Saltu al enhavo

Terorismo

Redakti ligilojn
Pending
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Flugo de United Airlines 175, kiu estis kaptita de teroristoj, frapas la Sudan Turon de la iama World Trade Center dum la Atencoj de la 11-a de septembro 2001, en Novjorko, Usono.

Terorismo (el teroro, siavice el la latina terror "teruro") estas ĉia formo de timigo de la loĝantaro kun politikaj celoj, ekzemple per brulbotela aŭ bomba detruado de ejoj aŭ objektoj, aŭ per sendistinga mortigo de senkulpaj unuopuloj aŭ grupoj da personoj.

Oftaj difinoj de terorismo rilatas nur al tiuj perfortaj agoj (ĉu faktaj aŭ minacaj) kiuj estas intencitaj krei timon (teruro); estas elfaritaj por religia, politika, aŭ ideologia celo; kaj konscie celas aŭ ignoras la sekurecon de nebatalantoj (ekz., neŭtrala armea personaro aŭ civiluloj). Alia ofta difino estas politika, ideologia aŭ religia perforto fare de ne-ŝtataj agantoj. Kelkaj difinoj nun inkludas agojn de kontraŭleĝa perforto kaj milito. La uzado de similaj taktikoj fare de krimaj organizoj por protekta mafiado aŭ por devigi kodon de silento estas kutime ne etikedita terorismo, kvankam tiuj samaj agadoj povas esti etikeditaj terorismo kiam farite fare de konscie politika grupo. Uzokutimo de la esprimo ankaŭ estis kritikita pro sia ofta nepravigebla egaligado kun islamismo aŭ ĝihadismo, ignorante ne-islamajn organizojn aŭ individuojn.[1][2]

En la internacia komunumo, terorismo havas neniun laŭleĝe devigan, punjuran difinon.[3][4]

La vorto "terorismo" estas politike kaj emocie ŝargita,[5] kaj tio tre kunmetas la malfacilecon de disponigado de preciza difino. Studo pri politika terorismo ekzamenanta pli ol 100 difinojn de "terorismo" trovis 22 apartajn difinajn elementojn (ekz. perforto, forto, timo, minaco, viktim-cela diferencigo).[6][7] En kelkaj kazoj, la sama grupo povas esti priskribita kiel "liberecbatalantoj" fare de siaj subtenantoj kaj konsiderita kiel teroristoj fare de siaj kontraŭuloj.[8] La koncepto de terorismo povas esti kontestata kiel ĝi ofte estas utiligita fare de ŝtataj instancoj (kaj individuoj kun aliro al ŝtata subteno) por senjustigi politikajn aŭ aliajn kontraŭulojn,[9] kaj eble pravigas la propran uzon de armetrupo kontraŭ kontraŭuloj (tia fortouzo povas esti priskribita kiel "teroro" fare de kontraŭuloj de la ŝtato).[9][10] Samtempe, la malo povas okazi ankaŭ kiam ŝtatoj faras aŭ estas akuzitaj je farado de ŝtata terorismo.[11] La uzokutimo de la esprimo havas kontestatan historion, kaj individuoj kiel ekzemple ANC-gvidanto Nelson Mandela iam estis ankaŭ markita kiel teroristo.[12]

Terorismo estis trejnita per larĝa aro de politikaj organizoj por plenumi siajn celojn. Ĝi estis trejnita fare de kaj dekstrulaj kaj maldekstremaj partioj, naciismaj grupoj, religiemaj grupoj, revoluciuloj, kaj regantaj registaroj.[13] La simboleco de terorismo povas ekspluati homan timon por helpi realigi tiujn celojn.[14]

Difinoj

[redakti | redakti fonton]

La vorto terorismo mem estas polemika vorto, ĉar la vorto havas multajn signifojn kiuj dependas de la kultura kaj religia alligiteco de la persono. Malsupre estas kelkaj difinoj de la vorto terorismo aŭ terorismo :

