Elinor Ostrom: berrikuspenen arteko aldeak

Elinor Ostrom
	; Irudi gehiago
Estatu Batuetako Zientzia Politiko Elkarteako presidentea	; 1996 - 1997
Estatu Batuetako Zientzia Politiko Elkarteako presidentea
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Elinor Claire Awan
Jaiotza	Los Angeles, 1933ko abuztuaren 7a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Bloomington, 2012ko ekainaren 12a (78 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: pankreako minbizia
Familia
Ezkontidea(k)	Vincent Ostrom (en)
Hezkuntza
Heziketa	Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen ; Beverly Hillseko bigarren hezkuntza institutua
Hezkuntza-maila	Doktor Nauk in Philosophy (en)
Tesi zuzendaria	Dwaine Marvick (en)
Doktorego ikaslea(k)	John Paul McIver (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Jack Hirshleifer (mul) ; Armen Alchian (en)
Jarduerak
Jarduerak	ekonomialaria, politologoa eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)	Cabot Corporation (en) (1955 - 1957); Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen (1957 - 1961); Indiana University (en) (1965 - 2012); Arizona Estatuko Unibertsitatea (2006 - 2012)
Jasotako sariak	ikusi Ekonomiako Nobel Saria (2009) ; Johan Skytte Prize in Political Science (1999) ; Honorary doctor of the Humboldt University of Berlin (2007ko ekainaren 1a) ; John J. Carty Award for the Advancement of Science (2004) ; honorary doctor of the University of Uppsala ; honorary doctor of the University of Zurich ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ;
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Amerikako Sozietate Filosofikoa; Zientziak Aurrera Egiteko Elkarte Amerikarra
Mugimendua	common goods movement (en) ; Ekologismoa

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

Hauxe da oraingo bertsioa, 07:28, 24 abuztua 2023 data duena

Elinor Ostrom (Elinor Claire Awan; Los Angeles, Kalifornia, Estatu Batuak, 1933ko abuztuaren 7a - Bloomington, Indiana, 2012ko ekainaren 12a) estatubatuar politologoa izan zen.

2009ko Ekonomiako Nobel Saria irabazi zuen, Oliver E. Williamsonekin batera. Arlo honetan Nobel Saria irabazi zuen lehen emakumea izan zen. Politika zientziako irakaslea izan zen, eta Workshop in Political Theory and Policy Analysiseko zuzendarikidea Indianako unibertsitatean (Bloomington, Estatu Batuak).

2012ko ekainaren 12an zendu zen 78 urte zituela.

Ibilbidea

1965ean Kaliforniako Unibertsitatea-n Zientzia Politikoan doktoretza lortu zuen.^[1]

1973an The Workshop in Political Theory eta Public Policy sortu zuen Indianako Unibertsitatean Bloomingtonen, Estatu Batuetan, bere gizonarekin batera, Vincent Ostrom. Akzio kolektiboetan, konfiantzan eta iturri kolektibotan aditutzat hartzen zen. Bere gertutasun instituzionala politika publikora horrennabarmendua izan zen, “irakaskuntza” gisa hartu zela elekzio publikoen teoria.Antolaketaren ikasketetako alorrean, zientzia politikoetan eta administraziopublikoan liburu ugari editatu zituen. Aniztasun instituzionaleko ikasketa zentro baten zuzendari fundatzailea izan zen Arizonako Estatuko Unibertsitatean.

Elinor Ostrom-ek lurraren erabilerari buruzko ikerketan parte hartu zuen, Nazio Batuen Unibertsitateak organizatuta.

2004an antolatzaile klabea izan zen UNU-WIDER eta gobernu suediarreko aditu talde baten artean organizatutako konferentzian. Ondoriozko argitalpena “-, Linking the Formal and Informal Economy: Concepts and Measures” (2006) Basudeb Guha Khasnobis, Ravi Kabur eta Elinor Ostromek berak editatu zuten.

Interes- areak

Ostrom ondasun komunen arloan nabarmendua izan zen. Bereziki, gizakiek nola eragiten dioten elkarri epe luzera mantentzeko basoak, baliabide hidrologikoak, arrantza eta ureztaketa- sistemak, larre-areak, etab. Tradizionalki ekonomistek pentsatu dute baliabideak mantentzea interes pribatu pertsonala eta estatuko esku hartzea beharrezkoa da. Ostromek gizarte desberdinak garatutako forma instituzionalak ikasi ditu. Baita ere kasu bereziak non komunitateek herri-praktikak ezarri dituzten baliabideak babesteko.

