Edukira joan

Habana: berrikuspenen arteko aldeak

Aldatu loturak
Koordenatuak: 23°08′12″N 82°21′32″W / 23.1367°N 82.3589°W / 23.1367; -82.3589
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasuna
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
Eliatxo (eztabaida | ekarpenak)
27.726 edits
 
(12 erabiltzailek tartean egindako 30 berrikusketa ez dira erakusten)
1. lerroa: 1. lerroa:
{{Hiri orokor infotaula
{{hiri infotaula
| izena = Habana
| izena = Habana
| irudia= CollageHavana.jpg
| irudia= CollageHavana.jpg
12. lerroa: 12. lerroa:
| kodea2 = Kuba
| kodea2 = Kuba
| probintzia = Habanako probintzia
| probintzia = Habanako probintzia
| herritar = habanar<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref>
| herritar = habanar<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref>
| kokapena =kokapenmapa
| kokapena =kokapenmapa
| dn = 23
| dn = 23
18. lerroa: 18. lerroa:
| de = 82
| de = 82
| me = 23
| me = 23
| urtea = 2012<ref>[http://www.one.cu/publicaciones/cepde/cpv2012/20131107resumenadelantado/Tablas/4.pdf 2012ko erroldaren emaitzak] One.cu</ref>
| urtea = 2012<ref>[https://web.archive.org/web/20160325091944/http://www.one.cu/publicaciones/cepde/cpv2012/20131107resumenadelantado/Tablas/4.pdf 2012ko erroldaren emaitzak] One.cu</ref>
| azalera = 728.26
| azalera = 728.26
| altuera = 5
| altuera = 5
28. lerroa: 28. lerroa:
| EM = M
| EM = M
|}}
|}}
'''Habana'''<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref> ({{lang-es|La Habana}}, {{IPA|la aˈβana}} ahoskatua) [[Kuba]]ko hiriburua, [[kubaren banaketa administratiboa|probintzia]], portu nagusia<ref>[http://www.ecured.cu/index.php/Puertos_en_Cuba#Principal_puerto_del_pa.C3.ADs Puertos en Cuba] Ecured.cu</ref> eta merkataritza gune garrantzitsuena da. 728,26&nbsp;km²ko eremua du eta [[2012]]an 2.106.146 biztanle zituen. [[Karibea (eskualdea)|Karibeko]] hiri jendetsuena da.
'''Habana'''<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref> ({{lang-es|La Habana}}, {{IPA|la aˈβana}} ahoskatua) [[Kuba]]ko hiriburua, [[kubaren banaketa administratiboa|probintzia]], portu nagusia<ref>[http://www.ecured.cu/index.php/Puertos_en_Cuba#Principal_puerto_del_pa.C3.ADs Puertos en Cuba] Ecured.cu</ref> eta merkataritza gune garrantzitsuena da. 728,26&nbsp;km²ko eremua du eta [[2012]]an 2.106.146 biztanle zituen. [[Karibea (eskualdea)|Karibeko]] hiri jendetsuena da.


[[Diego Velázquez de Cuéllar]] espainiarrak sortu zuen [[1515]]<nowiki/>ean, ''San Cristóbal de La Habana'' izenarekin. [[1982]]<nowiki/>an, [[UNESCO]]k Habana Zaharra eta gotorlekuak [[Gizateriaren ondare|Gizateriaren Ondare]] izendatu zituen<ref>[http://whc.unesco.org/fr/list/204 Ciudad vieja de La Habana y su sistema de Fortificaciones] Unesco.org</ref>.
[[Diego Velázquez de Cuéllar]] espainiarrak sortu zuen [[1515]]<nowiki/>ean, ''San Cristóbal de La Habana'' izenarekin. [[1982]]<nowiki/>an, [[UNESCO]]k Habana Zaharra eta gotorlekuak [[Gizateriaren ondare|Gizateriaren Ondare]] izendatu zituen<ref>[http://whc.unesco.org/fr/list/204 Ciudad vieja de La Habana y su sistema de Fortificaciones] Unesco.org</ref>.
121. lerroa: 121. lerroa:
|unit rain days = 1.0&nbsp;mm
|unit rain days = 1.0&nbsp;mm
|source 1 = [[World Meteorological Organisation]] ([[United Nations|UN]]),<ref name= WMO >
|source 1 = [[World Meteorological Organisation]] ([[United Nations|UN]]),<ref name= WMO >
{{erreferentzia
{{cite web
|url=http://worldweather.wmo.int/131/c00280.htm
|url=http://worldweather.wmo.int/131/c00280.htm
|title=World Weather Information Service – Havana
|izenburua=World Weather Information Service – Havana
|accessdate= 2010-06-26
|sartze-data= 2010-06-26
|publisher= Cuban Institute of Meteorology|date=June 2011
|argitaletxea= Cuban Institute of Meteorology|date=June 2011
}}</ref> Climate-Charts.com<ref name = "Relative Humidity" >
}}</ref> Climate-Charts.com<ref name = "Relative Humidity" >
{{erreferentzia
{{cite web
|url = http://www.climate-charts.com/Locations/c/CU78325.php
|url = http://www.climate-charts.com/Locations/c/CU78325.php
|title = Casa Blanca, Habana, Cuba: Climate, Global Warming, and Daylight Charts and Data
|izenburua = Casa Blanca, Habana, Cuba: Climate, Global Warming, and Daylight Charts and Data
|accessdate = 2010-06-26
|sartze-data = 2010-06-26
}}</ref>
}}</ref>
|date=August 2010
|data=2010 abuztua
}}
}}


140. lerroa: 140. lerroa:
[[Habana Zaharra|Habanako zaharrak (''Habana vieja'')]] jatorrizko kale estuak ditu. Gune zahar horren inguruan, [[XVIII. mendea]]n hiria mendebalde eta hegoalderantz garatu zen eta kanalaren beste urbazterrean, [[Regla]] herria hazten hasi zen. [[XIX. mendea]]n, hiria arras zabaldu zen mendebalderantz eta hegoalderantz, [[La Vivora]], [[Luyano]] eta beste auzo berri batzuk sortu baitziren.
[[Habana Zaharra|Habanako zaharrak (''Habana vieja'')]] jatorrizko kale estuak ditu. Gune zahar horren inguruan, [[XVIII. mendea]]n hiria mendebalde eta hegoalderantz garatu zen eta kanalaren beste urbazterrean, [[Regla]] herria hazten hasi zen. [[XIX. mendea]]n, hiria arras zabaldu zen mendebalderantz eta hegoalderantz, [[La Vivora]], [[Luyano]] eta beste auzo berri batzuk sortu baitziren.


