Famaj hungaroj
Aspekto
La ĉi-sekva listo enhavas ankaŭ la famajn hungarojn, kiuj havas hungarian originon. La listo enhavas homojn, kiujn oni taksas nehungaro, sed atentu tion, ke por homoj antaŭ mezo de la 19-a jarcento ne gravis nacieco. Por grandparto de sciencistoj gravis la laboro, la laboreja lando ne gravis.
(En la hungara lingvo la familia nomo staras unua, persona nomo lasta. La listo sekvas la ordon kutiman en Esperantio, tio estas vicon de persona, familia nomo.)
Matematiko kaj scienco
[redakti | redakti fonton]- Donát Bánki, inĝeniero
- Zoltán Bay, fizikisto
- György Békésy, fizikisto, Nobel-premiito
- Ottó Bláthy, inĝeniero
- Farkas Bolyai, matematikisto, inventisto, dramisto
- János Bolyai, matematikisto, ellaboristo de neeŭklida geometrio
- János Csonka, inventisto
- Miksa Déri, inĝeniero
- Lóránd Eötvös, fizikisto
- Pál Erdős, matematikisto.
- Dennis Gabor (nask. kiel Gábor Dénes), Nobel-premiita fizikisto, inventinto de holografio.
- István Gyarmati, fizikisto
- Ányos Jedlik, Fizikisto
- Ernő Hollán, Inĝeniero
- János Irinyi, inventisto
- Ányos Jedlik, inventisto
- Kálmán Kandó, Inĝeniero
- Tódor Kármán, Inĝeniero
- John von Neumann (nask. Neumann János), matematikisto
- George A. Olah, Nobel-premiita kemiisto
- Mihajlo Pupin, inventisto
- Tivadar Puskás, inventisto de telefoncentralo kaj telefonradio
- Ernő Rubik, inventinto de Rubik-kubo
- Ignaz Semmelweis, medicinisto, akuŝisto
- Charles Simonyi, komputila sciencisto
- Endre Szemerédi, matematikisto, Abel-premiita
- Albert Szent-Györgyi, biokemiisto, Nobel-premiita en 1937 pro malkovro de Vitamino C
- Leó Szilárd, Leó Szilárd fizikisto
- Edward Teller, fizikisto
- Kálmán Tihanyi, inventisto
- Eugene Paul Wigner, fizikisto, matematikisto
- János Xántus (patro)
- Károly Zipernowsky, inĝeniero
Literaturo
[redakti | redakti fonton]Por verkistoj vidu ankaŭ ĉe Hungarlingva Literaturo kaj Listo de hungaraj verkistoj!
- Lajos Áprily, poeto
- Endre Ady, poeto
- János Arany, poeto
- Mihály Babits, poeto, verkisto
- Bálint Balassi, poeto
- Béla Balázs, poeto, verkisto
- Dániel Berzsenyi, poeto
- József Eötvös, beletristo, politikisto
- Péter Esterházy novelisto
- Géza Gárdonyi, verkisto
- Béla Hamvas beletristo, filozofo
- Gyula Illyés, poeto, dramisto, verkisto
- Janus Pannonius, poeto
- Mór Jókai verkisto
- Attila József, poeto
- Gyula Juhász, poeto
- Margit Kaffka, poetino kaj prozistino
- Frigyes Karinthy, verkisto
- Gáspár Károlyi, bibliisto
- Lajos Kassák, poeto, verkisto, tradukisto
- József Katona, dramverkisto
- Ferenc Kazinczy, beletristo
- Imre Kertész, verkisto, Nobel-premiita en 2002
- Károly Kós, arkitektisto, politikisto, belestristo
- Dezső Kosztolányi, poeto, verkisto
- Ferenc Kölcsey poeto
- Gyula Krúdy verkisto
- György Lukács, filozofo
- Imre Madách, dramisto, poeto
- Sándor Márai, novelisto, poeto
- George Mikes, beletristo
- Kelemen Mikes, beletristo
- Kálmán Mikszáth verkisto
- Ferenc Molnár dramverkisto
- Ferenc Móra verkisto, ĵurnalisto
- Zsigmond Móricz verkisto
- László Nagy, poeto
- István Örkény, belestriko
