Alisio: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

23:08, 9 otsaila 2021ko berrikusketa

Alisioak^[1] edo ekialdeko haizeak^[2], haize iraunkorrak dira, bereziki behe-atmosferakoa, antizikloi subtropikal batetik eskualde ekuatorialetara jotzen duena. Airea Tropiko Arteko Konbergentzia Eremura (TAKE) desplazatzen da gora igotako aire beroak utzitako hutsunea betetzeko asmoz. Lurraren errotazioa dela eta, ordea, ekialde-mendebalde norabidean desbideratuak dira (Coriolis efektua)^[3]. Norantza nagusiak honakoak dira: ipar-ekialdetik Ipar Hemisferioan, eta hego-ekialdetik Hego Hemisferioan^[4]. Fenomeno hau Lurraren errotazioaren eraginez sortzen da. Iparralderuntz eta hegoalderuntz, 5°-tik 20°-ra bitartean kokatzen dira.

Haize mugimendu hauek oso erregularrak dira. Altitude handian, zirkulazioak kontrako norabidea hartzen du kontralisio izena hartuz^{[erreferentzia behar]}. Egoera honek Hadley zelulak deitzen diren konbekzio-zelulak sortzen ditu: hau da, haizeen "zirkuitu itxi" antzeko bat.

Sasoiaren arabera, zenbait latitude-gradu mugitu litezke iparralde/hegoaldera, sistema hauek sortzen dituzten presio-gerrikoak bezala.

Alisioak gehienbat ozeano Atlantikoan eta Barean daude garatuta. Indiako ozeanoan aldiz nahasirik aurkitzen dira Asiar kontinentearen gertutasunaren ondorioz.

Alisioen haize-gerrikoen alde batzuetan, sasoi zehatzetan, ekaitz tropikal handiak gerta daitezke: urakanak edo tifoiak deitzen dira.

Erreferentziak

↑ Alisio agertzen da Elhuyar hiztegian, baina Haize aliseoak Ibon Sarasolaren Zehazki hiztegian
↑ Zehazki hiztegian
↑ [https://www.euskalmet.euskadi.eus/s07-5915/eu/contenidos/informacion/comprender_meteo/eu_9758/r01hRedirectCont/contenidos/informacion/com_circulacion/eu_7735/eu_circulacion.html Atmosferako Zirkulazio Orokorra. ] Euskal Meterorologia Agentziaren Euskalmet webgunean (Noiz kontsultatua: 2021-02-08).
↑ Klimaren elementu eta faktoreak Nafarroako Gobernuaren Meteorologia zerbitzuan (kontsulta: 2021-2-8)

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q160603
Multimedia: Trade winds / Q160603

Artikulu hau zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

[1] Alisio agertzen da Elhuyar hiztegian, baina Haize aliseoak Ibon Sarasolaren Zehazki hiztegian

[2] Zehazki hiztegian

[Euskalmet-3] [https://www.euskalmet.euskadi.eus/s07-5915/eu/contenidos/informacion/comprender_meteo/eu_9758/r01hRedirectCont/contenidos/informacion/com_circulacion/eu_7735/eu_circulacion.html Atmosferako Zirkulazio Orokorra. ] Euskal Meterorologia Agentziaren Euskalmet webgunean (Noiz kontsultatua: 2021-02-08).

[Nafarroa-4] Klimaren elementu eta faktoreak Nafarroako Gobernuaren Meteorologia zerbitzuan (kontsulta: 2021-2-8)