[[XX. mendea|XX. mendeko]] lehen hamarkadetan, aldaketa esanguratsuak izan zituen, nagusiki [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetako]] goi klaseen aisialdi leku bilakatu baitzen. Hotel, gune komertzial eta luxuzko auzoekin batera, [[txabola auzo|txabola gune]] handiak ere sortu ziren. [[1970]]. urtetik, Habana hiriaren kanpoaldean nekazaritza sustatu zen, 30.000 hektareako ''Cordón de la Habana'' lekuko; alor horietan, [[kafe|kafea]], [[fruitu tropikal]]ak, [[barazki]]ak eta abar lantzen dira. Hori guztia bultzatzeko, Kubako gobernuak ureztatze sarea eraiki zuen.
[[XX. mendea|XX. mendeko]] lehen hamarkadetan, aldaketa esanguratsuak izan zituen, nagusiki [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetako]] goi klaseen aisialdi leku bilakatu baitzen. Hotel, gune komertzial eta luxuzko auzoekin batera, [[txabola auzo|txabola gune]] handiak ere sortu ziren. [[1970]]. urtetik, Habana hiriaren kanpoaldean nekazaritza sustatu zen, 30.000 hektareako ''Cordón de la Habana'' lekuko; alor horietan, [[kafe]]a, [[fruitu tropikal]]ak, [[barazki]]ak eta abar lantzen dira. Hori guztia bultzatzeko, Kubako gobernuak ureztatze sarea eraiki zuen.


=== Barrutiak ===
=== Barrutiak ===
Hiria 15 udalerritan<ref name=territorios>http://www.one.cu/aec2009/datos/01TERRITORIO.pdf Population by Province and Municipality</ref> (''municipio'') banaturik dago eta haietako bakoitza, 105 auzotan<ref>{{erreferentzia|izenburua=Oficial Stadistics for the city of Havana|url=http://www.one.cu/publicaciones/provincias_masinf/la%20habana.htm|egilea=Oficina Nacional de Estadisticas de Cuba (ONE)}}</ref> (''consejo popular''). Hona udalerrien zerrenda:
Hiria 15 udalerritan<ref name=territorios>https://web.archive.org/web/20111001220152/http://www.one.cu/aec2009/datos/01TERRITORIO.pdf Population by Province and Municipality</ref> (''municipio'') banaturik dago eta haietako bakoitza, 105 auzotan<ref>{{erreferentzia|izenburua=Oficial Stadistics for the city of Havana|url=http://www.one.cu/publicaciones/provincias_masinf/la%20habana.htm|egilea=Oficina Nacional de Estadisticas de Cuba (ONE)}}</ref> (''consejo popular''). Hona udalerrien zerrenda:


[[Fitxategi:Havana Municipalities.png|400px|right]]
# '''Playa''': Santa Fé, Siboney, Cubanacán, Ampliación Almendares, Miramar, Sierra, Ceiba, Buena Vista.
# '''Playa''': Santa Fé, Siboney, Cubanacán, Ampliación Almendares, Miramar, Sierra, Ceiba, Buena Vista.
# '''Plaza de la Revolución''': El Carmelo, Vedado-Malecón, Rampa, Príncipe, Plaza, Nuevo Vedado-Puentes Grandes, Colón-Nuevo Vedado, [[El Vedado]].
# '''Plaza de la Revolución''': El Carmelo, Vedado-Malecón, Rampa, Príncipe, Plaza, Nuevo Vedado-Puentes Grandes, Colón-Nuevo Vedado, [[El Vedado]].
156. lerroa: 155. lerroa:
# '''Diez de Octubre''': Luyanó, Jesús del Monte, Lawton, Vista Alegre, Acosta, Sevillano, Vibora, Santos Suárez, Tamarindo.
# '''Diez de Octubre''': Luyanó, Jesús del Monte, Lawton, Vista Alegre, Acosta, Sevillano, Vibora, Santos Suárez, Tamarindo.
# '''Cerro''': Latinoamericano, Pilar-Atares, Cerro, Las Cañas, El Canal, Palatino, Armada.
# '''Cerro''': Latinoamericano, Pilar-Atares, Cerro, Las Cañas, El Canal, Palatino, Armada.
# '''Marianao''': CAI-Los Ángeles, Pocito-Palmas, Zamora-Cocosolo, Libertad, Pogoloti-Belén-Finlay, Santa Felicia.
# '''[[Marianao]]''': CAI-Los Ángeles, Pocito-Palmas, Zamora-Cocosolo, Libertad, Pogoloti-Belén-Finlay, Santa Felicia.
# '''La Lisa''': Alturas de La Lisa, Balcón Arimao, Cano-Bello26-Valle Grande, Punta Brava, Arroyo Arenas, San Agustín, Versalles Coronela.
# '''La Lisa''': Alturas de La Lisa, Balcón Arimao, Cano-Bello26-Valle Grande, Punta Brava, Arroyo Arenas, San Agustín, Versalles Coronela.
# '''Boyeros''': Santiago de Las Vegas, Nuevo Santiago, Boyeros, Wajay, Calabazar, Altahabana-Capdevila, Armada-Aldabo.
# '''Boyeros''': Santiago de Las Vegas, Nuevo Santiago, Boyeros, Wajay, Calabazar, Altahabana-Capdevila, Armada-Aldabo.
164. lerroa: 163. lerroa:
== Historia ==
== Historia ==
=== Hiriaren lehen urratsak ===
=== Hiriaren lehen urratsak ===
[[1514]]. urtean, [[Diego de Velazquez|Diego de Velázquez]]en aginduz, San Cristóbal de la Habana herria sortu zen irlako hego kostaldean, [[Batabano]]tik gertu, baina haren kokalekua ez zen bizileku egokia; horrez gain, oso arriskutsua zen itsas nabigaziorako. Arrazoi horiek zirela eta, [[1518]]. urtean berrogei eta hamar kolono iparraldera mugitu ziren, gaur egun [[Almendares]] ibaiaren uhubiaren ondoan. Hurrengo urtean, berriro kokalekuz aldatu eta gaur egungo tokira joan ziren, badiaren babespean.
[[1514]]. urtean, [[Diego de Velazquez|Diego de Velázquezen]] aginduz, San Cristóbal de la Habana herria sortu zen irlako hego kostaldean, [[Batabano]]tik gertu, baina haren kokalekua ez zen bizileku egokia; horrez gain, oso arriskutsua zen itsas nabigaziorako. Arrazoi horiek zirela eta, [[1518]]. urtean berrogei eta hamar kolono iparraldera mugitu ziren, gaur egun [[Almendares]] ibaiaren uhubiaren ondoan. Hurrengo urtean, berriro kokalekuz aldatu eta gaur egungo tokira joan ziren, badiaren babespean.