- Sándor Petőfi, poeto
- János Pilinszky, poeto
- Miklós Radnóti, poeto
- Lőrinc Szabó, poeto
- Áron Tamási, verkisto
- Árpád Tóth, poeto
- János Vajda, poeto
- Mihály Vörösmarty poeto
- Sándor Weöres, poeto
Pentristoj, skulptistoj
[redakti | redakti fonton]- Vilmos Aba-Novák, pentristo
- Miklós Barabás, pentristo
- Jenő Barcsay, pentristo
- Miklós Borsos, skulptisto
- Tivadar Csontváry Kosztka, pentristo
- János Fadrusz, skulptisto
- Árpád Feszty, pentristo
- Miklós Izsó, skulptisto
- Zsigmond Kisfaludi Strobl, skulptisto
- Miklós Ligeti, skulptisto
- Ferenc Medgyessy, skulptisto
- Memos Makris, skulptisto
- László Moholy-Nagy, pentristo
- Mihály Munkácsy pentristo
- János Pásztor (skulptisto)
- József Rippl-Rónai pentristo
- Alajos Stróbl, skulptisto
- Pál Szinyei Merse pentristo
- Mór Than, pentristo
- Imre Varga skulptisto
- Victor Vasarely (nask. Vásárhelyi Viktor), pentristo
- György Zala skulptisto
- Mihály Zichy, pentristo
Muziko
[redakti | redakti fonton]- Béla Bartók, komponisto
- György Cziffra, pianisto
- Gábor Darvas, komponisto
- Ernő Dohnányi, komponisto
- Ferenc Erkel komponisto
- Ferenc Farkas, komponisto
- Károly Goldmark, komponisto
- Pál Kadosa, komponisto
- Imre Kálmán, komponisto
- Zoltán Kocsis, pianisto kaj dirigento
- Zoltán Kodály, komponisto
- György Kurtág, komponisto
- László Lajtha, komponisto
- Ferenc Lehár, Franz Lehár, komponisto
- György Ligeti, komponisto
- Franz Liszt, (Franz Liszt) komponisto
- Emil Petrovics, komponisto
- Ede Reményi, violonisto
- Márta Sebestyén, kantistino
- Georg Solti, dirigento
- Sándor Szokolay, komponisto
Spektaklo
[redakti | redakti fonton]- William Fox, filmisto
- Zsa Zsa Gabor, aktorino
- Harry Houdini (nask. WEISS Erik), magiisto
- Alexander Korda (nask KORDA Sándor), producero
- László Kovács (kameraisto), kinematografisto kaj multfoja Oskar-premiita
- Peter Lorre (nask Löwenstein László), aktoro
- Bela Lugosi (Lusgosi Béla, nask. Blaskó Béla), aktoro
- George Pal, producero, inventisto de ŝtop-mova filmado kaj multfoja Oskar-premiita
- Joseph Pulitzer, publicisto kaj fondinto de Pulitzer-premio
- Géza Radványi, reĝisoro
- István Szabó, reĝisoro
- Vilmos Zsigmond, kinematografisto kaj mulfoja Oskar-premiito
- Adolph Zukor, fondisto de Paramount Pictures; produktis la unuan larĝ-movan filmon
Sporto
[redakti | redakti fonton]- András Balczó, kvinluktanto (5? Olimpikaj oraj medaloj)
- Tamás Darnyi, naĝanto (4 Olimpikaj oraj medaloj)
- Krisztina Egerszegi, naĝanto (5 Olimpikaj oraj medaloj)
- Ilona Elek, skermanto (Olimpika oro antaŭ kaj post la dua mondmilito)
- Aladár Gerevich, skermanto (5 Olimpikaj oraj medaloj)
- Dezső Gyarmati, (Gyarmati Dezsö), akvopilka ludanto (triobla Olimpika ĉampiono)
- Alfréd Hajós (nask. Arnold Guttmann), naĝanto (duobla Olimpika ĉampiono) kaj architekto
- Miklós (Mickey) Hargitay, korpokulturisto kaj aktoro
- Béla Károlyi, (Károlyi Béla), gimnastika trejnisto
- Pál Kovács, skermanto (6 Olimpikaj ormedaloj)
- László Papp, boksanto (triobla Olimpika ĉampiono)
- fratinoj Polgar, ŝakistoj.
