Insektomanĝuloj

Ĉi tiu artikolo temas pri la ordo insektomanĝuloj. Pri iaj ajn bestoj manĝantaj insektojn rigardu insektomanĝulo.

---

Kiel legi la taksonomion Insektomanĝuloj
Troveblo de fosilioj: Malfrua kretaceo - ĉi-epoke
Okcidenta erinaco Erinaceus europaeus
Biologia klasado
Regno: Bestoj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Klaso: Mamuloj Mammalia Ordo: Eulipotyphla Haeckel, 1866
Familioj
Erinacedoj Erinaceidae Sorikedoj Soricidae Talpedoj Talpidae Solenodontidae Nesophontidae
Aliaj Vikimediaj projektoj

La ordo de insektomanĝuloj (Insectivora - de latina insectum "insekto" kaj vorare "manĝi") estas ne plu uzata biologia grupiĝo ene de la klaso de mamuloj.

Antaŭe oni uzis la grupon kiel kolektivan nomon por diversaj malgrandaj ĝis malgrandetaj relative nespecialigitaj, insektomanĝantaj mamuloj. Pro tio ke oni klasigis ĉiujn primitiv-aspektajn placentulojn kiel insektomanĝulojn oni kredis ĝin konsistigis la bazon de kiu evoluis aliaj placentulaj ordoj. Je plej vasta la ordo de insektomanĝuloj estis polifileta kaj sekve ne povas esti konsiderata esti eĉ klado.

Lastatempe oni multe rafinis la taksonomion, kaj oni nun metis tupajuloj, makrosceliduloj, kaj dermopteroj en apartajn ordojn kune kun multaj fosiliaj grupoj antaŭe metitaj en la ordo de insektomanĝuloj. Dum iom da tempo oni kredis ke la restantaj insektomanĝulaj familioj konsistigis kladon, al kiu oni donis la nomon Lipotyphla, sed novaj esploroj montris ke la Chrysochloridae (ortalpoj) kaj Tenrecidae (tenrekoj) ankaŭ devus esti apartigitaj en nova ordo de Afrosoricida. La restantaj insektomanĝulaj specioj do provizore konsistigis ordon kun la nomo Eulipotyphla, sed pliaj esploroj indikis ke eĉ la Erinaceidae (erinacoj) devus en ordo aparta de la restantaj, la Soricomorpha, kiu konsistas el la Soricidae, Talpidae, Solenodontidae, kaj Nesophontidae. Tiuj du ordoj, Erinaceomorpha kaj Soricomorpha, do nun anstataŭigas la ordon Insectovora.

ordo : INSEKTOMANĜULOJ - Insectivora

superfamilio : tenrekoidoj - Tenrecoidea

familio : solenodonedoj - Solenodontidae (2 specioj)

genro : solenodono - Solenodon

specio : solenodono paradoksa - solenodon paradoxus

genro : atopogalo - Atopogale

specio : atopogalo longhara - Atopogale cubana

familio : tenrekedoj - Tenrecidae (30 specioj)

subfamilio : tenrekenoj - Tenrecinae

genro : tenreko - Tenrec

specio : tenreko senvosta - Tenrec ecaudatus

genro : setifero - Setifer

specio : setifero erinaceska - Setifer setosus

genro : hemicenteto - Hemicentetes

specio : hemicenteto strietita - Hemicentetes semispinosu

genro : orizorikto - Oryzorictes

specio : orizorikto kvarfingra - Oryzorictes tetradactylus

specio : orizorikto talpeska - Oryzorictes talpoides

genro : limnogalo - Limnogale

specio : limnogalo mergiĝa - Limnogale mergulus

familio : potamogaledoj - Potamogalidae - vydříkovití (3 specioj)

genro : potamogalo - Potamogale

specio : potamogalo vigla - Potamogale velox

genro : mikropotamogalo - Micropotamogale

specio : mikropotamogalo eta - Micropotamogale lamottei

superfamilio : ĥrisoĥloroidoj - Chrysochloroidea

familio : ĥrisoĥloredoj - Chrysochloridae (15 specioj)