Elinor Ostromek ikuskera tradizionala desafiatu zuen propietate komuna gaizki erabilita dagoela esan zuenean. Bere ondorioa izan zen emaitza hobea izaten dela teoria estandarrek iragarritakoak baino. Ikusi zuen baliabideak maiz erabiltzen dituztenak mekanismo sofistikatuagoak garatzen dituztela. Emaitza positiboak bultzatzen dituzten erregelak bereizten ditu.

El Gobierno de los Bienes Comunes (Obra) (1990) bere funtsezko lanean kasuak ikasten ditu non erakusten den baliabide urriak nola erabili eta eduki. Bere ikerketaren laburpen gisa, Ostromek baliabide komuneko kudeaketa egonkorreko zortzi diseinu aipatzen ditu.

1. Muga argi eta zehatzak (hirugarren parteak baztertuak) 2. Erabilera eta baliabide komunen gozamena baldintza lokalei egokituta 3. Erabiltzaileei erabaki-prozesuetan parte hartzea baimentzen duten akordio kolektiboak. 4. Kontrolatzaileen partetik kontrol eraginkorra, komunitateak erantzukizunak eskatzeko 5. Komunitatearen erregelak hausten dituzten erabiltzaileentzako zigor eskalak. 6. Gatazkak konpontzeko mekanismo merke eta sarbide errazekoak. 7. Komunitatearen autogestioa, goiko autoritateek aitortuta. 8. Baliabide komunen handien artean, antolaketa hainbat mailatan; oinarrizko mailan komunitate lokal txikiekin.

Ostromen azken lanek gizakien arteko interakzioa eta sistema ekologikoen inguruan izan dira. Sistema formal orokor bat sortzea bilatzen du, elementuak identifikatzea eta ikastea onartzen duena, adibidez, erlazio sozio- ekologikoak . UNU-WIDER-ak nabarmentzen du Suediako Errege Akademiak Nobel Saria eman ziola bere gobernantza ekonomikoaren analisiarengatik, bereziki enpresaren mugaren analisiarengatik.

Sariak eta Aitortzak

Ekonomiako Nobel Saria

2009an, 76 urte zituela, Ostrom Ekonomiako Nobel Saria jaso zuen lehen emakumea izan zen.^[1] Suediako Banku Zentralak Ostrom aukeratu zuen bere gobernantza ekonomikoaren analisiarengatik, batez ere ondasun komunengatik. Onartu zuen bere lanak demostratu zuela ondasun komunak modu eraginkor batean egon daitezkeela administratuta pertsona batzuengatik. Ostrom eta Oliver E. Williamson-ek 10 milioi suediar koroko saria partekatu zuten (gutxi gorabehera 1,44 milioi dolar edo 1 milioi euro) bere lan independenteengatik , hau da, gobernu ekonomikoari eta enpresen mugei buruzko lanengatik.

Lan aipagarriak

Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action Ostrom, Elinor, Cambridge University Press, 1990.
Institutional Incentives and Sustainable Development: Infrastructure Policies in Perspective Ostrom, Elinor, and Schroeder, Larry, and Wynne, Susan, Oxford: Westview Press, 1993.
Rules, Games, and Common Pool Resources Ostrom, Elinor, and Gardner, Roy, and Walker, James, Editors, Ann Arbor, University of Michigan Press, 1994.
A Behavioral Approach to the Rational Choice Theory of Collective Action: Presidential Address, American Political Science Association, 1997. Ostrom, Elinor, The American Political Science Review 92(1): 1–22. 1998.
Trust and Reciprocity: Interdisciplinary Lessons for Experimental Research, Volume VI in the Russell Sage Foundation Series on Trust, Elinor Ostrom and James Walker, Editors, Russell Sage Foundation, 2003.
Understanding Institutional Diversity Ostrom, Elinor, Princeton, Princeton University Press. 2005.
Understanding Knowledge as a Commons: From Theory to Practice Ostrom, Elinor and Hess, Charlotte, Editors, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, 2006.

Erreferentziak

↑ ^a ^b (Gaztelaniaz) Mujeres que replantean la economía. Mugarik gabeko Ekonomilariak.

Kanpo estekak

(Ingelesez) Elinor Ostromen curriculum vitaea
(Ingelesez) Center for the Study of Institutional Diversity
(Ingelesez) Workshop in Political Theory and Policy Analysis (webgunea)

Datuak: Q153761
Multimedia: Elinor Ostrom / Q153761

[:0-1] (Gaztelaniaz) Mujeres que replantean la economía. Mugarik gabeko Ekonomilariak.