  • Laŭ la Oksforda Konciza Vortaro pri Politiko, terorismo estas termino, kies preciza signifo ne estas interkonsentita, ĉar akademianoj kaj politikistoj diferencas pri ĝia difino, sed ĝenerale ĝi estas uzata por priskribi vivdanĝerajn metodojn uzatajn de politikaj grupoj kiuj sin mem nomumis. regi aŭ gvidi necentraligitajn grupojn en aparta lando .
  • Unuiĝintaj Nacioj : Ne ekzistas difino de terorismo
  • La difino de AP Schmid uzata de sociologoj, en kiu terorismo estas konsiderata ripetaj metodoj kiuj generas timon kaj angoron faritaj de individuoj sub la superrigardo de grupoj ene de ŝtato aŭ sub la superrigardo de la ŝtato mem. La celoj de la operacio estas kutime politikaj kaj malsamas de murdoj en tio, ke ili ne estas direktitaj al specifa persono, kaj la celoj estas elektitaj kun la celo sendi signalojn al la plej granda nombro da homoj kaj al la registaroj kiuj reprezentas ilin .
  • Difino de Eŭropa Unio : Terorismo estas intenca agreso farita de individuoj aŭ grupoj kaj direktita kontraŭ unu aŭ pluraj landoj kun la celo fari premon al registaroj por ŝanĝi iliajn internaciajn, internajn kaj ekonomiajn politikojn [15].
  • La difino de la Ligo de Nacioj de 1937: Terorismo estas krima ago direktita kontraŭ specifa registaro kun la celo krei staton de teruro en la koroj de homoj aŭ grupo de homoj loĝantaj en tiu lando.
  • Difino de Usono : Ajna operacio kiu prezentas minacon al homa vivo kaj kiu malobservas la krimleĝojn de Usono aŭ de ajna ŝtato de Usono kaj okazis aŭ ene de la limoj de Usono aŭ ekster ĝi, celante usonajn interesojn, kaj la celo de la operacio estas timigi civilulojn kaj influi la registaron por ŝanĝi ĝian politikon. [16]

Historio

[redakti | redakti fonton]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Teroro (franca revolucio).
Sigelo de la Jakobena Klubo: 'Societo de Jakobenoj, Amiko de Libereco kaj Egaleco'

La termino terroriste, fakte kun la signifo de "teroristo", estis por la unua fojo uzita en 1794 fare de la franca filozofo François-Noël Babeuf, kiu denuncis la jakobenan reĝimon de Maximilien Robespierre kiel diktatoreca.[17][18] En la jaroj kiuj kondukis al tio kio estis konata kiel Regno de Teroro, La Brunsvika Manifesto minacis Parizon per "ekzempliga, neniam forgesebla revenĝo: la urbo estos submetita al milita puno kaj totala detruado" se la reĝan familion oni damaĝas, sed tio nur pliigis la deziron de la Revolucio aboli la monarkion.[19] La sintenoj de kelkaj verkistoj pri la Franca Revolucio iĝis malpli favoraj post la abolo de la franca monarkio en 1792. Dum la nomita Regno de Teroro, kiu startis en Julio 1793 kaj daŭris dek tri monatojn, Parizo estis regata per la Komitato por publika savado kiu kontrolis reĝimon de amasaj ekzekutoj kaj publikaj elpurigoj.[20]

Antaŭ la Franca Revolucio, jam antikvaj filozofoj verkis pri tiran-murdo, ĉar tiranion oni konsideris la plej granda politika minaco al la grek-romia civilizacio. Ankaŭ mezepokaj filozofoj estis simile okupitaj per la koncepto de tiranio, kvankam la analizo de kelkaj teologoj kiel Tomaso de Akvino markis distingon inter uzurpantoj, kiuj povus esti murditaj de iu ajn, kaj legitimitaj regantoj kiuj malbone uzis sian povon — tiuj lastaj, laŭ la Akvinano, povus esti punitaj nur de publika aŭtoritato. Johano de Salisbury estis la unua mezepoka kristana fakulo kiu defendis tiran-murdon.[21]

Generalo Napoleono Bonaparte subpremanta la monarkian ribelon de la 5a de Oktobro, 1795 en Parizo, antaŭ la Preĝejo Sankta Roĥo, en la strato Saint-Honoré, malfermante la vojon por la Direktorara registaro.

