). Medicinal plants 'facing threat'. .
  6. «Vsak dan prvi - 24ur.com» www.24ur.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-06).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]