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 [[File:Earth Global Circulation - eu.svg|thumb|340px|right|[[Zirkulazio atmosferiko]]aren eskema idealizatua ([[ekinokzio]]an).]]
-'''Alisioak'''<ref>''Alisio'' agertzen da [http://www.euskara.euskadi.net/r59-15172x/eu/hizt_el/index.asp Elhuyar] hiztegian, baina ''Haize aliseoak'' [[Ibon Sarasola]]ren [http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=alisio Zehazki] hiztegian</ref> edo '''ekialdeko haizeak'''<ref>[http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=alisio Zehazki] hiztegian</ref> [[haize]] iraunkorra da, bereziki behe-atmosferakoa, antizikloi subtropikal batetik eskualde ekuatorialetara jotzen duena. Airea [[ibar ekuatorial]]era desplazatzen da gora igotako aire beroak utzitako hutsunea bete asmoz. Lurraren errotazioa dela eta, ordea, ekialde-mendebalde norabidean desbideratuak dira ([[Gaspard-Gustave Coriolis|Coriolis]] efektua). Norantza nagusiak honakoak dira: ipar-ekialdekoa [[Ipar hemisferio|Ipar Hemisferioan]], eta hego-ekialdekoa [[Hego hemisferio|Hego Hemisferioan]]. Fenomeno hau Lurraren errotazioaren eraginez sortzen da. Iparralderuntz eta hegoalderuntz, 5°-tik 20°-ra bitartean kokatzen dira.
+'''Alisioak'''<ref>''Alisio'' agertzen da [http://www.euskara.euskadi.net/r59-15172x/eu/hizt_el/index.asp Elhuyar] hiztegian, baina ''Haize aliseoak'' [[Ibon Sarasola]]ren [http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=alisio Zehazki] hiztegian</ref> edo '''ekialdeko haizeak'''<ref>[http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=alisio Zehazki] hiztegian</ref>, [[haize]] iraunkorrak dira, bereziki behe-atmosferakoa, antizikloi subtropikal batetik eskualde ekuatorialetara jotzen duena. Airea [[Tropiko Arteko Konbergentzia Eremua|Tropiko Arteko Konbergentzia Eremu]]ra (TAKE) desplazatzen da gora igotako aire beroak utzitako hutsunea betetzeko asmoz. [[Lurraren errotazioa]] dela eta, ordea, ekialde-mendebalde norabidean desbideratuak dira ([[Gaspard-Gustave Coriolis|Coriolis]] efektua)<ref name=Euskalmet>{{erreferentzia|
+url=https://www.euskalmet.euskadi.eus/s07-5915/eu/contenidos/informacion/comprender_meteo/eu_9758/r01hRedirectCont/contenidos/informacion/com_circulacion/eu_7735/eu_circulacion.html |izenburua=Atmosferako Zirkulazio
+Orokorra
+|argitaletxea=Euskal Meterorologia Agentziaren [[Euskalmet]] webgunean |sartze-data=2021-02-08}}</ref>. Norantza nagusiak honakoak dira: ipar-ekialdetik [[Ipar hemisferio|Ipar Hemisferioan]], eta hego-ekialdetik [[Hego hemisferio|Hego Hemisferioan]]<ref name=Nafarroa>[http://meteoeu.navarra.es/definiciones_eu/elementosFactores_eu.cfm Klimaren elementu eta faktoreak] Nafarroako Gobernuaren Meteorologia zerbitzuan (''kontsulta: 2021-2-8'')</ref>. Fenomeno hau Lurraren errotazioaren eraginez sortzen da. Iparralderuntz eta hegoalderuntz, 5°-tik 20°-ra bitartean kokatzen dira.
-Haize korronte hauek oso erregularrak dira. Altuera handian, zirkulazioak kontrako norabidea hartzen du ''kontralisio'' izena hartuz. Egoera honek [[Hadley zelula]]k deitzen diren konbekzio-zelulak sortzen ditu: hau da, haizeen "zirkuitu itxi" antzeko bat.
+Haize mugimendu hauek oso erregularrak dira. Altitude handian, zirkulazioak kontrako norabidea hartzen du ''kontralisio'' izena hartuz{{erref behar}}. Egoera honek [[Hadley zelula]]k deitzen diren konbekzio-zelulak sortzen ditu: hau da, haizeen "zirkuitu itxi" antzeko bat.
 Sasoiaren arabera, zenbait latitude-gradu mugitu litezke iparralde/hegoaldera, sistema hauek sortzen dituzten presio-gerrikoak bezala.