Laŭlonge de la jarcentoj

[redakti | redakti fonton]

La plej malnova historie konata ondo da individua terorismo okazis, dum la okupacio de Palestino fare de la romianoj, la tielnomataj sikarioj, kiuj mortigis per ponardoj (latine sicarius) kaj romianoj kaj judojn, kiuj kunlaboris kun la okupaciantoj, cele devigi la ceterajn al rezistado kaj netrapasable distancigi la judan loĝantaron disde la romianoj. Estis itinero el la Persia Ordeno de Asasinoj tra kelkaj sektoroj de anarkiistoj en la 19-a jarcento.

La "Regno de Teroro" estas kutime konsiderata kiel afero de etimologio. La termino "terorismo" estis ĝenerale uzita por priskribi violenton faritan de neŝtataj agantoj pli ol registaran violenton ekde la terorisma anarkiisma movado de la 19-a jarcento.[19][22][23]

La regado de Johano Kalvino super Ĝenevo en la 16-a jarcento estis foje priskribita kiel "regno de teroro" pro la subpremado farita kontraŭ la religiaj opoziciantoj, tre ofte per ekzekutoj.[24][25][26] Tio estis tamen nur la sekvo de la persekuto kontraŭ herezuloj el la Mezepoko, la agado de la diversaj Inkvizicioj kaj la Religiaj militoj en Eŭropo, kiel sekvo de la Reformacio; ĉio kio rezultis fakte en etnaj purigoj kaj devigaj elmigradoj okazigitaj por la teroro al ideologiaj subpremadoj fare de la hegemoniaj povoj.

En Decembro 1795, Edmund Burke uzis la vorton "Terrorists" en priskribo de la nova franca registaro nomita 'Direktoraro'.[27]

En Januaro 1858, itala patrioto Felice Orsini lanĉis tri bombojn en klopodo por murdi la francan imperiestron Napoleono la 3-a.[28] Ok ĉeestantoj mortis kaj 142 estis vunditaj.[28] Tiu incidento ludis gravan rolon kiel inspiro por la disvolvigo do fruaj teroristaj grupoj.[28]

Eble la unua organizaĵo kiu uzis modernajn terorismajn teknikojn estis la Irlanda Respublika Frataro,[29] fondita en 1858 kiel revolucia irlanda naciisma grupo[30] kiu entreprenis atakoj en Anglio.[31] Tiu grupo iniciatis la nomitan Fenian dinamitkampanjon en 1881, unu el la unuaj modernaj terorkampanjoj.[32] Anstataŭ la pli fruaj formoj de terorismo bazitaj sur politika mortigado, tiu kampanjon jam uzis temporegatajn eksplodaĵojn kun la celo krei timon en la kerna koro de metropola Britio, por atingi sekvajn politikajn akirojn.[33]

La murdo de Aleksandro la 2-a de Rusio, 1881.

Alia fama terorisma ondo okazis en Rusia Imperio dum la du lastaj generacioj de la carisma reĝimo. Tipa grupo Narodnaja Volja estis fondita en Rusio en 1878 keil revolucia anarkiisma grupo inspirita de Sergej Neĉajev kaj la teoriulo de la "propagando per agado" nome Carlo Pisacane.[34][35][36] Tiu grupo disvolvis ideojn — kiel "elektita murdocelo" de 'estroj de subpremado' — kiu estos la mejloŝtono de posta violento fare de malgrandaj neŝtataj grupoj, kaj ili estis konvinkitaj ke disvolvigantaj teknologioj de tiu epoko — kiel la invento de dinamito, kaj estis anarkiistaj grupoj kiuj faris ĝian disvastigitan uzadon[37]— ebligos ilin frapi rekte kaj kun diskriminacio.[38]

David C. Rapoport referencas al kvar ĉefaj ondoj de tutmonda terorismo: "Anarkiistoj, Kontraŭkoloniistoj, la Nova Maldekstro, kaj Religiuloj. La unua triopo finiĝis kaj daŭris ĉirkaŭ 40 jaroj; la kvara estas nun en sia tria jardeko."[39] Kurioze ankaŭ la unua triopo tute kongruas kun la luktado kontraŭ kapitalismo, dum siaflanke la kvara faktoro tute kongruas kun la restigado de la tradiciaj sistemoj.