Indiako flotak Habanan gelditzen ziren, bidaian hasteko eguraldi onaren zain; beraz, bertan denbora luzea eman behar zuten eta garraiatzen zituzten bitxiek eta merkantziek jende anitz erakartzen zuten. Biztanleak gehiago zirenez, kultiboak emendatuz joan ziren, batez ere esklabo beltzak erabiltzen zituzten lan gogorretarako. Haietan [[Tabako|tabakoa]] nagusitu zen, eskari handia baitzegoen. Hiria garatuz joan zen eta bestelako industriak sortu ziren, hala nola, ontzitegiak eta ontziak konpontzeko industriak.
Indiako flotak Habanan gelditzen ziren, bidaian hasteko eguraldi onaren zain; beraz, bertan denbora luzea eman behar zuten eta garraiatzen zituzten bitxiek eta merkantziek jende anitz erakartzen zuten. Biztanleak gehiago zirenez, kultiboak emendatuz joan ziren, batez ere esklabo beltzak erabiltzen zituzten lan gogorretarako. Haietan [[tabako]]a nagusitu zen, eskari handia baitzegoen. Hiria garatuz joan zen eta bestelako industriak sortu ziren, hala nola, ontzitegiak eta ontziak konpontzeko industriak.


=== Habana hiriburu ===
=== Habana hiriburu ===
189. lerroa: 188. lerroa:


== Ondasun nagusiak ==
== Ondasun nagusiak ==
Habanak interes historiko eta turistiko handia du, bere eraikin militarrak eta kolonialak direla besteak beste.
Habanak interes historiko eta turistiko handia du, bere eraikin militarrak eta kolonialak direla besteak beste.


=== Eraikin militarrak ===
=== Eraikin militarrak ===
Habanako hiriaren garapena bere kaiaren garapenari oso lotura egon da, [[XVI. mendea|XVI]] eta [[XVII. mendea|XVII. mendeetan]], harresi eta gotorlekuak eraiki ziren [[pirateria|piratetatik]] babesteko.
Habanako hiriaren garapena bere kaiaren garapenari oso lotura egon da, [[XVI. mendea|XVI]] eta [[XVII. mendea|XVII. mendeetan]], harresi eta gotorlekuak eraiki ziren [[pirateria|piratetatik]] babesteko.


Gotorlekuak ondorengoak dira:
Gotorlekuak ondorengoak dira:
210. lerroa: 209. lerroa:
* Posta etxea (egun, Justizia sailaren egoitza)
* Posta etxea (egun, Justizia sailaren egoitza)
* [[Habanako katedrala|Katedrala]]: izen bereko plazan dago eta Kubako barrokoaren adibiderik onenetakoa da.
* [[Habanako katedrala|Katedrala]]: izen bereko plazan dago eta Kubako barrokoaren adibiderik onenetakoa da.
*[[San Frantzisko Asiskoaren komentua (Habana)|San Frantzisko komentua]]: Habana zaharrean dago eta Barrokoaren beste adibide bat da.
* [[San Frantzisko Asiskoaren komentua (Habana)|San Frantzisko komentua]]: Habana zaharrean dago eta Barrokoaren beste adibide bat da.
*Apaizgaitegia
* Apaizgaitegia


1950. urtetik aurrera, aldaketa politikoekin bat, beste eraikuntza korronte bat ageri zenez, eraikuntza multzo handiak eta miresgarriak eraiki ziren.
1950. urtetik aurrera, aldaketa politikoekin bat, beste eraikuntza korronte bat ageri zenez, eraikuntza multzo handiak eta miresgarriak eraiki ziren.
217. lerroa: 216. lerroa:
=== Bestelakoak ===
=== Bestelakoak ===


