Liber Linteus
| Liber Linteus | |
|---|---|
| |
| manuskripto • kalendaro | |
| Aŭtoroj | |
| Lingvoj | |
| Lingvo | etruska lingvo |
| Eldonado | |
La Liber Linteus (latine Tola libro (de Zagrebo) aŭ Libro de Agram) estas la plej longa etruska teksto kaj la sola ampleksa tola libro. Laŭ supozoj, ĝi estis rita kalendaro.
.jpg)
La teksaĵo de la libro konserviĝis, ĉar oni uzis ĝin por banderolado de mumio en la ptolemeja Egipto. La mumio kaj la manuskripto estas nun rezervitaj en malvarmigata ĉambro de Arĥeologia Muzeo de Zagrebo, Kroatio.
Malkovro
[redakti | redakti fonton]En 1848, Mihajlo Barić (1791–1859), kroata oficisto en la hungara reĝlando rezignis pri sia posteno kaj veturis al kelkaj landoj, inkluzive de Egiptio. Li aĉetis tie en Aleksandrio sarkofagon kun homina mumio kiel suveniron pri sia vojaĝo.
Barić starigis la mumion en sia domo (Vieno) en angulo. Post lia morto heredis ĝin lia frato, pastro Ilija en 1859, kiu donacis la mumion kaj la lanaĵojn (kun la tiam nekonata lingvo) al ŝtata instituto en 1867 (nun Arĥeologia Muzeo).
El la kelkaj spertuloj ekzamenintaj la lanaĵon, Jacob Krall malkovris unua, ke la lingvo estas etruska. Oni supozas ekeston de la lanaĵo en 250 a.K. kaj en ĉirkaŭo de Tuscany.
Teksto
[redakti | redakti fonton]Strukturo
[redakti | redakti fonton]La libro estas apartigebla je 12 kolumnoj de la dekstra ĝis maldekstra flanko. La unuaj tri kolumnoj estas mankhavaj kaj tiel oni ne scias kie la libro komenciĝas.
La teksto havas 230 liniojn kun 1200 legeblaj vortoj. Oni uzis blankan inkon por la ĉefa teksto, dum ruĝan inkon por supersignoj kaj linioj.
Enhavo
[redakti | redakti fonton]Ĉar oni ne komprenas la etruskan tekston oni povas rekoni kelkfoje nur nomojn de dioj, tiel oni supozas ties uzon kiel kalendaron pri etruskaj ritoj.
Oni trovis ankaŭ ripetiĝantajn vortkunmetojn kiel himnosimilan <ceia hia> en kolumno 7 kaj variojn de la frazo <šacnicleri cilθl špureri meθlumeri enaš> tra la tuta teksto.
vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Tabula Cortonensis – etruska enskribaĵo.
- Cippus perusinus - etruska enskribaĵo.
- Pyrgi Tablets - etruska enskribaĵo.
- Etruska civilizo
- Lemnia lingvo
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- Arĥeologia Muzeo en Zagrebo, "The Egyptian Collection: The Zagreb Mummy" Arkivigite je 2006-05-18 per la retarkivo Wayback Machine.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- The Etruscan Liber Linteus Arkivigite je 2008-12-01 per la retarkivo Wayback Machine; entenas tekstojn de la libro, supozitajn tradukojn.
- Informado pri Liber Linteus el la Arĥeologia Muzeo de Zagrebo Arkivigite je 2007-09-27 per la retarkivo Wayback Machine