La terminoj "terorismo" kaj "teroristo" atingis novan uzadon en la 1970-aj jaroj kiel rezulto de la Israel–Palestina konflikto (unu el la plej longdaŭraj konfliktoj en la mondo, ankoraŭ okazanta),[40] la Nordirlanda konflikto (kiu jam rezultis en repacigo),[41] la Eŭska konflikto (kiu finiĝis komence de la 21-a jarcento kiam ĝi devojiĝis al la demokratia politika agado),[42] kaj la agado de grupoj kiel la Rote Armee Fraktion.[43] Leila Khaled ekzemple estis priskribita kiel teroristo en numero de 1970 de la gazeto Life.[44] Oni publikigis nombrajn librojn pri terorismo, ĉefe eseoj pri politiko kaj historio, en la 1970-aj jaroj.[45]


Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Islamisma terorismo.

La temo venis denove al la publika atento pro la atakoj en 1983 al soldataj kazernoj en Bejruto, kio okazigis centojn da mortoj, ĉefe de usonaj militistoj,[46] kaj denove post la Atencoj de la 11-a de septembro 2001[46][47][48] kaj la bombado en 2002 en Balio ĉefe kontraŭ okcidentaj turistoj.[46] La okazaĵoj de Bejrutoj sekvitaj de aliaj similaj kontraŭ usonaj interesoj en orienta Afriko estis gravaj okazoj de relative nova strategio de terorismaj atencoj, nome la memmortiga atako. Tiu strategio ebligis la teroristojn ampleksigi la plej direktan aliron al celoj, ĉar oni ne devis cerbumi pri la elirvojoj. La atencoj de la 11-a de septembro 2001 en Novjorko kaj aliaj similaj kiel tiuj de la Madridaj atakoj de la 11-a de marto 2004 kaj aliaj similaj en Eŭropo, kadre de la sekvoj de la okcidentaj intervenoj en Afganio, Irako, Sirio, Libio ktp., markis pli altan ŝtupon en la evoluo de terorismo, kiu jam ne tiom celis militistajn aŭ politikistajn atakatojn, sed normalulon, kio povis krei teroran panikon en la popoloj, kiuj iel subtenas la agadon de militistoj kaj politikistoj, krom havigi senton de revenĝo kaj plifortigo de la moralo de la tendaroj apogitaj de teroristoj.[49]

Diversaj formoj kaj diskuto

[redakti | redakti fonton]

Diversepoke terorismo estis uzata fare de ŝtatoj, politikaj aŭ religiaj organizoj kaj de simplaj banditoj. Tre ofte terorismaj agoj okazas ŝilde de noblaj ideoj, kiel ekzemple en Alĝerio, Ĉeĉenio (Rusio), Irako kaj ne nur en unu el la du flankoj.

Al tio oni aldonu la t.n. ŝtatan terorismon, en diktaturoj (kiel la argentina kaj ĉilia juntoj), aŭ fare de unu ŝtato ne kontraŭ la armeo sed kontraŭ la civitanoj aŭ civiluloj de alia ŝtato (ekz. Israelo kontraŭ Palestino kaj Libano).

Pro ĉio ĉi, je internacia nivelo, oni ne sukcesis konsenti pri difino de "terorismo" akceptebla de ĉiuj.

La kriterioj varias laŭ la flankoj, epokoj kaj laŭ tio, kiu venkis. Dum la Dua mondmilito, la franca reĝimo de Vichy kaj la germanaj aŭtoritatoj nomis teroristoj la partianojn de Charles De Gaulle kaj de la Rezistado. Kontraste, post la venko de ĉi lastaj, oni nomis ilin herooj de la Rezistado, multaj ricevis ordenojn, kelkaj iĝis ministroj ktp.