*[[Malecón (Habana)|Malekoia]]: itsas ondoko pasealeku luzea eta ederra. Habanako hainbat auzo lotzen ditu.
* [[Malecón (Habana)|Malekoia]]: itsas ondoko pasealeku luzea eta ederra. Habanako hainbat auzo lotzen ditu.
* Plaza zaharra. 1559an sortu zen eta Habanako zaharrenetako bat da eta azpimarragarriak dira bere eraikin kolonialak.
* Plaza zaharra. 1559an sortu zen eta Habanako zaharrenetako bat da eta azpimarragarriak dira bere eraikin kolonialak.
* Parke zentrala: [[Habana Zaharra|Habana zaharrean]] dagoen enparantza ezaguna, [[Habanako Kapitolioa|Kapitolioa]] eta beste eraikuntza garrantzitsu dituena.
* Parke zentrala: [[Habana Zaharra|Habana zaharrean]] dagoen enparantza ezaguna, [[Habanako Kapitolioa|Kapitolioa]] eta beste eraikuntza garrantzitsu dituena.
* Obispo kalea: Habana zaharreko kale ezagunenetako bat. Denda eta zuzeneko musika duten taberna asko daude bertan.
* Obispo kalea: Habana zaharreko kale ezagunenetako bat. Denda eta zuzeneko musika duten taberna asko daude bertan.
*[[El Vedado|Vedadoko]] 23 kalea: Oso ezaguna da bertan dauden ministerioak, hotelak eta aisialdirako lokalengatik. Malekoiarekin biltzen da.
* [[El Vedado|Vedadoko]] 23 kalea: Oso ezaguna da bertan dauden ministerioak, hotelak eta aisialdirako lokalengatik. Malekoiarekin biltzen da.
* Kolon hilerria: Ameriketako kanposantu famatuena da. Oso ezaguna da dituen eskulturengatik.
* Kolon hilerria: Ameriketako kanposantu famatuena da. Oso ezaguna da dituen eskulturengatik.
*[[Habanako txinatar auzoa]]: Latinoamerikako handiena izan zen.
* [[Habanako txinatar auzoa]]: Latinoamerikako handiena izan zen.


== Iruditegia ==
== Iruditegia ==
<gallery>
<gallery mode="packed">
Fitxategi:Habana Vieja - old street.JPG|Habana zaharra
Fitxategi:Habana Vieja - old street.JPG|Habana zaharra
Fitxategi:Panorama El Vedado, atardecer.jpg|El Vedado
Fitxategi:Panorama El Vedado, atardecer.jpg|El Vedado
235. lerroa: 234. lerroa:
== Habanar ospetsuak ==
== Habanar ospetsuak ==


* [[José Martí|Jose Martí]] , idazlea eta politikaria ([[1853]]-[[1895]])
* [[José Martí|Jose Martí]], idazlea eta politikaria ([[1853]]-[[1895]])
* [[Juana Borrero]], poeta eta margolaria ([[1877]]-[[1896]])
* [[Rita Montaner]], abeslaria ([[1900]]-[[1958]])
* [[Rita Montaner]], abeslaria ([[1900]]-[[1958]])
* [[Dulce María Loynaz|Dulce Maria Loynaz]], idazlea ([[1902]]-[[1997]])
* [[Dulce María Loynaz|Dulce Maria Loynaz]], idazlea ([[1902]]-[[1997]])
241. lerroa: 241. lerroa:
* [[Alicia Alonso]], dantzaria ([[1921]]-)
* [[Alicia Alonso]], dantzaria ([[1921]]-)
* [[Celia Cruz]], abeslaria ([[1925]]-[[2003]])
* [[Celia Cruz]], abeslaria ([[1925]]-[[2003]])
* [[Omara Portuondo]] (1930)
* [[Camilo Cienfuegos]], gerrillaria ([[1932]]-[[1959]])
* [[Camilo Cienfuegos]], gerrillaria ([[1932]]-[[1959]])
* [[Leonardo Padura]], idazlea ([[1955]]-)
* [[Leonardo Padura]], idazlea ([[1955]]-)
247. lerroa: 248. lerroa:


== Herri eta hiri senidetuak ==
== Herri eta hiri senidetuak ==
[[Tijuana]] Sullana, [[Windhoek]], [[Rio de Janeiro]], [[Rotterdam]], [[Konstantza (Errumania)|Konstantza]],

Habana ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:
Habana ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|
| href="Köppen klima sailkapena" |
* {{banderaikur|Grezia}} [[Atenas]] ([[Grezia]])
* {{banderaikur|Grezia}} [[Atenas]] ([[Grezia]])
* {{banderaikur|Espainia}} [[Bartzelona]] ([[Espainia]])
* {{banderaikur|Katalunia}} [[Bartzelona]] ([[Kataluniako Autonomia Erkidegoa|Katalunia]])
* {{banderaikur|Brasil}} [[Belo Horizonte]] ([[Brasil]])
* {{banderaikur|Brasil}} [[Belo Horizonte]] ([[Brasil]])
* {{banderaikur|Espainia}} [[Cádiz]] (Espainia)
* {{banderaikur|Espainia}} [[Cádiz]] ([[Espainia]])
* {{banderaikur|Peru}} [[Cusco]] ([[Peru]])
* {{banderaikur|Peru}} [[Cusco]] ([[Peru]])
|
* {{banderaikur|Erresuma Batua}} [[Glasgow]] [[Erresuma Batua|(Erresuma Batua)]]
* {{banderaikur|Erresuma Batua}} [[Glasgow]] ([[Eskozia]]) [[Erresuma Batua|(Erresuma Batua)]]

* {{banderaikur|Espainia}} [[Gijón]] (Espainia)
* {{banderaikur|Espainia}} [[Gijón]] (Espainia)
* {{banderaikur|Iran}} [[Isfahan]] ([[Iran]])
* {{banderaikur|Iran}} [[Isfahan]] ([[Iran]])
* {{banderaikur|Turkia}} [[Istanbul]] ([[Turkia]])
* {{banderaikur|Turkia}} [[Istanbul]] ([[Turkia]])
* {{banderaikur|Errumania}} [[Konstantza (Errumania)|Konstanza]] ([[Errumania]])
|
* {{banderaikur|Argentina}} [[Mar del Plata]] ([[Argentina]])
* {{banderaikur|Argentina}} [[Mar del Plata]] ([[Argentina]])
* {{banderaikur|Bielorrusia}} [[Minsk]] ([[Bielorrusia]])
* {{banderaikur|Bielorrusia}} [[Minsk]] ([[Bielorrusia]])
* {{banderaikur|AEB}} [[Mobile (Alabama)|Mobile]] ([[Alabama]]) ([[Ameriketako Estatu Batuak]])
* {{banderaikur|AEB}} [[Mobile (Alabama)|Mobile]] ([[Alabama]]) ([[Ameriketako Estatu Batuak]])<ref>{{erreferentzia|url=https://user-2221582232.cld.bz/2018-Annual-Report-and-Membership-Directory/39/#zoom=z|izenburua=Sister Cities International|sartze-data=2018-07-27|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=en|formatua=}}</ref>
* {{banderaikur|Herbehereak}} [[Rotterdam]] ([[Herbehereak]])