[1]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+{{biografia infotaula automatikoa}}
-[[Fitxategi:Nobel Prize 2009-Press Conference KVA-30.jpg|thumb|Elinor Ostrom]]
+'''Elinor Ostrom''' ('''Elinor Claire Awan'''; [[Los Angeles]], [[Kalifornia]], [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuak]], [[1933]]ko [[abuztuaren 7]]a - [[Bloomington (Indiana)|Bloomington]], [[Indiana]], [[2012]]ko [[ekainaren 12]]a) [[estatubatuar]] [[Politika zientzia|politologoa]] izan zen.
+[[2009]]ko [[Ekonomiako Nobel Saria]] irabazi zuen, [[Oliver E. Williamson]]ekin batera. Arlo honetan [[Nobel Sariak|Nobel Saria]] irabazi zuen lehen emakumea izan zen. [[Politika zientzia]]ko irakaslea izan zen, eta ''Workshop in Political Theory and Policy Analysis''eko zuzendarikidea [[Indianako unibertsitatea]]n ([[Bloomington (Indiana)|Bloomington]], [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuak]]).
-'''Elinor Ostrom''' ('''Elinor Claire Awan'''; [[Los Angeles]], [[Kalifornia]], [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuak]], [[1933]]ko [[abuztuaren 7]]a - [[2012]]ko [[ekainaren 12]]a) [[Politika zientzia|politologoa]] [[estatubatuar]]ra.
-[[2009]]ko [[Ekonomiako Nobel Saria]] irabazi zuen, [[Oliver E. Williamson]]ekin batera. Arlo honetan [[Nobel Saria]] irabazi zuen lehen emakumea izan zen. [[Politika zientzia]]ko irakaslea izan zen, eta ''Workshop in Political Theory and Policy Analysis''eko zuzendarikidea [[Indianako unibertsitatea]]n ([[Bloomington]], [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuak]]).
 [[2012]]ko [[ekainaren 12]]an zendu zen 78 urte zituela.
-== Obra aipagarria ==
+== Ibilbidea ==
+ean [[Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen|Kaliforniako Unibertsitatea]]-n Zientzia Politikoan doktoretza lortu zuen.<ref name=":0">{{erreferentzia|izenburua=Mujeres que replantean la economía|argitaletxea=Mugarik gabeko Ekonomilariak|hizkuntza=es|url=https://ecosfron.org/wp-content/uploads/2021/06/Mujeres-Replantean-Economia-Ficha-Autoras-6.pdf}}</ref>
+an The Workshop in Political Theory eta Public Policy sortu zuen Indianako Unibertsitatean [[Bloomington (Indiana)|Bloomington]]<nowiki/>en, Estatu Batuetan, bere gizonarekin batera, Vincent Ostrom. Akzio kolektiboetan, [[konfiantza]]n eta iturri kolektibotan aditutzat hartzen zen. Bere gertutasun instituzionala politika publikora horrennabarmendua izan zen, “irakaskuntza” gisa hartu zela elekzio publikoen teoria.Antolaketaren ikasketetako alorrean, zientzia politikoetan eta administraziopublikoan liburu ugari editatu zituen. Aniztasun instituzionaleko ikasketa zentro baten zuzendari fundatzailea izan zen Arizonako Estatuko Unibertsitatean.
+Elinor Ostrom-ek lurraren erabilerari buruzko ikerketan parte hartu zuen, Nazio Batuen Unibertsitateak organizatuta.
+an antolatzaile klabea izan zen UNU-WIDER eta gobernu suediarreko aditu talde baten artean organizatutako konferentzian. Ondoriozko argitalpena “-, Linking the Formal and Informal Economy: Concepts and Measures” (2006) Basudeb Guha Khasnobis, Ravi Kabur eta Elinor Ostromek berak editatu zuten.
+=== Interes- areak ===
+Ostrom ondasun komunen arloan nabarmendua izan zen. Bereziki, gizakiek nola eragiten dioten elkarri epe luzera mantentzeko basoak, baliabide hidrologikoak, arrantza eta ureztaketa- sistemak, larre-areak, etab.
+Tradizionalki ekonomistek pentsatu dute baliabideak mantentzea interes pribatu pertsonala eta estatuko esku hartzea beharrezkoa da. Ostromek gizarte desberdinak garatutako forma instituzionalak ikasi ditu. Baita ere kasu bereziak non komunitateek herri-praktikak ezarri dituzten baliabideak babesteko.
+Elinor Ostromek ikuskera tradizionala desafiatu zuen propietate komuna gaizki erabilita dagoela esan zuenean. Bere ondorioa izan zen emaitza hobea izaten
+dela teoria estandarrek iragarritakoak baino. Ikusi zuen baliabideak maiz erabiltzen dituztenak mekanismo sofistikatuagoak garatzen dituztela. Emaitza
+positiboak bultzatzen dituzten erregelak bereizten ditu.
+El Gobierno de los Bienes Comunes (Obra) (1990) bere funtsezko lanean kasuak ikasten ditu non erakusten den baliabide urriak nola erabili eta eduki. Bere ikerketaren laburpen gisa, Ostromek baliabide komuneko kudeaketa egonkorreko zortzi diseinu aipatzen ditu.
+. Muga argi eta zehatzak (hirugarren parteak baztertuak)
+. Erabilera eta baliabide komunen gozamena baldintza lokalei egokituta
+. Erabiltzaileei erabaki-prozesuetan parte hartzea baimentzen duten akordio kolektiboak.
+. Kontrolatzaileen partetik kontrol eraginkorra, komunitateak erantzukizunak eskatzeko