genro : ĥrisoĥloro - Chrysochloris

specio : ĥrisoĥloro ora - Chrysochloris aureus

specio : ĥrisoĥloro flavovanga - Chrysochloris stuhlmanni

genro : ĥrisospalako - Chrysospalax

specio : ĥrisospalako granda - Chrysospalax trevelyani

superfamilio : erinacoidoj - Erinacoidea

familio : † zalambdalestedoj - Zalambdalestidae

genro : † zalambdalesto - Zalambdalestes

familio : erinacedoj - Erinaceidae (19 specioj)

subfamilio : eĥinosorikenoj - Echinosoricinae

genro : eĥinosoriko - Echinosorex

specio : eĥinosoriko rateska - Echinosorex gymnurus (gymnura)

genro : hilomiso - Hylomys

specio : hilomiso eta - Hylomys suillus

subfamilio : erinacenoj - Erinaceinae

genro : † paleoerinaco - Palaeoerinaceus

genro : ateleriko - Atelerix

specio : ateleriko blankventra - Atelerix albiventris

genro : eteĥino - Aethechinus

specio : eteĥino alĝeria - Aethechinus algirus

genro : hemieĥino - Hemiechinus

specio : hemieĥino grandorela - Hemiechinus auritus

genro : paraeĥino - Paraechinus

specio : paraeĥino dezerta - Paraechinus aethiopicus

genro : erinaco - Erinaceus

specio : erinaco okcidenta - Erinaceus europaeus

specio : erinaco orienta - Erinaceus concolor

familio : † dimiledoj - Dimylidae

genro : † plesiodimilo - Plesiodimylus

specio : † plesiodimilo ĥantera - Plesiodimylus chanteri

genro : † dimilo - Dimylus

specio : † dimilo paradoksa - Dimylus paradoxus

superfamilio : sorikoidoj - Soricoidea

familio : sorikedoj - Soricidae (265 specioj)

subfamilio : sorikenoj - Soricinae

genro: † miosoriko - Miosorex

genro : † drepanosoriko - Drepanosorex

genro : † makroneomiso - Macroneomys

genro : soriko - Sorex

specio : † soriko plimalgranda - Sorex subminutus

specio : † soriko araknojda - Sorex araneoides

specio : soriko arbara - Sorex araneus

specio : soriko malgranda - Sorex minutus

specio : soriko maska - Sorex caecutiens

specio : soriko montara - Sorex alpinus

specio : soriko griza - Sorex cinereus

specio : soriko marĉa - Sorex palustris

specio : soriko plejmalgranda - Sorex minutissimus

specio : soriko arkta - Sorex arcticus

genro : mikrosoriko - Microsorex

specio : mikrosoriko nana - Microsorex hoyi

genro : sorikulo - Soriculus

specio : sorikulo nigreta - Soriculus nigrescens

genro : neomiso - Neomys

specio : † neomiso neatendita - Neomys inexpectatus

specio : † neomiso neŭtona - Neomys newtoni

specio : neomiso akva - Neomys fodiens

specio : neomiso nigra - Neomys anomalus

genro : blarino - Blarina

specio : blarino kurtvosta - Blarina brevicauda

genro : kriptoto - Cryptotis

specio : kriptoto kurtorela - Cryptotis parva

genro : notiosoriko - Notiosorex

specio : notiosoriko stepa - Notiosorex crawfordi'