* {{banderaikur|Iran}} [[Teheran]] (Iran)
* {{banderaikur|Iran}} [[Teheran]] (Iran)
|
* {{banderaikur|Errusia}} [[San Petersburgo]] ([[Errusia]])
* {{banderaikur|Errusia}} [[San Petersburgo]] ([[Errusia]])
* {{banderaikur|Brasil}} [[São Paulo]] (Brasil)
* {{banderaikur|Brasil}} [[São Paulo]] (Brasil)
* {{banderaikur|Espainia}} [[Sevilla]] (Espainia)
* {{banderaikur|Espainia}} [[Sevilla]] (Espainia)
* {{banderaikur|Portugal}} [[Sintra]] ([[Portugal]])
* {{banderaikur|Portugal}} [[Sintra]] ([[Portugal]])
|
* {{banderaikur|Peru}} [[Sullana]] (Peru)
* {{banderaikur|Mexiko}} [[Tijuana]] ([[Mexiko]])
* {{banderaikur|Espainia}} [[Toledo]] (Espainia)
* {{banderaikur|Espainia}} [[Toledo]] (Espainia)
* {{banderaikur|Namibia}} [[Windhoek]] ([[Namibia]])
|}
|}
Habana [[Iberoamerikako Hiriburu Hirien Batasuna|Iberoamerikako Hiriburu Hirien Batasunaren]] ([[Gaztelania|gaztelaniaz]]: ''Unión de Ciudades Capitales Iberoamericanas - UCCI'') ([[Portuges|portugesez]]: ''União de Cidades Capitais Ibero-americanas'') partaide da, 1982ko urriaren 12tik, jarraian agertzen diren hiriekin senidetarsun erlazioak hasiz:<ref>{{Cite web|url=http://ciudadesiberoamericanas.org/quienes-somos/ciudades-miembro/|izenburua=Unión de Ciudades Capitales Iberoamericanas|sartze-data=2018-07-27|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=es|formatua=}}</ref>
Habana [[Iberoamerikako Hiriburu Hirien Batasuna]]ren ([[gaztelania]]z: ''Unión de Ciudades Capitales Iberoamericanas - UCCI'') ([[portuges]]ez: ''União de Cidades Capitais Ibero-americanas'') partaide da, 1982ko urriaren 12tik, jarraian agertzen diren hiriekin senidetarsun erlazioak hasiz:<ref>{{erreferentzia|url=http://ciudadesiberoamericanas.org/quienes-somos/ciudades-miembro/|izenburua=Unión de Ciudades Capitales Iberoamericanas|sartze-data=2018-07-27|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=es|formatua=}}</ref>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|
|
* {{banderaikur|Andorra}} [[Andorra la Vella]] ([[Andorra]])
* {{banderaikur|Andorra}} [[Andorra la Vella]] ([[Andorra]])
* [[Fitxategi:Flag_of_Paraguay.svg|link=https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Flag_of_Paraguay.svg|20x20px]] [[Asuncion]] ([[Paraguai]])
* [[Fitxategi:Flag_of_Paraguay.svg|20x20px{{Apurtutako esteka|date=otsaila 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}]] [[Asuncion]] ([[Paraguai]])
* {{banderaikur|Kolonbia}} [[Bogota]] ([[Kolonbia]])
* {{banderaikur|Kolonbia}} [[Bogota]] ([[Kolonbia]])
* {{banderaikur|Brasil}} [[Brasilia]] ([[Brasil]])
* {{banderaikur|Brasil}} [[Brasilia]] ([[Brasil]])
288. lerroa: 294. lerroa:
* {{banderaikur|Peru}} [[Lima]] ([[Peru]])
* {{banderaikur|Peru}} [[Lima]] ([[Peru]])
* {{banderaikur|Portugal}} [[Lisboa]] ([[Portugal]])
* {{banderaikur|Portugal}} [[Lisboa]] ([[Portugal]])
*{{banderaikur|Espainia}} [[Madril]] ([[Espainia]])<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20120616185024/http://www.madrid.es/portales/munimadrid/es/Inicio/Ayuntamiento/Madrid-Global/Ciudades-Hermanadas/Mapa-Mundi-de-las-ciudades-hermanadas?vgnextfmt=especial1&vgnextoid=4e84399a03003110VgnVCM2000000c205a0aRCRD&vgnextchannel=4e98823d3a37a010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD&idContenido=208ac435a6b5b010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD|izenburua=Portal web del Ayuntamiento de Madrid|sartze-data=2018-07-19|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=es|formatua=}}</ref>
* {{banderaikur|Espainia}} [[Madril]] ([[Espainia]])<ref>{{erreferentzia|url=https://web.archive.org/web/20120616185024/http://www.madrid.es/portales/munimadrid/es/Inicio/Ayuntamiento/Madrid-Global/Ciudades-Hermanadas/Mapa-Mundi-de-las-ciudades-hermanadas?vgnextfmt=especial1&vgnextoid=4e84399a03003110VgnVCM2000000c205a0aRCRD&vgnextchannel=4e98823d3a37a010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD&idContenido=208ac435a6b5b010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD|izenburua=Portal web del Ayuntamiento de Madrid|sartze-data=2018-07-19|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=es|formatua=}}</ref>
|
|
* {{banderaikur|Nikaragua}} [[Managua]] ([[Nikaragua]])
* {{banderaikur|Nikaragua}} [[Managua]] ([[Nikaragua]])
313. lerroa: 319. lerroa:


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
{{erreferentzia_zerrenda|30em}}


== Kanpo loturak ==
== Ikus, gainera ==
⚫
* [[Habana Zaharra]]
{{Commons|Havana}}

== Kanpo estekak ==
* {{es}} [http://www.granma.cu/ Granma egunkariaren webgunea]
* {{es}} [http://www.granma.cu/ Granma egunkariaren webgunea]
* {{es}} [http://editorial.cda.ulpgc.es/construccion/7_habana/8_HabanaVieja/index.htm Habanako arkitektura.]
* {{es}} [https://web.archive.org/web/20070122214733/http://editorial.cda.ulpgc.es/construccion/7_habana/8_HabanaVieja/index.htm Habanako arkitektura.]
* {{es}} [http://www.paseosporlahabana.com/ Habanako gida.]
* {{es}} [http://www.paseosporlahabana.com/ Habanako gida.]
* {{es}} [http://www.ain.cu/ Kubako albisteak.]
* {{es}} [http://www.ain.cu/ Kubako albisteak.]
{{autoritate kontrola}}

== Ikusi, baita ere ==
⚫
*[[Habana Zaharra]]


[[Kategoria:Kubako probintziak]]
[[Kategoria:Kubako probintziak]]

Hauxe da oraingo bertsioa, 15:20, 25 abendua 2024 data duena

Habana
La Habana
La Habana
San Cristóbal de la Habana
hiria
Goitik behera eta ezkerretik eskuinera: El Capitolio, Iraultzaren museoa, Malecón, Habanako Antzoki Handia, El Morroko itsasargia, Plaza Vieja eta Katedrala Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea Kuba
ProbintziaHabanako probintzia
AlkateaMarta Hernández Romero (en) Itzuli
Izen ofizialaCiudad de la Habana
Jatorrizko izenaLa Habana
Posta kodea10000–19999
Geografia
Koordenatuak23°08′12″N 82°21′32″W / 23.1367°N 82.3589°W / 23.1367; -82.3589
Map
Azalera728,26 km²
Altuera5
Demografia
Biztanleria2.141.652 (2010)
2.492.618 (2022)
2.089.532 (1993)
Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragileaAdierazpen errorea: Hitz ezezaguna "br" (2010)
Dentsitatea2.941 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1515
Telefono aurrizkia7
Ordu eremuaUTC−05:00
Hiri senidetuakMinsk, Isfahan, Tijuana, Cádiz, Glasgow, Istanbul, Madril, Bartzelona, Mar del Plata, Sullana, São Paulo, San Petersburgo, Manila, Mexiko Hiria, Atenas, Teheran, Windhoek, Toledo, Rio de Janeiro, Sevilla, Gijón, Rotterdam, Santo Domingo, Konstantza, Mobile, Sintra, Cusco, La Paz, Esmirna, Kiev, Pekin eta São Bernardo do Campo
lahabana.gob.cu

Habana[1] (gaztelaniaz: La Habana, la aˈβana ahoskatua) Kubako hiriburua, probintzia, portu nagusia[2] eta merkataritza gune garrantzitsuena da. 728,26 km²ko eremua du eta 2012an 2.106.146 biztanle zituen. Karibeko hiri jendetsuena da.

Diego Velázquez de Cuéllar espainiarrak sortu zuen 1515ean, San Cristóbal de La Habana izenarekin. 1982an, UNESCOk Habana Zaharra eta gotorlekuak Gizateriaren Ondare izendatu zituen[3].

Geografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Habana Kubako ipar-mendebaldeko itsasaldeko badia batean dago, Ozeano Atlantikoa Karibe itsasoarekin lotzen dituen Floridako itsasartearen hegoaldean. Badiaren ahoa estua eta luzea da eta oso portu natural segurua da. Haren kokapena dela eta, Mexikoko golkoaren sarreran, Hego Amerikatik Estatu Batuetara doan itsas bidean, denbora luzean Karibeko porturik handienetarikoa izan da.

Hiria badiaren mendebalde eta hegoaldeko muino apaletan hedatzen da. Almendrares ibaiak hegoaldetik iparralderako norabidean zeharkatzen du. Ekialdean dagoen kareharrizko goragunearen gainetan (60 m) El Morro eta La Cabañako gotorleku kolonialak daude. Mendebaldeko beste goragune baten gainean Printzearen gaztelua eta Habanako Unibertsitatea daude.

Klima

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Habanak alisioek eta itsasoaren hurbiltasunak leundutako klima tropikala du; Köppen klima sailkapenaren arabera, negu lehorreko sabanako klima (Aw) da. Urtean zehar, tenperaturak oso egonkorrak dira: urteko batez bestekoa 25,2 °C da; urtarril eta otsaileko batez bestekoa 22 °C da; eta abuztukoa, 28 °C. Urtean pilatutako prezipitazioa 1.200 mm ingurukoa izaten da. Urtaro euritsua ekainaren eta urriaren bitartekoa da, eta urtaro lehorra, abenduaren eta apirilaren artekoa.


    Datu klimatikoak (Havana)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 25.8 26.1 27.6 28.6 29.8 30.5 31.3 31.6 31.0 29.2 27.7 26.5 28.8
Batez besteko tenperatura (ºC) 22.2 22.4 23.7 24.8 26.1 27.0 27.6 27.9 27.4 26.1 24.5 23.0 25.2
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 18.6 18.6 19.7 20.9 22.4 23.4 23.8 24.1 23.8 23.0 21.3 19.5 21.6
Euria (mm) 64.4 68.6 46.2 53.7 98.0 182.3 105.6 99.6 144.4 180.5 88.3 57.6 1189.2
Euri egunak (≥ 1.0 mm) 5 5 3 3 6 10 7 9 10 11 6 5 80
Hezetasuna (%) 75 74 73 72 75 77 78 78 79 80 77 75 76.1
Iturria: World Meteorological Organisation (UN),[4] Climate-Charts.com[5]

Hiriaren garapena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ez dago ziur jakiterik San Cristóbal de La Habanaren lehenbiziko (1514-1515eko) kokalekua. Uhartearen hegoaldeko itsasbazterrean zegoen, Surgidero de Batabanotik gertu edo Mayabeque ibaiaren ertzean[6]. Zenbait urte geroago, kokalekua iparraldeko kostaldera aldatu zuten, Habanako badia itsasoarekin lotzen duen kanalaren mendebaldeko urbazterrera, hots, gaur egungo tokira.