+. Komunitatearen erregelak hausten dituzten erabiltzaileentzako zigor eskalak.
+. Gatazkak konpontzeko mekanismo merke eta sarbide errazekoak.
+. Komunitatearen autogestioa, goiko autoritateek aitortuta.
+. Baliabide komunen handien artean, antolaketa hainbat mailatan; oinarrizko mailan komunitate lokal txikiekin.
+Ostromen azken lanek gizakien arteko interakzioa eta sistema ekologikoen inguruan izan dira. Sistema formal orokor bat sortzea bilatzen du, elementuak identifikatzea eta ikastea onartzen duena, adibidez, erlazio sozio- ekologikoak . UNU-WIDER-ak nabarmentzen du Suediako Errege Akademiak Nobel Saria eman ziola bere gobernantza ekonomikoaren analisiarengatik, bereziki enpresaren mugaren analisiarengatik.
+== Sariak eta Aitortzak ==
+=== Ekonomiako Nobel Saria ===
+an, 76 urte zituela, Ostrom Ekonomiako Nobel Saria jaso zuen lehen emakumea izan zen.<ref name=":0"/> Suediako Banku Zentralak Ostrom aukeratu zuen bere gobernantza ekonomikoaren analisiarengatik, batez ere ondasun komunengatik. Onartu zuen bere lanak demostratu zuela ondasun komunak modu eraginkor batean egon daitezkeela administratuta pertsona batzuengatik. Ostrom eta Oliver E. Williamson-ek 10 milioi suediar koroko saria partekatu zuten (gutxi gorabehera 1,44 milioi dolar edo 1 milioi euro) bere lan independenteengatik , hau da, gobernu ekonomikoari eta enpresen mugei buruzko lanengatik.
+== Lan aipagarriak ==
 * ''Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action'' Ostrom, Elinor, Cambridge University Press, 1990.
 * ''Institutional Incentives and Sustainable Development: Infrastructure Policies in Perspective'' Ostrom, Elinor, and Schroeder, Larry, and Wynne, Susan, Oxford: Westview Press, 1993.
-* ''[http://www.press.umich.edu/titleDetailDesc.do?id=9739 Rules, Games, and Common Pool Resources]'' Ostrom, Elinor, and Gardner, Roy, and Walker, James, Editors, Ann Arbor, University of Michigan Press, 1994.
+* ''[https://web.archive.org/web/20100911231821/http://www.press.umich.edu/titleDetailDesc.do?id=9739 Rules, Games, and Common Pool Resources]'' Ostrom, Elinor, and Gardner, Roy, and Walker, James, Editors, Ann Arbor, University of Michigan Press, 1994.
 * ''A Behavioral Approach to the Rational Choice Theory of Collective Action: Presidential Address, American Political Science Association, 1997.'' Ostrom, Elinor, The American Political Science Review 92(1): 1–22. 1998.
 * ''Trust and Reciprocity: Interdisciplinary Lessons for Experimental Research'', Volume VI in the Russell Sage Foundation Series on Trust, Elinor Ostrom and James Walker, Editors, Russell Sage Foundation, 2003.
 * ''[http://press.princeton.edu/titles/8085.html Understanding Institutional Diversity]'' Ostrom, Elinor, Princeton, Princeton University Press. 2005.
-* ''[http://mitpress.mit.edu/catalog/item/default.asp?ttype=2&tid=11012 Understanding Knowledge as a Commons: From Theory to Practice]'' Ostrom, Elinor and Hess, Charlotte, Editors, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, 2006.
+* ''[https://web.archive.org/web/20100110070824/http://mitpress.mit.edu/catalog/item/default.asp?ttype=2&tid=11012 Understanding Knowledge as a Commons: From Theory to Practice]'' Ostrom, Elinor and Hess, Charlotte, Editors, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, 2006.
-== Kanpo loturak ==
+== Erreferentziak ==
+{{erreferentzia_zerrenda}}
-{{commonskat}}
+== Kanpo estekak ==
+* {{en}} [https://web.archive.org/web/20111017183218/http://www.indiana.edu/~workshop/people/lostromcv.htm Elinor Ostromen curriculum vitaea]
+* {{en}} [https://web.archive.org/web/20061206013311/http://csid.asu.edu/ Center for the Study of Institutional Diversity]
+* {{en}} [https://web.archive.org/web/20091007083917/http://www.indiana.edu/~workshop/ Workshop in Political Theory and Policy Analysis (webgunea)]
+{{bizialdia|1933ko|2012ko|Ostrom, Elinor}}
-* {{en}} [http://www.indiana.edu/~workshop/people/lostromcv.htm Elinor Ostromen curriculum vitaea]
-* {{en}} [http://csid.asu.edu/ Center for the Study of Institutional Diversity]
-* {{en}} [http://www.indiana.edu/~workshop/ Workshop in Political Theory and Policy Analysis (webgunea)]
-{{Elhuyar-HPS 2012 | data=2012/12/14}}
 {{Ekonomiako Nobel Saridunak}}
+{{Elhuyar-HPS 2012 | data=2012/12/14}}
 [[Kategoria:Ekonomiako Nobel Saridunak]]
-[[Kategoria:Politologoak]]
+[[Kategoria:Emakume ekonomialariak]]
+[[Kategoria:Ameriketako Estatu Batuetako politologoak]]
 [[Kategoria:Ameriketako Estatu Batuetako ekonomialariak]]
 [[Kategoria:Losangelestarrak]]
+[[Kategoria:Minbiziak hildakoak]]
-{{bizialdia|1933ko|2012ko|Ostrom, Elinor}}