- Ferenc Puskás, (Puskás Ferenc), futbala ludanto, centra sturmanto (avanulo?).
- Monica Seles (nask. Szeles Mónika), tenis-ludanto (hungaro naskiĝinta en Jugoslavio, nun ŝtatano de Usono)
- Charles "Karch" Kiraly, Usona flugpilka legendo (petro rifuĝis el Hungario en 1956)
Historio kaj politiko
[redakti | redakti fonton]- Tamás Bakócz, ĉefepiskopo, kardinalo kaj ŝtathomo
- Gábor Baross, politikisto
- Erzsébet Báthory, (1560-1614), "seria murdisto" , grafino
- Ödön Beöthy, (1796-1854), hungara parlamentano kaj oratoro
- Gábor Bethlen, (1613-1629), regnestro
- Ferenc Deák, politikisto, nomata, kiel "saĝulo de la lando"
- Theodor Herzl, ĵurnalisto
- Miklós Horthy, (1868-1957), admiralo kaj reganto.
- Lajos Kossuth, politikisto, „ermito de Torino”
- Tom Lantos, politikisto
- József Mindszenty, kardinalo, enprizonigita dum la komunista registaro
- Imre Nagy, komunista politikisto, ĉefministro de la 1956-a ribelo.
- grafo Ferenc Rákóczi la 2-a, (1704-1711), regnestro
- grafo István Széchenyi, politikisto, nomata, kiel "la plej granda hungaro"
- Emeriko Thököly, liberecbatalanto, regnestro
- László Tőkés (Tőkés László), hungara kalvinana pastro en Rumanio kiu helpis la revolucion kontraŭ Nicolae Ceausescu en 1989.
- grafo Miklós Zrínyi, (1508-1566), hungara militisto kaj heroo de Szigetvár, defendinte la fortikaĵon kontraŭ la Otomanaj turkoj.
- grafo Miklós Zrínyi, (1620-1664), hungara militisto, ŝtathomo kaj poeto.
- Ferenc Kazinczy
Ekonomio, financoj
[redakti | redakti fonton]- Andy Grove (nask. Gróf András), nun prezidanto de Intel
- George Soros nask. SOROS György,) entreprenisto kaj unu el la plej riĉaj homoj
- Radovan Jelasity negocisto, iam estris la Nacian Bankon en Serbio
Esploristoj
[redakti | redakti fonton]- László Almásy, vojaĝisto en Afriko
- Sándor Kőrösi Csoma, vojaĝisto en Azio, lingvisto, fondinto de tibetologio
- Ármin Vámbéry, vojaĝisto en Azio
- Moric Benjovski, vojaĝisto
Esperantistoj (internacie elstaraj)
[redakti | redakti fonton]- Gyula Baghy
- Gábor Bálint
- Imre Baranyai
- Károly Bodó
- Andreo Cseh
- Kálmán Kalocsay
- Pál LENGYEL
- István Nemere
- Mihály Sárossy
- Sándor Szathmári
- Ferenc Szilágyi
- Lajos Tárkony
Reĝoj plej elstaraj
[redakti | redakti fonton]- Stefano la 1-a (Hungario)
- Kolomano (Hungario)
- Béla la 4-a (Hungario)
- Karolo la 1-a
- Ludoviko la 1-a
- Sigismondo de Luksemburgo
- Matiaso la 1-a
Sanktuloj
[redakti | redakti fonton]- Stefano la 1-a (Hungario)
- Sankta Margareta de Skotlando
- Ladislao la 1-a (Hungario)
- Sankta Piroska
- Elizabeto de Hungario
- Sankta Margareta de Hungario
- Sankta Kinga
- Jadviga (Pollando)
- Martira triopo de Kassa
Aliaj famuloj
[redakti | redakti fonton]- Vidu en la listo de regantoj de Hungario
- Bertalan Farkas, la unua hungara spacveturisto
- Ödön Széchenyi, fondinto de fajrobrigada sistemo en Istanbulo