Habanako zaharrak (Habana vieja) jatorrizko kale estuak ditu. Gune zahar horren inguruan, XVIII. mendean hiria mendebalde eta hegoalderantz garatu zen eta kanalaren beste urbazterrean, Regla herria hazten hasi zen. XIX. mendean, hiria arras zabaldu zen mendebalderantz eta hegoalderantz, La Vivora, Luyano eta beste auzo berri batzuk sortu baitziren.

XX. mendeko lehen hamarkadetan, aldaketa esanguratsuak izan zituen, nagusiki Estatu Batuetako goi klaseen aisialdi leku bilakatu baitzen. Hotel, gune komertzial eta luxuzko auzoekin batera, txabola gune handiak ere sortu ziren. 1970. urtetik, Habana hiriaren kanpoaldean nekazaritza sustatu zen, 30.000 hektareako Cordón de la Habana lekuko; alor horietan, kafea, fruitu tropikalak, barazkiak eta abar lantzen dira. Hori guztia bultzatzeko, Kubako gobernuak ureztatze sarea eraiki zuen.

Barrutiak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiria 15 udalerritan[7] (municipio) banaturik dago eta haietako bakoitza, 105 auzotan[8] (consejo popular). Hona udalerrien zerrenda:

  1. Playa: Santa Fé, Siboney, Cubanacán, Ampliación Almendares, Miramar, Sierra, Ceiba, Buena Vista.
  2. Plaza de la Revolución: El Carmelo, Vedado-Malecón, Rampa, Príncipe, Plaza, Nuevo Vedado-Puentes Grandes, Colón-Nuevo Vedado, El Vedado.
  3. Centro Habana: Cayo Hueso, Pueblo Nuevo, Los Sitios, Dragones, Colón.
  4. Habana Zaharra: Prado, Catedral, Plaza Vieja, Belén, San Isidro, Jesús Maria, Tallapiedra.
  5. Regla: Guacanimar, Loma Modelo, Casablanca.
  6. La Habana del Este: Camilo Cienfuegos, Cojimar, Guiteras, Alturas de Alamar, Alamar-Este, Guanabo, Campo Florido, Alamar-Playa.
  7. Guanabacoa: Mañana-Habana Nueva, Villa I, Villa II, Chivas-Roble, Debeche-Nalon, Hata-Naranjo, Peñalver-Bacuranao, Minas-Barreras.
  8. San Miguel del Padrón: Rocafort, Luyanó Moderno, Diezmero, San Francisco de Paula, Dolores-Veracruz, Jacomino.
  9. Diez de Octubre: Luyanó, Jesús del Monte, Lawton, Vista Alegre, Acosta, Sevillano, Vibora, Santos Suárez, Tamarindo.
  10. Cerro: Latinoamericano, Pilar-Atares, Cerro, Las Cañas, El Canal, Palatino, Armada.
  11. Marianao: CAI-Los Ángeles, Pocito-Palmas, Zamora-Cocosolo, Libertad, Pogoloti-Belén-Finlay, Santa Felicia.
  12. La Lisa: Alturas de La Lisa, Balcón Arimao, Cano-Bello26-Valle Grande, Punta Brava, Arroyo Arenas, San Agustín, Versalles Coronela.
  13. Boyeros: Santiago de Las Vegas, Nuevo Santiago, Boyeros, Wajay, Calabazar, Altahabana-Capdevila, Armada-Aldabo.
  14. Arroyo Naranjo: Los Pinos, Poey, Víbora Park, Mantilla, Párraga, Calvario-Fraternidad, Guinera, Eléctrico, Managua, Callejas.
  15. El Cotorro: San Pedro-Centro Cotorro, Santa María del Rosario, Lotería, Cuatro Caminos, Magdalena-Torriente, Alberro.

Historia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiriaren lehen urratsak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1514. urtean, Diego de Velázquezen aginduz, San Cristóbal de la Habana herria sortu zen irlako hego kostaldean, Batabanotik gertu, baina haren kokalekua ez zen bizileku egokia; horrez gain, oso arriskutsua zen itsas nabigaziorako. Arrazoi horiek zirela eta, 1518. urtean berrogei eta hamar kolono iparraldera mugitu ziren, gaur egun Almendares ibaiaren uhubiaren ondoan. Hurrengo urtean, berriro kokalekuz aldatu eta gaur egungo tokira joan ziren, badiaren babespean.

Indiako flotak Habanan gelditzen ziren, bidaian hasteko eguraldi onaren zain; beraz, bertan denbora luzea eman behar zuten eta garraiatzen zituzten bitxiek eta merkantziek jende anitz erakartzen zuten. Biztanleak gehiago zirenez, kultiboak emendatuz joan ziren, batez ere esklabo beltzak erabiltzen zituzten lan gogorretarako. Haietan tabakoa nagusitu zen, eskari handia baitzegoen. Hiria garatuz joan zen eta bestelako industriak sortu ziren, hala nola, ontzitegiak eta ontziak konpontzeko industriak.

Habana hiriburu

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1553an, Habana Kubako hiriburu bihurtu egin zen eta horrek hazkundea bizkortu zion. Horrexegatik, piraten helburu izan zen: 1555. urtean, Jacques de Sores pirata frantziarrak suntsitu eta uztak erre zituenez, Kubako gobernadoreek Habanan gotorlekuak eraikiarazi zituen, piratengandik babesteko.