i e a Ekonomiako Nobel Saridunak
1969–1975	Ragnar Frisch / Jan Tinbergen (1969) • Paul Samuelson (1970) • Simon Kuznets (1971) • John Hicks / Kenneth Arrow (1972) • Wassily Leontief (1973) • Gunnar Myrdal / Friedrich Hayek (1974) • Leonid Kantorovitx / Tjalling Koopmans (1975)
1976–2000	Milton Friedman (1976) • Bertil Ohlin / James Meade (1977) • Herbert A. Simon (1978) • Theodore Schultz / Arthur Lewis (1979) • Lawrence Klein (1980) • James Tobin (1981) • George Stigler (1982) • Gérard Debreu (1983) • Richard Stone (1984) • Franco Modigliani (1985) • James M. Buchanan (1986) • Robert Solow (1987) • Maurice Allais (1988) • Trygve Haavelmo (1989) • Harry Markowitz / Merton Miller / William Forsyth Sharpe (1990) • Ronald Coase (1991) • Gary Becker (1992) • Robert Fogel / Douglass North (1993) • John Harsanyi / John Forbes Nash, Jr. / Reinhard Selten (1994) • Robert Lucas, Jr. (1995) • James Mirrlees / William Vickrey (1996) • Robert C. Merton / Myron Scholes (1997) • Amartya Sen (1998) • Robert Mundell (1999) • James Heckman / Daniel McFadden (2000)
2001–egun	George Akerlof / Michael Spence / Joseph E. Stiglitz (2001) • Daniel Kahneman / Vernon L. Smith (2002) • Robert F. Engle / Clive Granger (2003) • Finn E. Kydland / Edward C. Prescott (2004) • Robert Aumann / Thomas Schelling (2005) • Edmund Phelps (2006) • Leonid Hurwicz / Eric Maskin / Roger Myerson (2007) • Paul Krugman (2008) • Elinor Ostrom / Oliver E. Williamson (2009) • Peter A. Diamond / Dale T. Mortensen / Christopher A. Pissarides (2010) • Thomas J. Sargent / Christopher A. Sims (2011) • Alvin E. Roth / Lloyd S. Shapley (2012) • Eugene Fama / Lars Peter Hansen / Robert J. Shiller (2013) • Jean Tirole (2014) • Angus Deaton (2015) • Oliver Hart / Bengt Holmström (2016) • Richard Thaler (2017) • William Nordhaus / Paul Romer (2018) • Abhijit Banerjee / Esther Duflo / Michael Kremer (2019) • Paul Milgrom / Robert B. Wilson (2020) • David Card / Joshua Angrist / Guido Imbens (2021) • Ben Bernanke / Douglas Diamond / Philip Dybvig (2022) • Claudia Goldin (2023) • Daron Acemoğlu / Simon Johnson / James Robinson (2024)