subfamilio : krocidurenoj - Crocidurinae

genro : krociduro - Crocidura

specio : † krociduro kornfelda - Crocidura kornfeldi

specio : † krociduro vonga - Crocidura wongi

specio : krociduro kampa - Crocidura leucodon

specio : krociduro doma - Crocidura russula

specio : krociduro ĝardena - Crocidura suaveolens

specio : krociduro longvosta - Crocidura caudata

specio : krociduro granda - Crocidura lasiura

genro : sunko - Suncus

specio : sunko plejeta - Suncus etruscus

specio : sunko bruna - Suncus murinus

genro : presoriko - Praesorex

specio : presoriko giganta - Praesorex goliath

genro : diplomesodono - Diplomesodon

specio : diplomesodono dezerta - Diplomesodon pulchellum

genro : anurosoriko - Anourosorex

genro : ĥimarogalo - Chimarrogale

specio : ĥimarogalo montara - Chimarrogale platycephala

subfamilio : skutisorikenoj - Scutisoricinae

genro : skutisoriko - Scutisorex

specio : skutisoriko kurtvosta - Scutisorex congicus

subfamilio : † alosorikenoj - Allosoricinae

genro : † alosoriko - Allosorex

specio : † alosoriko stenodo - Allosorex stenodus

subfamilio : † heterosorikenoj - Heterosoricinae

genro : † trimilo - Trimylus

genro : † dinosoriko - Dinosorex

familio : talpedoj - Talpidae (19 specioj)

subfamilio : uropsilenoj - Uropsilinae

genro : uropsilo - Uropsilus

specio : uropsilo sorikeska - Uropsilus soricipes

subfamilio : miogalenoj - Desmaninae

genro : † desmanelo - Desmanella

genro : miogalo - Desmana

specio : † miogalo nehringa - Desmana nehringi

specio : miogalo moska - Desmana moschata

genro : galemiso - Galemys - vychuchol

specio : galemiso pirenea - Galemys pyrenaicus

subfamilio : talpenoj - Talpinae

genro : talpo - Talpa

specio : † talpo eta - Talpa minuta

specio : talpo ordinara - Talpa europaea

specio : talpo blinda - Talpa caeca

specio : talpo orienta - Talpa micrura

genro : mogero - Mogera - mogera

specio : mogero granda - Mogera robusta

subfamilio : skalopenoj - Scalopinae

genro : † proskapano - Proscapanus

genro : skalopo - Scalopus

specio : kalopo orientamerika - Scalopus aquaticus

genro : skapano - Scapanus

specio : skapano okcidentamerika - Scapanus townsendi

genro : neŭrotriĥo - Neurotrichus

specio : neŭrotriĥo sorikeska - Neurotrichus gibbsi

genro : urotriĥo - Urotrichus

specio : rotriĥo talpeska - Urotrichus talpoides

subfamilio : kondilurenoj - Condylurinae - hvězdonosí

genro : † skaponiko - Scaponyx

genro : kondiluro - Condylura

specio : kondiluro stelnaza - Condylura cristata

• 
• 
• 

Vidu ankaŭ

• Insektomanĝulo (ia ajn besto manĝanta insektojn sendepende de biologia klasado)

Eksteraj ligiloj

• http://www.savci.upol.cz/hmyzozra.htm
• http://www.biowebgym.szm.sk/zivocichy/d_cicavce2.htm Arkivigite je 2006-04-04 per la retarkivo Wayback Machine
• http://www.cbif.gc.ca/pls/itisca/next?v_tsn=179926&taxa=&p_format=&p_ifx=plglt&p_lang=
• ( Insectivora. Kunigita Taksonomia Informo-Sistemo. Alirita 2014-04-03.)

Divido de organismoj laŭ deveno de ilia nutraĵo

karnovorantoj (karno)   •   herbovorantoj (herbo)   •   ĉiovorantoj (ĉiomanĝanto)   •   insektovorantoj (insekto)   •   malkomponantovorantoj (malkomponiĝanta materialo)   •   foliovorantoj (folioj)   •   fruktovorantoj (fruktoj)   •   semovorantoj (semoj)   •   lokovorantoj (loka nutraĵo)   •   nektarovorantoj (nektaro)   •   fiŝovorantoj (fiŝoj)   •   sangovorantoj (sango)   •   kadavrovorantoj (bestkadavraĵoj)