Ulundiko gudua

Ulundiko gudua
Guduaren irudikapena.
Data	1879ko uztailaren 4a
Lekua	Ulundi
Koordenatuak	28°19′S 31°25′E
Emaitza	Britainiar Inperioaren garapena eta Zulu Erresumaren amaiera
Gudulariak
Britainiar Inperioa Zulu Erresuma
Buruzagiak
Frederic Thesiger, Lord Chelmsford Cetshwayo kaMpande
Indarra
6.000 ingeles 1.000 afrikaner 2 gatling 12 kanoi 10.000-15.000 gerlari 30 boer
Galerak
26 hildako 80 zauritu c. 500 hildako 1,000+ zauritu

Ulundiko gudua 1879ko uztailaren 4an Britainiar Inperioa eta Zulu Erresumaren artean izandako gatazka bat izan zen, Anglo-Zulu Gerraren azken gudua izanda. Guduan, Lord Chelmsforden agindupeko britainiar armadak zuluen botere militarra hautsi zuen honen armada nagusia garaituz eta, segidan, Zululandiako hiriburua, Ulundiko errege-kraala, harrapatu eta suntsitu zuen, gerra amaitutzat emanez eta Cetshwayo kaMpande zuluen erregea harrapatuz.

Guduaren garapena

Uztailaren 3an britainiar armadaren aitzindari-talde bat zuluen herrixkatik kilometro gutxi batzuetara kokatu zen. Zuluek beren herrixkatik lautadetan, herrixkara begira, britainiarrek infanteriako batailoiak eta kanoi-bateria bat jokatzen zituztela ikusten zuten. Hala ere, zuluek ez zuten erasotzea erabaki, ez baitzekiten zenbat britainiar zeuden guztira, eta ea errefortzurik espero zuten, eta hurrengo egunera arte itxarotea erabaki zuten borrokarako. Britaniarrak, berriz, ez ziren hurrengo egunera arte borrokarako prest egongo, oraindik tropa gehienak iritsi arte itxaron behar baitzuten, eta horrek abantaila eman zien, zuluek ez baitzieten berehala eraso.

Uztailaren 4ko goizeko 8:30etan britainiar armada bere kanoiekin Ulundi- zulueraz: oNdini- herrira tiroka hasi zen. Herrixkaren barruan zeuden zuluak azkar atera ziren britainiarrei aurre egiteko. Zuluen kraal handiak agertu ziren haran zabal batean zehar, infanteria britainiarretik yarda gutxira, une horretan artilleriako suak eta infanteriako suak menperatzen hasi ziren, baja ugari jasanda; zulu batzuk, aurreko guduetan britainiar armadari lapurtutako fusilak zituztenak, tiroka hasi ziren haraneko sastraken artean, baina ez zuten hildako askorik eragin.

Azkenik, zuluak infanteriatik metro gutxira zeuden. Afrikarrak espezialista ziren gorputzez gorputzeko borroka bat hastear zegoela, britainiar zalditeria infanteriako lerroen artetik agertu zen, batailoi bakoitzaren artean tarte batzuk utziz, zalditeria igaro ahal izateko, zaldunek denbora luzean zamari eutsi ezin izan zioten zuluen aurka kargatuz, eta zuluek muinoetara ihes egin zuten, britainiarrek zuluak sarraskitzen zituztelarik. Aldi berean, britainiar infanteriak aurrera egin zuen eta herrixka zulua harrapatu zuen ia erresistentziarik aurkitu gabe; bertan errege zuluak erakarritako 30 boer baino ez zeuden.

Zuluen erregea, Cetshwayo, harrapatu zuten eta ingelesen baldintzak onartu behar izan zituen. Horrela amaitu zen Anglo-Zulu Gerra, ordu eta erdiko borrokaren ondoren, eta guztira 26 hildako ingeles eta 80 zauritu utzi zituen gudu-zelaian. Zuluek, berriz, ia 500 hildako eta kontaezinezko zauritu kopuru bat jasan zituzten, baita hainbat preso ere, horien artean zuluen erregea eta haren familia.

Bibliografia

• (Ingelesez) Colenso, Frances E.. (1880). History of the Zulu War and Its Origin. Londres: Chapman & Hall.
• (Ingelesez) Gump, James O.. (1996). The Dust Rose Like Smoke: The Subjugation of the Zulu and the Sioux. Bison Books ISBN 0-8032-7059-3..
• (Ingelesez) Hall, D.D. (1978ko abendua). «Artillery in the Zulu War 1879» Military History Journal (South African Military History Society) 4 (4) ISSN 0026-4016..

Kanpo estekak

• Datuak: Q2166177
• Multimedia: Battle of Ulundi / Q2166177