Cetere, la uzo de la vorto "terorisma" por senkreditigi malamikojn aŭ plipezigi kondamnojn ne estas io nova. Ekzemple, la faman esperantiston Ernest Drezen, kiu kredis je la brila estonto danke al Esperanto kaj Komunismo, oni mortpafis en 1936 sub diversaj (kaj falsaj) akuzoj, interalie esti "teroristo". Nuntempa ekzemplo estas la kvalifiko "teroristoj", fare de la usona registaro, por homoj kiuj batalis kontraŭ la usona okupado en Irako.

Aliflanke, pluraj internacie serĉataj teroristoj, kiel ekz-e Luis Posada Carriles,[50] kiuj vivas libere en Usono, estas alte protektataj de la usona registaro, kiu rifuzas akuzi ilin pro terorismo, kvankam ne mankas pruvoj - inkluzive ilia propra konfeso - pri ilia teroristeco. Plej fama kontraŭdiro en la difino de terorismo estas la ŝanĝo de kvalifiko al Usama Ben Laden[51] kaj liaj talibanoj, kiuj unue estis trejnataj de Usono por batali kontraŭ la sovetia armeo en Afganio - tiam ili estis kvalifikitaj kiel batalantoj por la libereco, kaj post kiam ili faras la samajn agojn, sed kontraŭ Usono, ili estas nomataj teroristoj. Oni vidas, ke la difino de terorismo okazas, en politika kampo, plej ofte laŭ la aktualaj bezonoj de la difinanta instanco.

Tio kondukis al difino de sia strategio, post la atencoj de la 11-a de septembro 2001, de Usono, de la Eŭropa Unio kaj de la plej multaj landoj, kies unuaranga zorgo en internaciaj rilatoj estas partopreni en la tutmonda milito kontraŭ la terorismo organizata kaj kunordigata de Usono. Ankaŭ la milito kontraŭ Irako, en 2003, kaj la - en 2008 daŭra - okupado de tiu lando, fare de Usono kaj pluraj aliancaj landoj, okazis kun la preteksto de batalo kontraŭ la terorismo. Kritikantoj de tiu milito tamen asertas ke la vera motivo estis la regado de la tie riĉaj petrolfontoj, por certigi al Usono kaj ĝiaj aliancanoj facilan pretrol-proviziĝon.

Ŝtata terorismo

[redakti | redakti fonton]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Ŝtata terorismo.

Ŝtata terorismo estas la neleĝaj, krimaj kaj do plej ofte sekretaj faroj de ŝtato aŭ registaro, kutime kun la preteksto kontraŭbatali terorismon. Paradokse, kun tia preteksto oni sentas sin rajtigita uzi ĉiajn terorismajn metodojn kaj rimedojn: murdojn, bombojn, malaperigojn... La samajn, kiujn ili mem kondamnas, se uzitaj de "neŝtataj" teroristoj.

Simile, ĉiu ajn civitano povas esti celo de tiaj atakoj: de intelektulo ĝis simpatianto de la opozicio. La historio abundas je ekzemploj, kiel la ruinigado de Palatinato; la jamaj (kaj nunaj) aktivadoj de CIA, KGB, Mossad kaj aliaj spionaj organizoj; la faligo de demokratiaj reĝimoj en Ĉilio ktp. Aliflanke, oni povas ankaŭ opinii terorismaj ŝtatojn kiel Rusio (en Ĉeĉenio) kaj Usono (iam en Vjetnamio, nun Afganio aŭ Irako), kies armeoj respektas nenian homan rajton ŝilde de same belaj pretekstoj ("demokratio", "stabileco" ktp).

Stokasta terorismo

[redakti | redakti fonton]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Stokasta terorismo.

Stokasta terorismo estas politika perforto kiu estas instigita per malamika publika retoriko kiu celas grupon aŭ individuon. Male al instigo al terorismo, stokasta terorismo estas plenumita uzante nerektan, neklaran aŭ kodigitan lingvon kiu permesas al la instiganto kredinde fornegi respondecon por la rezulta perforto.[52]

Kazoj de terorismo

[redakti | redakti fonton]
Monumento al la viktimoj de la Madridaj atakoj de la 11-a de marto 2004, en la stacio de Alcalá de Henares.