Handituz zihoan zen heinean, Habanak zenbait izurrite jaso zituen:

Hala eta guztiz ere, populazioa emendatuz joan zen: 1600. urtean, 4.000 biztanle zituen; 1700.ean, berriz, 30.000.

Ingalaterraren okupazioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1762. urtean, tropa britainiarrek hiria hartu zuten, zenbait hilabetez setiatu ostean, baina denbora laburrean egon zen ingelesen eskuetan, Versaillesko Ituna zela eta, espainiarren eskuetara itzuli baitzen.

XX. mendean

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1898. urtean, Kuba Espainiako parte izateari utzi zion, eta Habanak hedakuntzen segiitu zuen, orain, Estatu Batuen eraginpean. Hiriaren ondoan, gune industrial handiak sortu ziren, eta bere populazioa handituz joan zen (1960. urtean 1.500.000 biztanle). Hiriak zabalkunde handia izan zuen Batistaren agindupean, estatubatuarren aisialdi leku gisa.

1968. urtean hiriaren erreforma aurrera eraman zen, langileentzako auzoak eraikiz eta gizarte organizazio zibilak (Comités de manzana) direla eta.

Ondasun nagusiak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Habanak interes historiko eta turistiko handia du, bere eraikin militarrak eta kolonialak direla besteak beste.

Eraikin militarrak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Habanako hiriaren garapena bere kaiaren garapenari oso lotura egon da, XVI eta XVII. mendeetan, harresi eta gotorlekuak eraiki ziren piratetatik babesteko.

Gotorlekuak ondorengoak dira:

Eraikin zibilak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jose Martí memoriala (Iraultzaren plazan), arkitektura iraultzailearen adibidea

Hiriaren historiako lehen urteetan, lastozko eta buztinezko eraikinez osatuta zegoen: aduana, hots, harriz egindako lehena 1582an amaitu zen; hurrengo urteetan, hiriaren garrantzia handituz joan zen heinean, eraikuntza garrantzitsu asko eraiki ziren. Eraikin zibilen artean:

  • Kapitolioa: 1929an eraiki zen Ordezkarien Ganbara eta Senatua kokatzeko. Gaur egun Zientzietako Akademiaren egoitza da. Duen kupula erraldoia hiriko toki askotatik ikusten da.
  • Iraultzaren jauregia: Iraultzaren plazan dagoen eraikin nagusia da. Hasiera batean Justizia Jauregira eta Auzitegi Gorenerako eraiki bazen ere gaur egun Kubako Estatu Kontseilua eta Kubako Alderdi Komunistaren Komite entrala.
  • Posta etxea (egun, Justizia sailaren egoitza)
  • Katedrala: izen bereko plazan dago eta Kubako barrokoaren adibiderik onenetakoa da.
  • San Frantzisko komentua: Habana zaharrean dago eta Barrokoaren beste adibide bat da.
  • Apaizgaitegia

1950. urtetik aurrera, aldaketa politikoekin bat, beste eraikuntza korronte bat ageri zenez, eraikuntza multzo handiak eta miresgarriak eraiki ziren.

Bestelakoak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Malekoia: itsas ondoko pasealeku luzea eta ederra. Habanako hainbat auzo lotzen ditu.
  • Plaza zaharra. 1559an sortu zen eta Habanako zaharrenetako bat da eta azpimarragarriak dira bere eraikin kolonialak.
  • Parke zentrala: Habana zaharrean dagoen enparantza ezaguna, Kapitolioa eta beste eraikuntza garrantzitsu dituena.
  • Obispo kalea: Habana zaharreko kale ezagunenetako bat. Denda eta zuzeneko musika duten taberna asko daude bertan.
  • Vedadoko 23 kalea: Oso ezaguna da bertan dauden ministerioak, hotelak eta aisialdirako lokalengatik. Malekoiarekin biltzen da.
  • Kolon hilerria: Ameriketako kanposantu famatuena da. Oso ezaguna da dituen eskulturengatik.
  • Habanako txinatar auzoa: Latinoamerikako handiena izan zen.

Iruditegia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Habana zaharra
    Habana zaharra
  • El Vedado
    El Vedado
  • Malekoia
    Malekoia
  • Kolon hilerria
    Kolon hilerria

Habanar ospetsuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herri eta hiri senidetuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Habana ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Habana Iberoamerikako Hiriburu Hirien Batasunaren (gaztelaniaz: Unión de Ciudades Capitales Iberoamericanas - UCCI) (portugesez: União de Cidades Capitais Ibero-americanas) partaide da, 1982ko urriaren 12tik, jarraian agertzen diren hiriekin senidetarsun erlazioak hasiz:[10]

Hedabideak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
  2. ↑ Puertos en Cuba Ecured.cu
  3. ↑ Ciudad vieja de La Habana y su sistema de Fortificaciones Unesco.org
  4. ↑ World Weather Information Service – Havana. Cuban Institute of Meteorology (Noiz kontsultatua: 2010-06-26).
  5. ↑ Casa Blanca, Habana, Cuba: Climate, Global Warming, and Daylight Charts and Data. (Noiz kontsultatua: 2010-06-26).
  6. ↑ San Cristobal de La Habana en el Sur Mayabeque.blogia.com. 2014ko abenduan kontsultatua
  7. ↑ https://web.archive.org/web/20111001220152/http://www.one.cu/aec2009/datos/01TERRITORIO.pdf Population by Province and Municipality
  8. ↑ Oficina Nacional de Estadisticas de Cuba (ONE). Oficial Stadistics for the city of Havana. .
  9. ↑ (Ingelesez) Sister Cities International. (Noiz kontsultatua: 2018-07-27).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) Unión de Ciudades Capitales Iberoamericanas. (Noiz kontsultatua: 2018-07-27).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) Portal web del Ayuntamiento de Madrid. (Noiz kontsultatua: 2018-07-19).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Habana&oldid=10015774"(e)tik eskuratuta