Arader Zeitung

Arader Zeitung
gazeto
Speco	taggazeto
Lando	Rumanio
Urbo	Arad
Establodato	1852
Ĉesigita publikado	1875

Arader Zeitung estis germanlingva taggazeto kiu aperis inter 1852 kaj 1875 en Arad. Malgraŭ sia loka karaktero ĝi ĝuis pri granda ĝenerala ŝato kaj legantaro en Banato, Supra Hungarujo kaj Transilvanio.

Historio

Antaŭula produkto estis la de Heinrich Goldscheider fondita periodaĵo Arader Kundschaftsblatt (1837–1848), kiu malaperis pro tro severaj cenzuraj mezuroj dum la revolucia jaro de 1848. Du jarojn pli malfrue Goldscheider publicis Arader Anzeiger en du lingvoj (germane kaj hungare) kies titolo finfine ŝanĝiĝis je Arader Zeitung.

Liveradis enlandajn kaj eksterlandajn novaĵojn kiujn oni transprenis ofte rekte el aliaj gazetoj (ekz. Austria; Triester Zeitung; Bremer Handelsblatt). Koncerne komercadon kaj merkatajn aferojn oni tamen porparolis decide ankaŭ por lokaj interesoj. La felietono dediĉis sin al kulturaj temoj prezentante multajn tradukojn, ekz. de la hungara verkistino Lilla Szilágyi Bulyovszkyné.

Inter 1875 kaj 1918 ekzistis ankoraŭ Arader Tageblatt. Ne klaras inter la gazetesploristoj ĝis hodiaŭ ĉu ĝi estis intencota kiel posteula produkto por Arader Zeitung aŭ ne.

La inter 1920 kaj 1944 aperinta samtitola gazeto (kun la klariganta subtitolo Das Blatt der Deutschen in Rumänien; eldonisteco de Nikolaus Bitto) estis multe malpli liberalisma..

Literaturo

• Heinrich Réz: Deutsche Zeitungen und Zeitschriften in Ungarn vom Beginn bis 1918. München 1935, p. 47.
• Jörg Riecke, Tina Theobald (eld.): Deutschsprachige Zeitungen im östlichen Europa. Ein Katalog. Bremen 2019, p. 493–495.
• Mária Rózsa: Deutschsprachige Presse in Ungarn 1850–1920. Ĉe: Berichte und Forschungen 11 (2003), p. 59–143 (surrete Arkivigite je 2023-03-15 per la retarkivo Wayback Machine).
• Albert Weber: Bibliographie deutschsprachiger Periodika aus dem östlichen Europa. Teil 1: Zeitungen und Zeitschriften. Regensburg 2013, p. 808–810 (surrete Arkivigite je 2017-08-14 per la retarkivo Wayback Machine).