Organizoj

[redakti | redakti fonton]

Matricoj

[redakti | redakti fonton]

La kaŭzoj originantaj terorismon estas objektoj de diversaj sciencoj kaj de vastega literaturo. El kiuj dedukteblas ke, krom ideologia fanatismo, multe influas la sociaj, politikaj kaj ekonomiaj kondiĉoj. Interesa vidpunkto troviĝas en la verkoj kaj deklaracioj de papo Ratzinger, laŭ kiu: "la kaŭzoj de terorismo ne estas nure "politikaj kaj sociaj, sed ankaŭ kulturaj, religiaj kaj ideologiaj". La religiaj praviĝoj, konsciaj kaj ne-konsciaj, "kontraŭreligiĝas ĉar la vera naturo de religio estas ĝuste taksata kaj sentita kiel pacfonto. Ĝi povas kaj devas fariĝi fortpunkto por la solvo de la problemo prefere ol la problemo: ĝi, fakte, antaŭenpuŝas la homan engaĝiĝon kaj la respekton de la alies dignecon, por la komuna bono de ĉiuj... La Sankta Seĝo pretas apogi iniciatojn enkuraĝigantajn la Dikredantojn al la agado por paco".

Kontraŭterorismo

[redakti | redakti fonton]

Kontraŭterorismo estas iniciatoj, proceduroj kaj strategioj, kiujn registaroj, militfortoj kaj aliaj grupoj uzas por batali tion, kion ili kredas esti terorismo.

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ Spring Fever: The Illusion of Islamic Democracy, Andrew C. McCarthy - 2013
  2. ↑ African Politics: Beyond the Third Wave of Democratisation, Joelien Pretorius - 2008, paĝo 7
  3. ↑ Angus Martyn, The Right of Self-Defence under International Law-the Response to the Terrorist Attacks of 11 September Arkivigite je 2009-04-29 per la retarkivo Wayback Machine, Australian Law and Bills Digest Group, Parliament of Australia Web Site, 12a Februaro 2002.
  4. ↑ Thalif Deen. "Politics: U.N. Member States Struggle to Define Terrorism" Arkivigite je 2011-06-11 per la retarkivo Wayback Machine, Inter Press Service, 25a Julio 2005.
  5. ↑ Hoffman, Bruce. (1998) Inside Terrorism. Columbia University Press. ISBN 0-231-11468-0. Vidu revizion en "Inside Terrorism", The New York Times.
  6. ↑ . Bounding the Global War on Terrorism. Strategic Studies Institute (SSI) (December 2003). Alirita 2009-11-11 . “The views expressed in this report are those of the author and do not necessarily reflect the official policy or position of the Department of the Army, the Department of Defense, or the U.S. Government. This report is cleared for public release; distribution is unlimited.”.
  7. ↑ Schmid, Alex, kaj Jongman, Albert. Political Terrorism: A New Guide to Actors, Authors, Concepts, Data bases, Theories and Literature, Amsterdam ; New York : North-Holland ; New Brunswick: Transaction Books, 1988.
  8. ↑ La IRA, ekzemple, nomigis siajn membrojn "liberecbatalantoj", dum la britia registaro kategoriigis la IRA laŭ sia 2000 Terrorism Act
  9. ↑ 9,0 9,1 Geoffrey Nunberg. "Head Games / It All Started with Robespierre / "Terrorism": The history of a very frightening word", San Francisco Chronicle, October 28, 2001. Kontrolita 2010-01-11. Arkivigite je 2011-08-04 per la retarkivo Wayback Machine
  10. ↑ Elysa Gardner. "Harold Pinter: Theater's singular voice falls silent", 2008-12-25. Kontrolita 2010-01-11.
  11. ↑ Nairn, Tom. (2005) Global Matrix: Nationalism, Globalism and State-Terrorism. London and New York: Pluto Press.
  12. ↑ http://www.huffingtonpost.com/2013/12/05/nelson-mandela-terrorist_n_4394392.html
  13. ↑ Terrorism. Encyclopædia Britannica. Alirita 2015-01-07 .
  14. ↑ . The Definition of Terrorism (PDF) (2002). Alirita 2010-02-22 .
  15. ↑ Articles / Security Watch / ISN. Arkivita el la originalo je 2020-05-30. Alirita 2023-11-28 .
  16. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2022-03-08. Alirita 2023-11-28 .
  17. ↑ Palmer, R.R.. (2014) “The French Directory Between Extremes”, The Age of the Democratic Revolution: A Political History of Europe and America, 1760–1800. Princeton University Press, p. 544–567. ISBN 9780691161280.
  18. ↑ (Aprilo 2004) “9/11, spectacles of terror, and media manipulation: A critique of Jihadist and Bush media politics”, Critical Discourse Studies 1 (1), p. 41–64. doi:10.1080/17405900410001674515. 
  19. ↑ 19,0 19,1 (2011) “A Blast from the Past Lessons from a Largely Forgotten Incident of State-Sponsored Terrorism”, Perspectives on Terrorism 5 (1), p. 3–21. 
  20. ↑ Crawford, Joseph. (12a de Septembro, 2013) Gothic Fiction and the Invention of Terrorism: The Politics and Aesthetics of Fear in the Age of the Reign of Terror. Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-4725-0912-3.
  21. ↑ (2010) “Political and Philological Origins of the Term 'Terrorism' from the Ancient Near East to Our Times”, Middle Eastern Studies 46 (2), p. 271–288. doi:10.1080/00263201003619927. 143268246. 
  22. ↑ Houen, Alex. (12a de Septembro, 2002) “Introduction”, Terrorism and Modern Literature: From Joseph Conrad to Ciaran Carson. OUP Oxford. ISBN 978-0-19-154198-8.
  23. ↑ Thackrah, John Richard. (2013) Dictionary of Terrorism. Routledge. ISBN 978-1-135-16595-6.
  24. ↑ de Niet, J.; Paul, H. (2009). Sober, Strict, and Scriptural: Collective Memories of John Calvin, 1800-2000. Brill's Series in Church History. Brill. p. 275. ISBN 978-90-474-2770-4. Alirita la 21an de Oktobro, 2022.
  25. ↑ Oechsli, W.; Paul, E.; Paul, C. (1922). History of Switzerland, 1499-1914. Cambridge historical series. The University Press. p. 166. Alirita la 21an de Oktobro, 2022.
  26. ↑ Association of American Law Schools (1916). The Continental Legal History Series. Little, Brown, & Company. p. 297. Alirita la 21an de Oktobro, 2022.
  27. ↑ Edmund Burke – "To The Earl Fitzwilliam" (Christmas, 1795.) En: Edmund Burke, Select Works of Edmund Burke, vol. 3 (Letters on a Regicide Peace) (1795). "Those who arbitrarily erected the new building out of the old materials of their own Convention, were obliged to send for an Army to support their work. (...) At length, after a terrible struggle, the Troops prevailed over the Citizens. (...) This power is to last as long as the Parisians think proper. (...) [315] To secure them further, they have a strong corps of irregulars, ready armed. Thousands of those Hell-hounds called Terrorists, whom they had shut up in Prison on their last Revolution, as the Satellites of Tyranny, are let loose on the people. (...)"
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 Crenshaw, Martha, Terrorism in Context, p. 38.
  29. ↑ Terrorism: From the Fenians to Al Qaeda. Arkivita el la originalo je 3a de Decembro, 2012. Alirita 17a de Decembro, 2012 .
  30. ↑ Irish Freedom, de Richard English, Publisher: Pan Books (2007), (ISBN 0-330-42759-8) p. 179
  31. ↑ Irish Freedom, de Richard English, Publisher: Pan Books (2a de Novembro, 2007), (ISBN 0-330-42759-8) p. 180
  32. ↑ Whelehan, Niall. (2012) The Dynamiters: Irish Nationalism and Political Violence in the Wider World 1867–1900.
  33. ↑ The Fenian Dynamite campaign 1881–85. Alirita 17a de Decembro, 2012 .
  34. ↑ Parrikar, Manohar (22a de Septembro 2016). "PM Modi's vow to avenge Uri won't remain just words". The Times of India.
  35. ↑ Center for Defense Information. Arkivita el la originalo je 11a de Majo, 2012.
  36. ↑ Hoffman 1998, p. 5.
  37. ↑ A History of Terrorism, de Walter Laqueur, Transaction Publishers, 2000, (ISBN 0-7658-0799-8), p. 92 [1]
  38. ↑ Adam Roberts (18 September 2014) The Changing Faces of Terrorism. Alirita 1a de Decembro, 2017 .
  39. ↑ (2017) “Terrorism as a Global Wave Phenomenon: An Overview”, Oxford Research Encyclopedia of Politics. New York: Oxford University Press. doi:10.1093/acrefore/9780190228637.013.299. ISBN 9780190228637.
  40. ↑ Peleg, Ilan. (1988) “Terrorism in the Middle East: The Case of the Arab-Israeli Conflict”, The Politics of Terrorism. CRC Press. ISBN 978-0-8247-7814-9.
  41. ↑ Crenshaw, Martha. (2010) Terrorism in Context. Penn State Press. ISBN 978-0-271-04442-2.
  42. ↑ Shabad, Goldie. (2010) “Political Violence in a Democratic State: Basque Terrorism in Spain”, Terrorism in Context. ISBN 9780271044422.
  43. ↑ Corrado, Raymond R.. (29a de Januaro, 1988) “Ethnic and Ideological Terrorism in Western Europe”, The Politics of Terrorism. ISBN 9780824778149.
  44. ↑ "This is Your New Captain Speaking", 18a de Septembro, 1970, paĝo 34.
  45. ↑ Committee on the Judiciary, Terroristic Activity: International terrorism; Lester A. Sobel, Political Terrorism; Lauran Paine, The Terrorists (1975); Walter Laqueur, Guerrilla Warfare: A Historical and Critical Study; Paul Wilkinson, Terrorism versus liberal democracy: the problems of response; Albert Parry, Terrorism: from Robespierre to Arafat (1976); Ovid Demaris, Brothers in Blood: The International Terrorist Network (1977); Yonah Alexander, David Carlton kaj Paul Wilkinson, Terrorism: Theory and Practice; Christopher Dobson kaj Ronald Payne, The Weapons of Terror: International Terrorism at Work; Brian Michael Jenkins, The Terrorist Mindset and Terrorist Decisionmaking (1979)
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 Heryanto, Ariel. (7a de Aprilo, 2006) State Terrorism and Political Identity in Indonesia: Fatally Belonging. Routledge. ISBN 978-1-134-19569-5.
  47. ↑ Faimau, Gabriel. (26a de Julio, 2013) Socio-Cultural Construction of Recognition: The Discursive Representation of Islam and Muslims in the British Christian News Media. Cambridge Scholars Publishing. ISBN 978-1-4438-5104-6.
  48. ↑ Campo, Juan Eduardo. (1a de Januaro, 2009) Encyclopedia of Islam. Infobase Publishing. ISBN 978-1-4381-2696-8.
  49. ↑ Bildoj kaj biografietoj de la mortintoj (hispane)
  50. ↑ [2]
  51. ↑ "Un icono del siglo XXI", Enric González, El País, 3a de majo de 2011, paĝoj 6a kaj 7a.
  52. ↑ Molly AMMAN, J. Reid MELOY (2021). “Stochastic Terrorism: A Linguistic and Psychological Analysis” (“Stokasta terorismo: lingva kaj psikologia analizo”) (PDF, angle). Perspectives on Terrorism 15(5): 2–13. ISSN 2334-3745. JSTOR 27073433.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]
  • En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Terrorism en la angla Vikipedio.
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Terorismo&oldid=8923154"